Akademicy w obronie języka... łacińskiego

„Język łaciński był od wieków fundamentem wielkiej, uniwersalnej, tradycji kulturowej oraz warunkiem więzi intelektualnej wszystkich dziedzin wiedzy z zachodnim kręgiem cywilizacyjnym, gdzie łacina wciąż zajmuje ważne miejsce w programach nauczania” - czytamy w podjętej w minionym tygodniu uchwale Walnego Zgromadzenia PAU.

Akademicy chcą, aby pilne działania w sprawie przywrócenia nauczania języka łacińskiego i wiedzy o kulturze łacińskiej podjęło m.in. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Łacina od lat jest w odwrocie wskutek inwazji języka angielskiego jako języka międzynarodowego. Odcinamy się w ten sposób od korzeni naszej cywilizacji. Obawiam się, że już niedługo ze świecą będziemy szukać nawet nie osób biegle mówiących po łacinie, jak przed laty np. prof. Tadeusz Ulewicz, ale nawet tych, którzy potrafią czytać i rozumieć ten język - mówi prof. Franciszek Ziejka, były rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek czynny PAU.

Dowodów na upadek łaciny w Polsce nie trzeba szukać daleko. Na przykład na prawie na UJ nie jest to przedmiot obowiązkowy. Obowiązkowo tylko na zajęciach z prawa rzymskiego należy sobie przyswoić kilkadziesiąt paremii, czyli wywodzących się z łaciny zasad prawniczych (np. dura lex, sed lex czy pacta sunt servanda). Z kolei na polonistyce - także na UJ - obowiązkowy jest 30-godzinny kurs podstawowy języka łacińskiego. Nauczanie antycznego języka ograniczono również w wyższych seminariach duchownych.

Z kolei młodzież łaciny uczą tylko elitarne szkoły, np. w I Liceum Ogólnokształcącym im. B. Nowodworskiego od 30 lat istnieje klasa klasyczna, w której obowiązkowa jest nie tylko łacina, ale też język starogrecki. Ale to oferta dla osób szczególnie zainteresowanych humanistyką.

- Większość młodych uważa zajęcia z łaciny za stratę czasu. Wychodzą z założenia, że posiadanie takiej wiedzy na nic im się nie przyda - przyznaje Kajetan Rajski, krakowski publicysta, absolwent II LO i student prawa na UJ, finalista olimpiad z języka łacińskiego.

Uchwała Walnego Zgromadzenia to niejedyny w ostatnim czasie taki apel PAU. Np. w maju 2011 r. Rada PAU poparła starania filologów klasycznych z Torunia dotyczące wprowadzenia łaciny do gimnazjów i szkół średnich. Ale czy na pewno jest to konieczne?

- Z punktu widzenia potrzeb współczesnego człowieka nauka łaciny nie powinna zmierzać w kierunku biegłego jej opanowania, ale poznania słów, które wywodzą się z łaciny, umiejętności odczytywania rzymskich dat na zabytkach - zauważa prof. Renata Przybylska, dziekan Wydziału Polonistyki UJ.