Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Cegiełki opowiedzą o odnowie Wawelu po odzyskaniu niepodległości [ZDJĘCIA]

Małgorzata Mrowiec
Małgorzata Mrowiec
Wawelskie cegiełki i renesansowe detale architektoniczne przechodzą konserwację w dwóch magazynach na Wawelu
Wawelskie cegiełki i renesansowe detale architektoniczne przechodzą konserwację w dwóch magazynach na Wawelu fot. Andrzej Banaś
Konserwację przejdzie 386 kamiennych tabliczek z napisami upamiętniającymi darczyńców z akcji z lat 1921-36. Powstanie też prezentacja o cegiełkach na nową wystawę stałą

W rękach fachowców z Firmy Konserwatorskiej Piotr Białko jest w tej chwili 386 tzw. cegiełek wawelskich. To tabliczki z piaskowca szydłowieckiego lub wapienia, z wykutymi napisami upamiętniającymi osoby i instytucje, które w latach 1921-36 wpłacały znaczne kwoty na odnowienie Wawelu. Konserwatorzy zajmują się też pięcioma wawelskimi renesansowymi kamiennymi detalami architektonicznymi. Prace te poprzedzają stworzenie nowej stałej wystawy - poświęconej restauracji i konserwacji Zamku Królewskiego na Wawelu w XX w., po odzyskaniu niepodległości.

- Cegiełki są w różnym stanie. Najwięcej szkód poczyniło zanieczyszczenie powietrza i kwaśne deszcze. Mają też spękania - mówi Piotr Białko, szef firmy konserwatorskiej. Specjaliści oczyszczają tabliczki, sklejają, wzmacniają strukturę kamienia.

Na ten konserwowany teraz zbiór cegiełek, przechowywany w magazynach na wzgórzu wawelskim, składają się zarówno oryginały sprzed II wojny (70 proc.), jak i późniejsze kopie. Większość to tabliczki, które przez lata znajdowały się w murze cegiełkowym biegnącym wzdłuż dojścia do Bramy Herbowej, a zostały z niego wymontowane i przekazane do lapidarium w trakcie konserwacji muru w latach 1996-98.

Przypomnijmy, że akcja cegiełkowa - która była pierwszym ogólnonarodowym przedsięwzięciem dobroczynnym, podjętym po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. - została zorganizowana przez Adolfa Szyszko-Bohusza, kierującego odnową zamku. Chodziło o usuwanie z Wawelu śladów dewastacji dokonanych przez Austriaków, którzy urządzili na królewskim wzgórzu m.in. koszary wojskowe, oraz o przywrócenie symbolowi polskiej państwowości utraconej świetności. Dary wpłacały szkoły, formacje wojskowe, pracownicy urzędów, przedsiębiorstwa, związki i osoby prywatne. Wpłaty składano często dla uczczenia poległych albo zmarłych. Ofiarodawca kwoty odpowiadającej kosztom jednego dnia pracy na Wawelu miał prawo do kamiennej cegiełki z napisem, która zostanie wstawiona w mury wawelskie.

W murze cegiełkowym przed konserwacją z połowy lat 90. było 809 cegiełek. Część została odnowiona i ponownie wmurowana, inne zastąpiono kopiami, a w przypadku tabliczek z powtarzającymi się napisami, pozostawiano po jednej z nich. Zdemontowane wtedy cegiełki zwolniły miejsce dla innych, dotąd przechowywanych w lapidarium, znalezionych podczas prac albo nowych wykonanych według spisu fundatorów.

Kamienne tabliczki z magazynów przejdą konserwację, jak też zostaną zdigitalizowane. Docelowo powstanie mówiąca o nich prezentacja - na nową stałą wystawę na Wawelu, która ma być gotowa z końcem 2019 r.

- Jeśli jest przekaz w rodzinie, że dawała ona pieniądze na odnowę Wawelu, to będzie można zobaczyć wpis w księgach ofiarodawców, a nawet wydrukować dyplom - taki, jakie Szyszko-Bohusz rozsyłał ofiarodawcom za składki cegiełkowe - zdradza nieco o planach wystawy Zdzisława Chojnacka, kierownik Działu Archiwum Zamku Królewskiego na Wawelu.

Na tej ekspozycji znajdą się też m.in. odnawiane teraz renesansowe detale architektoniczne, znalezione podczas prac restauracyjnych na wzgórzu wawelskim.

ZOBACZ KONIECZNIE:

Polub nas na Facebooku i bądź zawsze na bieżąco!

WIDEO: Poważny program - odc. 6: Mieszkańcy walczą o zapomniany park

Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Nasze Miasto

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski