Co dwusetny budynek mieszkalny to zabytek

Według danych Narodowego Instytutu Dziedzictwa, na koniec 2012 roku w Polsce było prawie 143 tys. budynków wpisanych do ewidencji zabytków. Budynków mieszkalnych mieliśmy wtedy 6,1 mln, czyli ponad 40 razy więcej.

Najwięcej zabytków rejestrowych o charakterze mieszkalnym znajduje się na terenie województw: dolnośląskiego (2165), lubuskiego (1950) oraz warmińsko-mazurskiego (1921). Najmniej znajduje się ich w świętokrzyskim (203) i zachodniopomorskim (356).

_– Gdyby odnieść liczbę zabytkowych budynków mieszkalnych do całego zasobu mieszkaniowego w danym województwie, to okazałoby się, że największe nagromadzenie zabytków jest w województwie lubuskim (1,4 proc. wszystkich budynków mieszkalnych) oraz na Warmii i __Mazurach (1,1 proc.) _– twierdzą analitycy Lino’s Banku.

Podkreślają przy tym, że gdyby do liczby zabytków stricte mieszkalnych dodać jeszcze pałace, dworki, zamki i zabudowania folwarczne, to okazałoby się, że w województwie lubuskim średnio prawie co 50. budynek mieszkalny znajduje się w rejestrze zabytków.

Szczególnie duże ich natężenie jest w południowej części województwa co jest dowodem na historycznie duży wpływ Dolnego Śląska na ten region. Nieco niższy odsetek (1,7 proc.) takich nieruchomości odnotowano w warmińsko-mazurskim, na terenie którego znaleźć można wiele zabudowań z czasów krzyżackich i Prus Książęcych.

Z doświadczeń doradców Lion’s House wynika, że wpisanie budynku do rejestru zabytków może mieć negatywny wpływ na jego wartość – szczególnie jeśli budynek wymaga remontu. Głównie wynika to z wyższych kosztów prac renowacyjnych.

Na przykład trywialna wymiana okien może kosztować o połowę więcej, gdy zamiast plastikowych okien zespolonych konserwator nakaże zastosowanie drewnianych skrzynkowych, dostarczanych na zamówienie. Co więcej, wpisanie nieruchomości do rejestru może skutkować wydłużeniem procesu inwestycyjnego – wszystkie prace należy konsultować z konserwatorem, co może długo trwać podnosząc tym samym koszty.

Wpisanie danej nieruchomości do rejestru zabytków wiąże się z konkretnymi obowiązkami, ale również z przywilejami dla właściciela. Ma on m.in. prawo do ubiegania się o dotację z budżetu państwa lub samorządu na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich czy budowlanych przy budynku.