ANDRZEJKI 2022. Kiedy wypada tegoroczny wieczór wróżb? Jakie tradycje są z nim związane? 2.12.2022

Andrzejki to jedna z najbardziej tajemniczych i magicznych nocy w ciągu roku, podczas której poprzez różnego rodzaju wróżby próbujemy choć po części poznać naszą przyszłość.

Data Andrzejek jest stała, co oznacza, że zawsze wypadają w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja - jednego z dwunastu apostołów. W tym roku obchodzić je będziemy z wtorku na środę.

Tradycja związana z Andrzejkami wywodzi się z z celtyckich i starogermańskich wierzeń. Z czasem zwyczaje zaczęły przechodzić do naszej kultury. Początkowo miały charakter wyłącznie matrymonialny i przeznaczone były tylko dla niezamężnych dziewcząt. Wróżby traktowano niezwykle poważnie i odprawiano je w odosobnieniu. Wierzono, że przyszłość objawiają duchy, które zstępują na ziemię. Według zwyczaju w obrzędach nie mogły brać udziału kobiety w błogosławionym stanie, ponieważ duchy mogłyby zaszkodzić dziecku.

W Polsce sformułowania "andrzejki" po raz pierwszy użył Marcin Bielski - renesansowy poeta, pisarz oraz tłumacz. O andrzejkowych wróżbach pisał w swojej sztuce teatralnej "Komedyjka Justyna i Konstancyjej". Miało to miejsce w w 1557 roku.

Podczas Andrzejek odprawiane są wróżby zarówno indywidualne, jak i zbiorowe. Oto najpopularniejsze z nich:

• jeśli dziewczyna chce, aby we śnie ukazał jej się przyszły ukochany, powinna pościć przez cały dzień i modlić się do św. Andrzeja
• w Andrzejki dziewczyny zrywają gałązkę wiśni lub czereśni. Jeśli zakwitnie ona w wigilię Bożego Narodzenia, może to oznaczać szybkie zamążpójście
• wróżyć można także za pomocą monety i wody. Naczynie z wodą ustawia się na końcu pomieszczenia, a następnie rzuca do niej monetą. Ta osoba, która jako pierwsza trafi, może liczyć na szybkie spełnienie swojego marzenia
• wysłuchuje się także szczekania psa. Ta strona, od której zaszczekał, ma być tą, z której nadejdzie przyszły ukochany
• do zimnej wody przez kluczyk wlewa się ciekły wosk. Cień figury powstałej z zastygniętego wosku ma zdradzać przyszłość osoby, która ją odlewała
• popularne jest także stawianie tarota czy ogólne wróżenie z kart
• od ściany do progu jeden za drugim ustawia się buty zgromadzonych w pomieszczeniu dziewczyn. Ta, której but pierwszy dotarł do progu, ma jako pierwsza wyjść za mąż
• wróżby polegają także na losowaniu odpowiednich przedmiotów z worka. Listek oznaczał staropanieństwo, obrączka lub wstążka z czepka - bliski ślub, a różaniec - stan zakonny
• jedną z ulubionych wróżb jest pisanie imion na dwóch kartkach: imiona dziewczyn na jednej, a chłopców na drugiej. Dziewczyna przekłuwa z czystej strony kartkę z imionami chłopców tak, by ich nie widzieć. Oznacza to, że wyjdzie za mąż za chłopca o imieniu, które przekłuła. Chłopcy natomiast przekuwają kartkę z imionami dziewczyn
• Równie popularną wróżbą jest obieranie jabłka tak, aby obrana skórka była jak najdłuższa. Następnie rzuca się ją za plecy przez lewe ramię. Litera, w jaką ułoży się skórka, będzie pierwszą literą imienia narzeczonego

Z Andrzejkami związane są także różnego rodzaju przysłowia dotyczące świętego Andrzeja. Oto wybrane powiedzenia:

• Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
• Na świętego Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja.
• Na świętego Andrzeja trza kożucha dobrodzieja.
• Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście.
• Śnieg na Andrzeja dla zboża zła nadzieja.
• Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota.