Co dalej z Cogiteonem? Jest pozwolenie na budowę, ale nie można go użyć

FLESZ - Nowe objawy koronawirusa

- Mamy prawomocne pozwolenie budowlane, ale jest ono zawieszone. Czekamy na rozstrzygnięcie z wojewódzką konserwator zabytków. Póki co, nie możemy budować – mówi nam Piotr Koziarz, rzecznik MCN Cogiteon.

Centrum Nauki wciąż wyłania także wykonawcę generalnego inwestycji. Do przetargu zgłosiło się w sumie 11 firm. Aktualnie trwa analiza ofert.

Decyzja Moniki Bogdanowskiej może oznaczać, że Cogiteon nie powstanie w planowanym miejscu. Trwa przepychanka administracyjna. Od decyzji WKZ odwołały się władze województwa małopolskiego, które nadzorują MCN.

Budowa Cogiteonu od dłuższego czasu budzi kontrowersje. Ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Spór dotyczy jednak nie istoty Cogiteonu, a miejsca jego lokalizacji. Ostatnio głos zabrał m.in. krakowski oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP), który przypomniał, że projekt architektoniczny Cogiteonu został wyłoniony w międzynarodowym konkursie, gdzie podkreślono "architekturę odpowiednią dla opisywania przestrzeni poświęconych nauce wpisaną w charakterystyczny pejzaż okolic miasta poświęcony lotnisku". Pismo SARP poparła m.in. Marta Malec-Lech z zarządu województwa.

W odpowiedzi na apel SARP Monika Bogdanowska podkreśliła, że jej decyzja ma na celu ochronę całego obszaru zachodniej części dawnego lotniska, m.in. z powodu braku jakiegokolwiek planu zagospodarowania przestrzennego w tej części miasta. Jednocześnie WKZ podkreśla, że do tej pory nie miała okazji zapoznać się z projektem budowlanym Cogiteonu i nie wie, czy jest on zgodny z projektem konkursowym, o którym wspomina SARP.

Przypomnijmy, że Monika Bogdanowska wszczęła procedurę wpisania do rejestru zabytków krajobrazu zachodniej części pasa startowego dawnego lotniska w Czyżynach pod koniec sierpnia.

- Odwołanie od decyzji pani konserwator zostało złożone. Jesteśmy dobrej myśli - mówi Tomasz Urynowicz, wicemarszałek Małopolski. Jak się dowiedzieliśmy, chodzi konkretnie o to, aby z postępowania, które zakłada wpisanie do rejestru zabytków działek w krakowskich Czyżynach, wyłączyć grunty, przeznaczone pod budowę centrum nauki. Wniosek w tej sprawie został wysłany do Moniki Bogdanowskiej.

Jak zaznacza Piotr Koziarz, sam pas dawnego lotniska w Czyżynach jest wpisany do miejskiej ewidencji zabytków, a budynek Cogiteonu powstaje zgodnie z dotychczasowymi postanowieniami miejskiego konserwatora zabytków.

Jak tłumaczyła nam Monika Bogdanowska, decyzja o wszczęciu postępowania o wpisie do rejestru zabytków zachodniej części lotniska nie zapadła nagle. - W zeszłym roku dostaliśmy kilkadziesiąt albo nawet kilkaset listów mieszkańców os. Akademickiego, od ludzi związanych z tym terenem i z Czyżynami, którzy opisali, jak postępuje tam niekontrolowana zabudowa, bez planów miejscowego zagospodarowania przestrzennego - mówi Monika Bogdanowska.

Przypomina przy tym o osiedlu Avia, które powstało na wschodniej części dawnego lotniska w Czyżynach. - Każdy, kto mieszka w Krakowie, nie chce casusu osiedla Avia, które powstało bez planu. W ten sposób przepada nam jeden teren za drugim – zaznacza.

Ochroną dla wschodnich terenów dawnego lotniska mógł być projekt Lotniczego Parku Kulturowego. - To był fenomenalny projekt dla obszarów polotniskowych. Pracowało nad nim kilkanaście instytucji. Chcieliśmy ucywilizować zagospodarowanie tego terenu właśnie przez park kulturowy. Niestety, władze miasta odpowiedziały, że nie ma na to szans w najbliższych latach - tłumaczyła Monika Bogdanowska. Ponieważ powyższy sposób zawiódł, stąd pomysł z wpisem do rejestru zabytków.

Cogiteon ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników lokalizacji w Czyżynach. Natomiast zdecydowana większość jest przeciwna budowie drogi prowadzącej do Centrum Nauki - w proponowanym wariancie przez tereny zielone i pod oknami osiedla Akademickiego. Za budowę Cogiteonu odpowiada urząd marszałkowski, a za układ drogowy krakowski Zarząd Dróg. Zadanie jest warte 12 mln zł, płatne po połowie przez samorząd miasta i województwa.

Przykładowo Stowarzyszenie Wspólne Czyżyny popiera powstanie Cogiteonu, ale nie proponowanego wariantu przebiegu drogi. "Nie popieramy proponowanego przebiegu drogi dojazdowej od strony Stella-Sawickiego. Jest dla nas jasne, że budowa drogi od strony Stella-Sawickiego pozwoli na zabudowę kolejnych działek w sposób chaotyczny, poprzez decyzje WZ, a nie spójny plan. Za właściwy uważamy wariant drogi dojazdowej wiążącej się z przebudową węzła Bora-Komorowskiego/Dobrego Pasterza" - czytamy w oświadczeniu Stowarzyszenia. Jak jednak już pisaliśmy, władze Krakowa nie przewidują wariantu drogowego od strony Bora-Komorowskiego. Uważają go za o wiele droższy i bardziej skomplikowany.

W budynku, który jest planowany przy al. Bora-Komorowskiego ma się znaleźć wystawa stała o człowieku, obejmująca około 100 interaktywnych eksponatów. Oprócz niej do dyspozycji odwiedzających będzie sześć laboratoriów i pracowni.

Zaplanowany obiekt ma kształt ostrosłupa trójkątnego, jest podzielony na cztery bryły i częściowo zagłębiony w ziemi. Opływowy kształt ma sprawić, że powietrze będzie swobodnie przepływać. Projekt powstał w efekcie konkursu architektonicznego, rozstrzygniętego w lutym 2018. Wygrała go wrocławska pracownia Heinle, Wischer und Partner.

Szacowane koszty budowy Cogiteonu to 226 mln zł, z czego 70 proc. ma pochodzić ze środków unijnych. Wstrzymanie inwestycji może grozić tym, że środki unijne przepadną.

Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon jest instytucją kultury województwa małopolskiego. Choć nie ma jeszcze budynku, centrum już działa. Kiedy to jeszcze było możliwe, edukatorzy odwiedzali szkoły w regionie. Z pokazów popularnonaukowych skorzystało już 44 tys. osób. Instytucja prowadzi swoją misję również w internecie. Publikuje informacje i ciekawostki naukowe na stronie www.cogiteon.pl i profilu Facebooka. Na kanale YouTube w serii filmów "Nauka & Hobby" daje porady, pozwalające rozwijać swoje pasje, a w serii "Zrób to sam" edukatorzy przedstawiają pomysły na domowe doświadczenia.