Budują i zbierają

Rozmowa z ANDRZEJEM ŻYWIENIEM

-**Ile polskich firm usługowych działa na**terenie Danii?
- Szacuję, że około 300. Żadnych oficjalnych statystyk w tej materii nie ma. Takie dane posiada aparat skarbowy, ale nigdzie ich nie publikuje ani nikomu nie udostępnia. -**W**jakich branżach najczęściej wspomniane firmy funkcjonują?
- W przeważającej większości, bo aż w ponad 90 proc. - w budownictwie. Budują, głównie mieszkania, i remontują. Dania przeżywa niesamowity boom budowlany. Brakuje rąk do pracy. Gwałtownie podskoczyły też ceny nieruchomości. Metr kwadratowy w zwyczajnym bloku kosztuje - w przeliczeniu - ok. 20 tys. zł.
Drugi sektor, w którym działają polskie agencje pracy tymczasowej, to rolnictwo, a konkretnie prace sezonowe przy zbiorze owoców czy warzyw. -**Czy zatrudnieni w**ten sposób pracownicy podlegają polskiemu czy duńskiemu prawodawstwu?
- Polskiemu. Warto wiedzieć, że w Danii nie ma kodeksu pracy, nie ma też ustawowo zagwarantowanej płacy minimalnej. Wszystkie prawa pracownicze są regulowane przez układy zbiorowe. Nie jest to jednak prawo, stanowione przez ustawodawcę, lecz umowy zawarte pomiędzy organizacjami pracodawców i związkami zawodowymi określonej branży. Określają one m.in. płacę minimalną, poniżej której nie powinien zejść pracodawca. Np. w budownictwie jest to ok.__100 koron za godzinę, czyli w przeliczeniu ok. 50 zł. Dla polskiego budowlańca - bardzo przyzwoita stawka.
- W**Polsce rozgłos zyskały przypadki szykanowania naszych firm budowlanych w**Danii. Pod**pozorem troski o**prawa polskich pracowników eliminowano je z**rynku...
- Rzeczywiście, w przeszłości tak bywało, ale obecnie prawie się nie zdarza. Jest to związane właśnie ze wspomnianym boomem budowlanym - dziś pracy wystarcza dla każdego. Niekiedy duńskie związki zawodowe manifestują, domagając się od polskich firm podpisania umowy zbiorowej. Skutecznym narzędziem nacisku może być odmowa dostarczenia - przez hurtownię solidaryzującą się z duńskimi robotnikami budowlanymi, rzekomo zagrożonymi przez polskich, tańszych - materiałów budowlanych na plac budowy. Duńczycy bronią w ten sposób swego rynku pracy. Można ich zrozumieć. Gdyby u nas nagle masowo zaczęli się pojawiać np. Ukraińcy czy Rosjanie, którzy godziliby się pracować za połowę stawki polskiej, pewnie też czulibyśmy się zagrożeni... -**Na**jakich zasadach polskie firmy działają w**Danii?
- Muszą podpisać umowę z osobą fizyczną lub firmą zarejestrowaną na terenie Danii, następnie - zarejestrować się w duńskim urzędzie skarbowym jako płatnicy podatku VAT, którego stawka wynosi tu 25 proc. Zatrudniani przez polskie firmy Polacy muszą mieć umowy o pracę na czas nieokreślony. Ponadto trzeba przedstawić druki E-101, które dowodzą, że są za nich odprowadzane składki ZUS.
Polscy pracownicy w polskich firmach mogą pracować bez zezwolenia na pobyt i pracę w Danii przez trzy miesiące. W przypadku, gdy opuszczą Danię przed upływem tego okresu, i potrafią udowodnić, że naprawdę wyjechali, po powrocie wyżej wymieniony trzymiesięczny okres liczony jest od początku. Nigdzie nie jest powiedziane, jak długi musi być ów pobyt za granicą. Duńskie władze do każdego przypadku podchodzą indywidualnie, badając, czy wyjazd nie był próbą ominięcia przepisów. Polscy pracownicy zatrudnieni przez polskie firmy usługowe wykonujące zlecenia na terenie Danii płacą podatki w Polsce, ale po upływie 183 dni muszą je płacić na terenie Danii, gdzie są wyższe niż u nas. -**Czy zdarza się, że polskie firmy popadają w**konflikty z**duńskimi unormowaniami dotyczącymi pracy?
- Raczej nie. Tuż po naszym wejściu do Unii, podczas rutynowych kontroli policyjnych na tutejszych budowach zdarzało się czasami, że Duńczycy byli zaskoczeni, iż działa tam jakaś polska firma, bo sami jeszcze nie wiedzieli, że uzyskała ona do tego pełne prawo. Z kolei polskie firmy często nie zdawały sobie sprawy z obowiązku płacenia podatku VAT. Teraz obydwie strony już się wiele nauczyły i takie przypadki niewiedzy należą do rzadkości. -**Czy przy**duńskich wysokich cenach w**ogóle się opłaca pracować w**Danii?**
- Tak. Przeciętne wynagrodzenie brutto wynosi tu, w przeliczeniu, ok. 15 tys. zł, czyli sześć razy więcej niż w Polsce, a ceny na pewno nie są sześciokrotnie wyższe. Koszt wynajmu małego mieszkania to ok. 2,5 tys. koron miesięcznie. Duńskie podatki są wprawdzie wysokie, bo mogą wynosić nawet 59 proc., to jednak nikt się przeciwko nim nie buntuje, bo wie, za co płaci. Warto zauważyć, że w Danii nie istnieje odpowiednik polskiego ZUS-u. Obowiązkowe składki emerytalne pobierane są przez urząd skarbowy jako część podatku. Opieka społeczna funkcjonuje na niesłychanie wysokim, nigdzie indziej chyba niespotykanym poziomie.
Rozmawiała: ALEKSANDRA NOWAK
Słowniczek podręczny

