Bogactwo małopolskiej fauny

Formy życia są różne chrońmy je wszystkie

 
Rusałka Pawik Fot. Krzysztof Tomasiak                        Rzekotka Fot. ZPKWM

Około 60 % powierzchni województwa małopolskiego objęta jest prawną ochroną przyrody. System ochrony przyrody tworzy: 6 parków narodowych (największy – tatrzański, babiogórski, gorczański, pieniński, część magurskiego i najmniejszy ojcowski) oraz parki krajobrazowe wraz z ich otulinami, 85 rezerwatów przyrody, obszary NATURA 2000, użytki ekologiczne, obszary chronionego krajobrazu, pomniki przyrody, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne, strefy ochronne wokół miejsc rozrodu zwierząt. W województwie występuje wiele gatunków zwierząt i roślin podlegających ochronie gatunkowej wśród nich są unikalne w skali Polski gatunki endemiczne. Szeroki i urozmaicony wachlarz siedlisk daje szanse życia: owadom a wśród nich najpospoliciej występującym chrząszczom z rodzin biegaczy i tęczników oraz około 310 gatunkom motyli (m.in niepylak apollo, czerwończyk nieparek, szlaczkoń torfowiec). Przez Kotlinę Orawsko-Podhalańską przepływa rzeka Orawa, która jest naturalnym stanowiskiem drapieżnej ryby z rodziny łososiowatych – głowacicy. Płazy reprezentowane są m.in. przez salamandrę plamistą, rzekotkę drzewną, kumaki oraz ropuchy szarą i zieloną. Województwo zamieszkują również gady: jaszczurki zwinka i żyworodka, padalec zwyczajny czy żmija zygzakowata. Występuje tu bardzo liczna (ok. 140 gatunków) reprezentacja gromady ptaków, m.in.: drapieżny orlik krzykliwy, niewielka muchówka białoszyja czy gniazdującego w koronach stuletnich drzew bociana czarnego. Przedstawicielami występujących w Małopolsce ssaków są rzadkie w skali kraju gatunki nietoperzy - często skrajnie zagrożone w skali Europy, tereny wysokogórskie zasiedlone są przez: kozice tatrzańskie, niewielkie choć dobrze znane gryzonie, świstaki oraz ważące niekiedy ponad 500 kg niedźwiedzie brunatne. Występują tu duże drapieżniki takie jak wilk i silnie zagrożony wyginięciem ryś oraz cała gama innych gatunków, których nie sposób wyliczyć.

 
Nocek Bachsteina Fot. ZPKWM                                 Młoda Pustułka Fot. Krzysztof Tomasiak

 
Ropucha szara Fot. ZPKWM                                Żmija zygzakowata Fot. ZPKWM

Aby zachować na długo i  możliwe w najlepszym (różnorodnym) stanie bogactwo faunistyczne małopolski należy skutecznie zapobiegać jego ubożeniu. Jest to możliwe w dużej mierze dzięki zapobieganiu utraty samych siedlisk jak i ich wyjałowieniu w wyniku ujednolicenia. Dla zachowania różnorodności gatunkowej na obszarach leśnych ważne jest utrzymywanie starodrzewu, polan śródleśnych i terenów wodno-bagiennych, w kontekście agrocenozy kluczowym jest użytkowanie ekstensywne użytków zielonych oraz zachowanie miedz wraz z rozmaitymi zadrzewieniami śródpolnymi. Istotnym w przypadku nielicznych, a do tego izolowanych od siebie populacji danego gatunku jest ochrona bioróżnorodności w znaczeniu genetycznym. Brak korytarzy ekologicznych, którymi mogą przemieszczać się zwierzęta powoduje zmniejszenie zróżnicowania genowego. A to prowadzi do bardzo niekorzystnych konsekwencji zarówno dla poszczególnych osobników jak i samego gatunku. Wędrówki w szczególności dużych ssaków są możliwe w głównej mierze dzięki ciągłości kompleksów leśnych. Ponadto lasy jako obszary o wysokim stopniu naturalności zbiorowisk roślinnych stanowią najtrwalsze zespoły ekosystemów. Im bardziej mozaikowate i niejednorodne, tym lepiej zabezpieczają warunki do życia licznym gatunkom.

 
Salamandra Plamista Fot. Krzysztof Tomasiak                 Ryś euroazjatycki Fot. ZPKWM

 
Bocian biały Fot. ZPKWM                                Jaszczurka żyworódka Fot. Krzysztof Tomasiak

Tekst: Aneta Helak-Świechowska