78 proc. firm chce się ubiegać o środki unijne. Mimo barier

Starych środków unijnych już nie ma, nowe niebawem będą dostępne, tym cenniejsze są wszelkie informacje o wykorzystaniu funduszy w poprzednim okresie, korzyściach i trudnościach z tym związanych, a także planach firm na lata 2014-2020. Autorom raportu "Finansowanie MSP z dotacji UE" udało się zebrać wiarygodne i ciekawe dane oraz opinie na ten temat.

W badaniu wzięło udział 578 przedstawicieli firm działających na polskim rynku. 80 proc. z nich to właściciele i współwłaściciele lub członkowie zarządów firm, a więc tzw. osoby decyzyjne. Co istotne, ankieterzy dotarli do mikroprzedsiębiorców (61 proc.), którzy dominują w polskiej gospodarce. Pod względem wielkości przychodów jedną trzecią stanowiły firmy o obrotach do 100 tys. zł. Mamy tu zatem reprezentatywną grupę polskich przedsiębiorców. Jak dotąd korzystali ze środków unijnych i co zamierzają w najbliższych latach?

W minionym okresie tylko jedna trzecia badanych sięgnęła po środki UE. Ci, którzy tego nie zrobili, jako przyczynę wskazują głównie brak doświadczenia w tej dziedzinie. Wielu zniechęcały też "zbyt skomplikowane procedury pozyskiwania funduszy, wysoki koszt usług doradczych oraz brak odpowiednich funduszy unijnych i niedosyt informacji na ten temat".

Najczęściej przedsiębiorstwa zabiegające o środki z UE zainteresowane były dotacjami bezzwrotnymi (92 proc.). Najmniejszym powodzeniem (7 proc.) cieszył się kredyt technologiczny przeznaczony na zakup lub wdrożenie nowych technologii. 14 proc. firm wzięło z UE preferencyjne pożyczki.

Badani doceniają wpływ środków unijnych na rozwój konkurencyjności i innowacyjności firm, jednak zdecydowana większość w finansowaniu inwestycji korzysta ze środków własnych. Dotacje są drugim pod względem ważności źródłem kapitału w przedsięwzięciach inwestycyjnych. Natomiast pożyczki z funduszy UE i kredyt technologiczny odgrywały dotychczas marginalną rolę. To istotne, bo w obecnej perspektywie urzędnicy chcą zasadniczo zmienić proporcje: zdecydowanie mniej będzie bezzwrotnych dotacji, a więcej innych instrumentów, w tym pożyczek.

Ci, którzy dostali wsparcie unijne, podkreślają, że najwięcej trudności sprawiało im nie tylko przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej, ale także ostateczne pozyskanie funduszy. Do problemów z tym związanych zaliczają najczęściej niejasne kryteria oceny oraz zbyt długi czas oczekiwania na wyniki konkursu.

Ponad połowa środków pozyskanych w latach 2006-2013 pochodziła z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, a jedna trzecia z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Pieniądze z funduszy UE firmy w większości przeznaczyły na zakup środków trwałych, w mniejszym - na pozyskanie środków niematerialnych i prawnych. W najbliższym okresie finansowania firmy planują podobną strukturę wydatków.

Autorzy raportu, na podstawie opinii przedsiębiorców, wysnuwają generalny wniosek, że "w sektorze przedsiębiorstw środki unijne nie zostały wykorzystane należycie".

Znacznie więcej przedsiębiorców chciało skorzystać ze wsparcia, ale - nieraz już na starcie - zniechęciły ich liczne bariery, w tym brak dostatecznej wiedzy, zawiłe i nieprzyjazne przepisy oraz skomplikowane procedury, a także wysokie realne koszty przygotowania i złożenia aplikacji. Może szokować to, że choć środki unijne są w Polsce dostępne od kilkunastu lat, prawie dwie trzecie przedsiębiorstw tak naprawdę nie wie, jak się o nie starać.

Zaledwie 4 proc. badanych uznało pomoc unijną za zupełnie niepotrzebną i bez wpływu na gospodarkę. Jak widać, zdaniem przedsiębiorstw środki unijne są potrzebne, ale istnieją przyczyny, dla których firmy po nie nie sięgają. U progu nowej perspektywy, w ramach której trafią do Polski - w tym do Małopolski - rekordowe pieniądze, trzeba mocno popracować nad likwidacją wymienionych barier. Tym bardziej że w najbliższym okresie aż 78 proc. przedsiębiorstw deklaruje, że będzie się starać o unijne fundusze. Chce to zrobić aż 85 proc. tych, którzy już wcześniej korzystali ze wsparcia.