Podstawowe zwroty grzecznościowe

\*Dzień dobry! Goddag
\*Proszę. V**ĺ**rsgod
\*Dziękuję. Tak
\*Przepraszam. Undskyld
\*Do widzenia. Farvel
\*Miłego dnia. Hav en god dag
\*Jak się masz? Hvordan g**Ć**r det?
\*Co słychać? Hvordan har du det?
\*U mnie wszystko w porządku. Det g**Ć**r fint.
\*Ładna pogoda. Vi har godt vejr.

Zwroty przydatne przy poszukiwaniu pracy

\*Dzień dobry. Jestem Polakiem. Szukam jakiejkolwiek pracy. Goddag. Jeg kommer fra Polen. Jeg s**?**ger hvilket som helst arbejde.
\*Ile godzin dziennie będę pracować? Hvor mange timer per dag skal jeg arbejde?
\*Ile wynosi stawka za godzinę? Hvad er timel**?**nnen?
\*Czy mogę wziąć nadgodziny? M**Ć** jeg arbejde overtid?
\*Ile zarobię za pracę w sobotę/w niedzielę? Hvor meget tjener jeg ved at arbejde p**Ć l?rdag/s?**ndag?
\*Czy mam prawo do przerwy w pracy? Har jeg ret til pause?
\*Czy otrzymam wynagrodzenie co tydzień czy co miesiąc? Bliver l**?nnen udbetalt hver uge eller hver mĆ**ned?
\*Czy mam prawo do urlopu? Har jeg ret til ferie?

Skróty i terminy używane w ofertach pracy

\*Praca od godziny... do godziny... - Arbejdstid fra … til …
\*Zezwolenie na prowadzenie własnej działalności gospodarczej - Tilladelse til at drive egen virksomhed
\*Prawo jazdy kat. B - K**?**rekort kategori B
\*Od zaraz - Snarest muligt
\*Pilnie - Omg**Ć**ende
\*Mężczyzna/Kobieta - Mand/Kvinde
\*Poszukujemy - Vi s**?**ger
\*Samochód osobowy, ciężarowy - Personbil, lastbil
\*Doświadczenie - Erfaring
\*Opieka - Pleje
\*Opieka nad dzieckiem - B**?**rnepasning
\*Pracownik sezonowy - Medarbejder p**Ć** korttid
\*Pracownik do pomocy - Hj**ĺ**lpemedarbejder
\*Cały dzień, na część dnia, na pół dnia - Hel dag, nogle timer, halv dag
\*Do neogcjacji/do uzgodnienia Kan forhandles
\*Wykształcenie wyższe/stopień naukowy - Videreg**Ć**ende uddanelse/videnskabelig titel
\*Pensja podstawowa plus dodatki/świadczenia - Basisl**?n med tillĺ**g
\*Dodatkowe świadczenia (dodatki do pensji, ubezpieczenie itd.) - Extra till**ĺg (l?ntillĺ**g, forsikring osv)
\*Stała - Permanent
\*Tymczasowo - Tidsbegr**ĺ**nset
\*Rocznie/tygodniowo - Per **Ć**r/per uge
Tłumaczenie i opracowanie: Zespół Tłumaczy Przysięgłych SIGILLUM
Kraków,**ul.**Wielopole 18 B tel. 012 422 44 78, 012 422 99 72 e-mail:**[email protected]**