Bukiet kwiatów od esbeka

Włodzimierz Jurasz: PO(D)GLĄD NA ŚWIAT

Z całą pewnością TVP jeszcze go wielokrotnie powtórzy. Oczywiście, o ile emisji nie oprotestują jacyś przeciwnicy lustracji, tak chętnie krytykujący "grzebanie w (fałszowanych przez SB) teczkach” i wyciąganie "nieistotnych, dawno zapomnianych” historii.

Ale ta historia nie jest i nie powinna być zapomniana. Jak może żadna inna pokazuje mechanizmy działania tzw. resortu, jego wyrafinowanie, bezwzględność i bezczelność. Film Koehlera to opowieść o inwigilacji Pawła Jasienicy, wybitnego pisarza historycznego. Jasienica nie był jednak typowym, śledzonym i podsłuchiwanym figurantem (takie zabiegi stały się udziałem większości, o ile nie wszystkich pisarzy, którym SB nadawała niewspółmierną do ich politycznego znaczenia rangę). Do jego inwigilacji służby zaangażowały wyjątkowe środki, czyli niejaką Zofię Nenę O’Bretenny, która na zlecenie SB zaprzyjaźniła się z Jasienicą, uwiodła go, a w końcu została jego żoną.

Ale nie tylko opisanie owej, znanej skądinąd, historii decyduje o znaczeniu tego filmu. Autorzy dotarli do kapitana Jana Pawłowskiego, oficera prowadzącego TW Ewę. Dziś sympatycznego starszego pana, niczego ze swej przeszłości nieżałującego, szczycącego się swymi dokonaniami, ba, wręcz "dziękującego Bogu” za szansę, jaką dostał od losu. Za wiedzę, jakiej nie zdobyłby "na pięciu uniwersytetach”.

Szczególnie zaszokowały mnie jednak nie wyznania owego esbeka, ale scena, w której przed okiem kamery kpt. Pawłowski składa kwiaty na grobie Pawła Jasienicy. To szczególne memento dla Polski i jej najnowszych dziejów.

Oni nadal żyją wśród nas. I śmieją się nam prosto w oczy.