Centrum nauki wciąż w zawieszeniu

Narodowe Centrum Nauki, jedyna centralna instytucja państwowa w Krakowie, nie ma szczęścia do siedziby. Od kilku lat wynajmuje biura, ale nie może się doczekać własnego budynku.

Minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin jako jeden ze swoich priorytetów wymienia inwestycję na rzecz NCN, ale na razie daleko do realizacji tych planów.

Prestiżowa lokalizacja

Najnowszy pomysł to budowa siedziby NCN przy al. Powstania Warszawskiego w Krakowie, obok mającego powstać nowego Urzędu Marszałkowskiego. - Wszystko było już uzgodnione z resortem nauki - nie kryje Wiesław Bury, prezes Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego. To z nim minister Gowin ustalił, że agencja na 45 arach wybuduje biurowiec dla podległej resortowi nauki jednostki i sprzeda go państwu. - Nagle okazało się, że całe przedsięwzięcie zakwestionowało Ministerstwo Finansów - mówi prezes Bury.

WIDEO: Jarosław Gowin: 500 mln złotych na innowacyjność

Źrodło: AIP

- Jesteśmy gotowi do współpracy, ale muszę dokładnie wiedzieć, o co chodzi - zastrzega marszałek Małopolski Jacek Krupa. Twierdzi, że ministerstwu chodzi na pewno o prestiżową lokalizację, ale przyznaje, że na razie nie wiadomo, jak wielki miałby być nowy budynek i na czym miałaby polegać rola samorządu w przygotowaniach i realizacji inwestycji. - Nikt ze mną na ten temat nie rozmawiał - dziwi się marszałek Krupa.

Prezes MARR wie, o co chodzi. - Ministerstwo Nauki chciałoby otrzymać od nas działkę za jak najniższą cenę. Chce, byśmy pomogli w realizacji tej inwestycji, ale bez zysku. Ani zarząd, ani rada nadzorcza agencji nie mogą podjąć takiej decyzji. To może zrobić Walne Zgromadzenie - tłumaczy Bury. Decydujący głos na walnym ma właśnie marszałek województwa małopolskiego.

- Gdy zostanie nam przedstawiona konkretna propozycja, poznamy jej szczegóły i będziemy mogli mówić, w jakim zakresie taka współpraca jest możliwa - wyjaśnia marszałek Krupa.

Poszło o pieniądze

Na prestiżową lokalizację Narodowe Centrum Nauki miało szanse, zanim jeszcze powstało i zaczęło działać. Minister nauki w latach 2007-2013 Barbara Kudrycka zwróciła się do prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego o pomoc w poszukiwaniu siedziby dla tworzonej właśnie instytucji wspierającej badania naukowe i rozdzielającej dotacje na ten cel. Miasto gotowe było przekazać dwie zabytkowe kamienice przy Małym Rynku.

Gdy wydawało się, że porozumienie jest blisko, sprawa rozbiła się o pieniądze. Kraków nie zgodził się oddać kamienic za darmo (kilka lat temu wyceniono je w sumie na blisko 30 mln zł), więc resort nauki zrezygnował z lokalizacji przy Małym Rynku. Przez kilka lat kamienice stały puste, ale jedna z nich niedawno została sprzedana i powrót do tej lokalizacji jest już niemożliwy.

Urzędnicy prezydenta zaoferowali NCN jeszcze jedną lokalizację. Chodziło o budynek dawnej szkoły przy ul. Syrokomli. Ten obiekt okazał się jednak dla naukowców za mały. Dlatego 24 listopada 2010 r. NCN zawarło z Biprostalem SA umowę najmu pomieszczeń w biurowcu tej spółki przy ul. Królewskiej 57. Budynek był właśnie świeżo po kapitalnym remoncie. Obecnie NCN ma tam do dyspozycji 3200 mkw. powierzchni.

- Powierzchnia, którą wynajmujemy komercyjnie w biurowcu Biprostalu, wystarcza na naszą bieżącą działalność. Mamy tam nie tylko biura, archiwum, ale także osiem sal konferencyjnych, niezbędnych, gdyż ocena wniosków składanych do NCN odbywa się na posiedzeniach ekspertów - mówi zastępca dyrektora NCN dr Tomasz Bzukała.

Duże koszty najmu

Problemem są pieniądze. Co roku NCN za wynajem biur płaci ok. 2 mln zł. Kolejny milion pochłaniają media, m.in. prąd, woda, dostęp do internetu). To spory wydatek, biorąc pod uwagę, że np. w tym roku - nie licząc pieniędzy przeznaczonych na granty dla naukowców - instytucja dysponuje budżetem w wysokości ok. 45 mln zł, z czego połowa przeznaczona jest na wynagrodzenia ekspertów oceniających wnioski o dotacje na badania naukowe.

- Pieniądze wydawane przez kolejne lata na najem można by przeznaczyć na wystawienie nowego budynku NCN. Zdrowy rozsądek podpowiada, że lepiej wydać większe pieniądze na inwestycję, żeby potem oszczędzić na czynszu - mówi dr Bzukała.

Wicedyrektor NCN przyznaje, że rozmowy o budowie siedziby prowadzone były również z poprzednimi ministrami Barbarą Kudrycką i Leną Kolarską-Bobińską, ale nie przyniosły skutku. Sprawa wyraźnie przyspieszyła, kiedy szefem resortu nauki został pochodzący z Krakowa Jarosław Gowin. Wcześniej brał on zresztą udział w pracach nad ustawą o Narodowym Centrum Nauki.

Ile potrzeba pieniędzy na nową siedzibę NCN? Dr Bzukała mówi o „kilkudziesięciu” milionach złotych. Prezes Bury przypomina, że według zanegowanych już uzgodnień chodziło o inwestycję rzędu 60-75 mln zł. Takich pieniędzy resort nauki nie posiada. Jego rzeczniczka Katarzyna Zawada nie ukrywa, że trwają dopiero starania, by fundusze na budowę siedziby NCN zostały zagwarantowane w budżecie państwa. Czy stanie się to już w 2017 roku? - Nie dzielmy skóry na niedźwiedziu. Jak będziemy mieli pieniądze w ręku, na pewno się tym pochwalimy - mówi.