Bieszczady

   Bieszczady... Obszar rzucony na obrzeża dzisiejszej Rzeczypospolitej, niegdyś zapomniany przez Boga i ludzi. Tutaj najpierw, tuż po wojnie, toczyły się krwawe walki, później, gdy zniknęli ludzie, pola i hale zaczęła pochłaniać przyroda, zapanowały brzózki i jałowce.

   Odżyły Bieszczady w drugiej połowie lat pięćdziesiątych, ba, zaczęły obrastać legendą, stawać się czymś w rodzaju polskiego Dzikiego Zachodu. Jednych przyciągała do nich chęć przygody, pragnienie ucieczki od cywilizacji, innych niezwykły urok tego obszaru, ślady dawnej wielokulturowości - martwe, zapominane cerkiewki, cmentarze z podwójnymi krzyżami, kapliczki.
   Eta Zaręba zna Bieszczady jak niewielu. Zna i zapewne kocha, sądząc po jej bieszczadzkich zdjęciach. Na albumik - zatytułowany najprościej, najbardziej lakonicznie, "Bieszczady", składają się zdjęcia przynajmniej trojakiego rodzaju. Przede wszystkim pejzaże. Niezwykłe, pozbawione widokówkowej sztampy, wprost przeciwnie - wydobywające urodę tej krainy w naprawdę oryginalny sposób, porażające podwójną doskonałością - krajobrazu i fotografującego go artysty.

   Eta Zaręba notuje też to, co w Bieszczadach najsmutniejsze - przemijanie, śmierć cerkiewek, powalonych przez czas i złych lub bezmyślnych ludzi. Śmierć podniesioną do kwadratu, bo jak inaczej nazwać umieranie cmentarzy. Zapomnianych, z pochylonymi krzyżami, z wrastającymi w ziemię nagrobkami.
   Wreszcie trzeci nurt tematyczny albumu - ludzie Bieszczad. Niektórzy znani telewidzom, czytelnikom prasy z reportaży o bieszczadnikach. Inni anonimowi, krzątający się w inferalnym dymie wypalanego przez nich drzewnego węgla - już nie w mielerzach, wielkich kretowiskach, ale w metalowych kotłach.
   Album Ety Zaręby, wydany skromnie, ale starannie, nie jest wyłącznie książeczką do oglądania pięknych widoków. Raczej powodem do swoistego zachwytu. Swoistego, bo podbarwionego odrobiną smutku.
(AMK)
Zdjęcia: Eta Zaręba
   
   Eta Zaręba - Bieszczady, Księgarnia Akademicka Libra, Rzeszów 2003