Ach, ten trądzik

   Trądzik to schorzenie polegające na zmianach przerostowych gruczołów łojowych, z towarzyszącym odczynem zapalnym w otoczeniu mieszków włosowych.
   Do zmian trądzikowych przyczyniają się: zwiększona produkcja łoju, zwiększone rogowacenie ujść aparatu mieszkowo-łojowego oraz reakcja zapalna, związana ze zwiększonym zasiedlaniem przewodów gruczołów łojowych przez bakterie P. acnes. Zmiany trądzikowe rozwijają się w trzech etapach: zaskórnik zamknięty, zaskórnik otwarty oraz zmiany zapalne (grudki, krosty).

   Wydzielanie łoju podlega regulacji hormonalnej. Skład chemiczny powoduje, że łój jest tłusty. W umiarkowanej ilości jest potrzebny - po zmieszaniu z potem tworzy warstwę hydro-lipidową, która natłuszcza i ochrania skórę. Najwięcej gruczołów łojowych znajduje się na twarzy i na górnych partiach tułowia, co tłumaczy lokalizację zmian trądzikowych. Wszystkich przyczyn powstawania trądziku nie wyjaśniono do dziś. Kiedyś powszechnie sądzono, że jest on bezpośrednim wynikiem braku higieny. Prawdą jest, że zaniedbania higieniczne mogą nasilać objawy trądziku, jednak nie można ich uznać za jego przyczynę. Według naukowców, winę ponoszą przede wszystkim androgeny, czyli męskie hormony, które wytwarzane są zarówno w organizmie mężczyzny, jak i kobiety. Hormony te powodują rozrost gruczołów łojowych i stymulują je do zwiększonej produkcji łoju. Dlatego też trądzik dotyka najczęściej osoby młode, w okresie tzw. burzy hormonalnej.
   Innymi czynnikami wpływającymi na zwiększone wydzielanie łoju są; wiek, temperatura, grubość warstwy hydro-lipidowej, a także ciężar ciała. Łój w dużych ilościach wydziela się u noworodków i niemowląt, zjawisko to maleje w wieku dziecięcym, a następnie zwiększa się w przedpokwitaniowym. Pozostaje na stałym poziomie w okresie dojrzałości płciowej i zmniejsza się po menopauzie. W wysokiej temperaturze wydzielanie łoju zwiększa się (o ok. 10 proc. na każdy stopień ponad 37 st. C), wydzielanie łoju jest też odwrotnie proporcjonalne do grubości warstwy hydro-lipidowej, a wprost proporcjonalne do ciężaru ciała.

   Zwiększone rogowacenie ujść mieszka aparatu mieszkowo-łojowego powoduje zatrzymanie łoju i tworzenie zaskórników. Zaskórnik niezapalny otwarty widoczny jest na skórze jako czarny punkt, zwany potocznie wągrem. Zaskórnik zamknięty ma kolor biały i wielkość łebka od szpilki. Jednak zablokowanie mieszka włosowego sprzyja rozwojowi bakterii beztlenowych, wywołujących stan zapalny. Bakterie przekształcają zalegający łój w kwasy tłuszczowe, które mają działanie drażniące. Gdy ścianki powiększonego mieszka pękną, dochodzi do zakażenia otaczającej go skóry i powstania bolesnych zmian zapalnych. (DD)