Bł. ks. Józef Pawłowski. Przez obozową wartownię na ołtarze

FLESZ - Co dalej z pracą zdalną? Ekspert nie pozostawia złudzeń: Firmy wolą wrócić do swoich siedzib

Przed wartownią niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau, trzymając w ręce niewielką walizeczkę, stał ksiądz. Był styczeń, a on stał kilkanaście godzin z odkrytą głową, ubrany w kalosze i sutannę. Przechodzący obok w grupie innych więźniów kielecki adwokat Leopold Wędrychowski "zapytał" go wzrokiem, co z nim. Ksiądz pokazał oczyma na niebo.

Być może stojąc przed wartownią wspominał dzieciństwo spędzone w Proszowicach, na przełomie XIX i XX wieku pozbawionych znaczenia, praw miejskich, zapóźnionych cywilizacyjnie. W porównaniu z rówieśnikami i tak nie miał najgorzej, gdyż rodzice - Franciszek i Jadwiga - trudniąc się masarstwem i ubojem, zapewnili swoim licznym dzieciom godne życie. Po ukończeniu Szkoły Powszechnej w Proszowicach posłali go do Państwowego Progimnazjum w Pińczowie, po czym wstąpił do Seminarium Duchownego w Kielcach. Na księdza został wyświęcony w lipcu 1913 roku. Był już wówczas studentem Katolickiego Uniwersytetu w Innsbrucku. Po powrocie ze studiów rozpoczął pracę w kieleckim seminarium w charakterze wykładowcy. Szybko został wicerektorem, a potem rektorem seminarium. - Nie był typem naukowca, ale był znakomitym wychowawcą. Szczególnie troszczył się o ubogich i chorych alumnów, którym zawsze starał się pomagać - wspominał biskup Kazimierz Gurda.

Podczas okupacji niemieckiej z jego inicjatywy powstały punkty wydawania gorących posiłków i odzieży. Współpracował z powstającym podziemiem patriotycznym. - Widziałam ks. Pawłowskiego jak opiekował się nędzą ludzką, całe fale ludzi koło niego się cisnęły. Dawał im ubrania, bieliznę, obuwie, karmił zgłodniałych. Starał się dla nich o przepustki, by mogli powrócić do swoich stron i domów - wspominała s. Kaliksta Gwóźdź, kierowniczka Przytułku dla Starców Świętej Trójcy w Kielcach.

Ksiądz Pawłowski wystarał się o nominację na kapelana Polskiego Czerwonego Krzyża, by mieć dostęp do obozów jenieckich, gdzie brakowało żywności, odzieży, lekarstw. Starał się pomagać: przyjmował listy, wysyłał pieniądze rodzinom, dostarczał jeńcom cywilne ubrania i ułatwiał ucieczkę.

Prowadząc taką działalność, ksiądz Pawłowski wiedział na co się naraża. Pomagając, nie robił różnicy między Polakami i Żydami. W lutym 1941 roku został aresztowany i na dwa miesiące trafił do kieleckiego więzienia. W kwietniu znalazł się w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, a na początku maja został przewieziony do Dachau.

Jeszcze w przeddzień swej śmierci miał powiedzieć do współwięźniów, że „dobry Bóg szybko znajdzie wyjście z ich trudnej sytuacji i przyniesie wyzwolenie”. 9 stycznia 1942 roku podczas apelu kazano mu zebrać wszystkie rzeczy osobiste. Do dziś nie wiadomo z całą pewnością, jaką śmiercią zginął. Przeważa opinia, że został powieszony. Inne mówią o rozstrzelaniu. Nigdy nie doczekał się też swojego grobu. Jego zwłoki zostały spalone.

Ogłoszenie komunikatu o rozpoczęciu procesu beatyfikacyjnego ks. Pawłowskiego nastąpiło 20 marca 1992 roku. Siedem lat później Jan Paweł II wydał dekret o beatyfikacji 108 Sług Bożych, w tym ks. Pawłowskiego. Jego wykonanie nastąpiło 13 czerwca tego samego roku podczas wizyty papieża w Warszawie. W 2008 roku w Proszowicach został odsłonięty pomnik ks. Józefa Pawłowskiego. Stanął nieomal na wprost miejsca, w którym się urodził. Zdjęcia z tego wydarzenia można obejrzeć w załączonej galerii.
O księdzu Pawłowskim pamiętają również w innych miejscach. Jest patronem parafii we Włoszczowej. Jego imię nosi Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Pińczowie oraz Przedszkole nr 1 w Proszowicach. W 2015 roku Ministerstwo Sprawiedliwości przyznało bł. ks. Józefowi Pawłowskiemu złoty medal za zasługi dla pracy penitencjarnej.