Co kraj to obyczaj

Wielkanoc obchodzona jest do dziś w całej chrześcijańskiej Europie, w tradycji religijnej i świeckiej. Główne uroczystości odbywają się w stolicy Kościoła - Watykanie. Tam ściągają pielgrzymi z całego świata, gdzie w Bazylice św. Piotra papież błogosławi palmy, w Wielki Czwartek umywa nogi trzynastu starcom, a w Wielki Piątek bierze udział w procesji z krzyżami.

Nazajutrz kapłani błogosławią wodę,

- poświęcają gromnice i nowy ogień. Religijny porządek świąt Wielkiej Nocy jest niezmienny, natomiast świeckie obrzędy w każdym kraju nawiązują do lokalnych tradycji. W hiszpańskim Wielkim Tygodniu, Semana Santa, od Niedzieli Palmowej do Poniedziałku Wielkanocnego, w całym kraju odgrywa się imponujący spektakl. Każdą procesję otwierają pątnicy, po nich pojawiają się "Paso", platformy-ołtarze, przedstawiające sceny męczeństwa Chrystusa. Pokutnicy ubrani w długie sutanny, spiczaste kapelusze i mający spętane stopy przemierzają hiszpańskie ulice i uliczki.

Portugalia słynie z procesji, organizowanych przez Wielki Tydzień. Mężczyźni, w towarzystwie dzieci przebranych za aniołów, niosą święte figury ludzkiej wielkości. Najbardziej widowiskowe i najliczniejsze procesje odbywają się w miastach Braga i Vila do Conde, które nie ustępują w niczym Sewilli. W świątyniach wystawia się specjalne tableaux, obrazujące pasyjne sceny. W Wielki Piątek, kobiety ubrane na czarno odbywają pielgrzymki do siedmiu kościołów, na pamiątkę siedmiu wzgórz, na których leży Rzym. Następnego dnia poświęca się ceramiczne baranki, koguty i kurczęta.

Na terenie południowej Francji w Palmową Niedzielę po południu dekoruje się groby i odwiedza cmentarze. Na prowincji odbywają się wieczorne procesje ze świecami lub pochodniami, które okrążają świątynie. Już w Wielki Czwartek milkną kościelne dzwony. W Wielkiej Brytanii z kolei angielskie damy i mieszczki nawiedzały niegdyś biednych z koszykami pełnymi darów, a dziś większość parafii zbiera w tym dniu jadło dla najbardziej potrzebujących. Począwszy od czasów panowania Stuartów, brytyjskie koronowane głowy rozdają sakiewki ubogim w Westminster Abbey. Każda z nich zawiera tyle srebrnych monet, ile lat liczy sobie dany monarcha. W 2002 r. Elżbieta II, rozdała 75 ciężkich sakiewek na swoje urodziny.

Zgodnie ze zwyczajem irlandzkim zamiast święconki w Wielką Sobotę skrapia się święconą wodą domy. Następnego dnia, o świcie, ustawia się w pokoju stołowym lusterka pod różnym kątem, aby odbijały w nich promienie słoneczne. W dni pochmurne zapala się świece. Symbolizuje to światło wiary.

Austriacy w Wielką Sobotę zapalają ogniska na wzgórzach lub szczytach po zachodzie słońca albo urządzają procesje z płonącymi pochodniami. Malowane w kwiaty, motyle i ptaszki jaja wkłada się do białych kieliszków, ustawiając je rządkiem na półkach.

Święta Wielkanocne w Norwegii trwają najdłużej, bo

aż przez pięć dni.

Religijnym uroczystościom towarzyszą wyczyny sportowe - zwłaszcza skoki i jazda na nartach. Do świątecznego stołu podaje się piwo, które nosi nazwę paskelbrygg i jest specjalnie warzone na tę jedyną okazję w roku.

W Chorwacji jednym ze starych zwyczajów jest wyrabianie kołatek i grzechotek, najbardziej rozpowszechnione w Dalmacji i miejscowości Konavlie. Ich konstrukcje różnią się w zależności od regionu. Zamiast tradycyjnych gałązek palmowych wykorzystuje się najczęściej gałązki oliwne, gałązki rozmarynu lub kwiaty.

Dla Greków, w większości wyznających prawosławie, świąteczna celebracja rozpoczyna się wcześniej niż u nas - w Sobotę Łazarza (w sobotę przed Niedzielą Palmową). Domy odwiedzają wtedy dzieci śpiewające hymn "Lazaros" ("Łazarz"), za co otrzymują drobne pieniądze i upominki. W Niedzielę Palmową wierni uczestniczą w porannej mszy, na której otrzymują krzyże uplecione z zielonych gałązek palmowych, umieszczane później na domowych ołtarzykach. W poniedziałek rozpoczyna się Wielki Post. Wtorek to - podobnie jak dzień poprzedni - czas modlitwy, ale i czytania Biblii. Wówczas gospodynie przygotowują tradycyjne greckie ciasteczka tzw. koulourakia. W środę jest czas na porządki, a wieczorem w świątyni błogosławiony jest Święty Olej i ziele oregano zanurzone w wodzie święconej, które uważa się za środek leczniczy. Czwartek upływa na kolorowaniu jajek oraz przystrajaniu wyobrażeń grobu Jezusa. Duchowni odczytują wówczas fragmenty Biblii dotyczące Ostatniej Wieczerzy.

U Szwedów trzy świąteczne dni rozpoczyna Wielki Czwartek. Na ulicach można wtedy spotkać czarownice. W Wielki Czwartek i Wielki Piątek dzieci, przebrane w kolorowe spódnice, z chustkami na głowach i z wymalowanymi policzkami, chodzą po domach, prosząc o łakocie lub o pieniążek, które należy wrzucać do specjalnie przygotowanych przez nich czajniczków i kubełków. Na targowiskach można kupić "paskris" - gałązki brzozy przyozdobione kolorowymi piórkami (przypominające rózgę). W Wielki Piątek tradycja nakazuje, aby jak najwcześniej wstać i szybko wkraść się do kogoś, kto jeszcze śpi, ściągnąć z tej osoby kołdrę i trzepnąć ją rózgą.

W Finlandii Wielkanoc kojarzona jest z wydostaniem się na wolność, czyli w przenośni ze Zmartwychwstaniem. Finowie wierzą, że bezchmurny wielkanocny ranek zwiastuje dobre zbiory.

Na tle innych krajów europejskich Polskę wyróżnia zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę i polewanie się wodą w Lany Poniedziałek.

D.ORL.