Areszt przy ul. Montelupich w Krakowie ma długą i ponurą historię. To tutaj wykonano ostatnią w Polsce karę śmierci ZDJĘCIA

Areszt Śledczy w Krakowie należy do najbardziej znanych jednostek penitencjarnych w Polsce. Usytuowany jest w centrum miasta przy ul. Montelupich 7. Zajmuje obszar około 1 ha otoczony dookoła murem. Na jego terenie znajduje się 8 budynków, z czego 2 to: budynek mieszkalny, wzniesiony na planie łuku z umieszczoną centralnie klatką schodową oraz budynek administracyjno szpitalny. Oba zostały zbudowane w okresie 1880-1890, modernizowane dopiero w latach 70-tych XX w. i są aktualnie wpisane do rejestru zabytków. Pozostałe 6 powstało w latach 1955-1976 i wykorzystywanych jest na cele administracyjno – gospodarcze, a w jednym z nich mieści się organ nadrzędny - Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w Krakowie, sprawujący nadzór nad wszystkimi jednostkami penitencjarnymi okręgu krakowskiego.

Cela śmierci kilkanaście lat temu została przerobiona na magazyn odpadów medycznych. Podłoga i ściany na wysokość drzwi wyłożone płytkami. Na metalowych półkach leżą worki na śmieci, obok stoją kubły na zużyte strzykawki i fiolki lekarstw. Zapach jak w szpitalu. Z lewej strony do małego pomieszczenia zagląda słońce.

21 kwietnia 1988 roku do tego miejsca z pewnością nie docierało światło. W szczelnie zamkniętym pomieszczeniu po raz ostatni w Polsce została wykonana kara śmierci.

Ponurą listę egzekucji zamknął dwudziestodziewięcioletni Stanisław Czabański, powieszony za brutalne zabójstwo kobiety i usiłowanie zabicia jej córek.

Egzekucję opisuje Jerzy Andrzejczak, autor wydanej w latach 90. książki "Spowiedź polskiego kata".

"Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. Wyrok zostanie wykonany«. Dźwięk słów prokuratora sprawił, że dwudziestodziewięcioletni Stanisław Czabański dosłownie zamarł, sparaliżowany ze strachu. Spytany o to, jakie jest jego ostatnie życzenie, poprosił o zapalenie papierosa. Kiedy pierwszy szok minął, Stanisław Czabański zaczął walczyć o życie. Więzienni »klawisze« musieli się z nim porządnie siłować, bowiem zdesperowany skazaniec nie tylko wył i bluźnił, ale szarpał się, kopał i gryzł. W starciu z kilkoma (a może nawet kilkunastoma) silnymi mężczyznami nie miał jednak żadnych szans. Tym bardziej, że ci ostatni skuli mu z tyłu ręce kajdankami i ciągnęli go niczym worek ziemniaków.

Do końca życia Stanisławowi Cz. zostały sekundy. Kat - ubrany w czarny garnitur, białą koszulę, czarny krawat, białe skarpetki, czarne lakierki, białe rękawiczki i (być może) czarną maskę na twarzy - założył mu pętlę na szyję - tak, aby jej węzeł znajdował się za jego lewym uchem. Drugi - tak samo ustrojony kat - w ciągu kilku sekund naciągnął kołowrotkiem linę, a następnie nacisnął dźwignię zapadni. Stanisław Cz. runął w głęboką na ok. pół metra (być może głębszą) studnię".