Brokuł na wzór kalafiora

Słowo

o słowie

   _K_tóra z form jest poprawna: "poproszę brokuł" czy: "poproszę brokuła"?
   Żeby odpowiedzieć na to pytanie, najpierw ustalmy, jakiego rodzaju jest ten rzeczownik. Nie jest to wcale takie proste, ponieważ najczęściej używamy tego rzeczownika w liczbie mnogiej: "brokuły". Ale jak brzmiałoby to słowo w dopełniaczu? Czego nie ma: "brokuł" czy "brokułów"? Odpowiemy bez wątpienia, że nie ma brokułów - a więc widzimy, że rzeczownik ten jest rodzaju męskiego.
   Tak więc w liczbie pojedynczej mamy "brokuł", który w liczbie mnogiej składa się na "brokuły".
   Skoro mamy ustalony rodzaj, zastanówmy się, jak odpowiedzieć na zadane na początku pytanie. Odpowiem tak: gdyby brokuł był żywy, powiedzielibyśmy oczywiście "brokuła", tak jak muła. Gdybyśmy kupowali takie zwierzę na wschodnim, egzotycznym targu, po którym chodzą muły, to bez wątpienia byłoby wtedy "brokuła".
   Jednak "brokuł" jest nieożywiony, zatem powinien brzmieć tak samo w mianowniku jak i w bierniku. A więc: "poproszę brokuł".
   Z drugiej strony jednak... Czy nie zdarza się pani jeść melona albo ananasa, albo choćby kalafiora? Kiedy kupujemy kalafior, to mówimy: "Proszę kalafior, tak, ten kalafior". Ale też równie dobrze powiemy: "Proszę kalafiora, tak, tego kalafiora". I takie zdania nikogo nie zdziwią. Używamy wtedy formy dopełniacza, zwanej "dopełniaczem cząstkowym". To coś w rodzaju "trochę". "Trochę melona". Tak jak z kalafiorem, bywa i z ananasem, z melonem, a także z brokułem. Zatem jeśli powiemy: "Poproszę brokuła", to pewnie się nikt nie zdziwi. Co najwyżej może się zdziwić, że tak mało bierzemy. Zazwyczaj bowiem bierzemy brokuły, trochę więcej niż jeden. I to pani radzę! Smacznego.