Co nowego czeka emerytów i rencistów w 2016 roku

W 2016 r. zacznie obowiązywać wiele nowych przepisów. Duża część zapowiadanych zmian dotyczyć będzie sfer ważnych dla życia osób w starszym wieku. Przedstawiamy najważniejsze z prawnych nowości, które obejmą seniorów.

Waloryzacja emerytur i rent

Rozpocznie się 1 marca 2016 r., ale zapowiada się wyjątkowo skromnie. Poprzedni rząd PO-PSL oszacował, że świadczenia wzrosną zaledwie o 0,52 proc.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Emerytury i renty. Jednorazowy dodatek osłodzi małą podwyżkę

Możliwe jednak, że ze względu na tegoroczną deflację nawet te bardzo niskie prognozy były nazbyt optymistyczne i waloryzacja okaże się jeszcze niższa. Nowsze szacunki mówią o waloryzacji rzędu 0,2 proc. Gdyby tak miało się stać, wówczas najniższa emerytura i renta, najniższa renta rodzinna i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rolnicza wzrosną z 880,45 zł brutto do 882,21 zł brutto (wzrost o 1,76 zł), zaś średnia emerytura 2000 zł brutto urośnie do 2004 zł brutto.

Autor: Joanna Urbaniec

Rzeczywistą wielkość waloryzacji poznamy w lutym, ale tak czy owak będzie ona groszowa. Przypomnijmy, że w 2014 r. podwyżka wyniosła przeciętnie 29,87 zł, zaś w 2015 r. waloryzacja była kwotowo-procentowa i wyniosła nie mniej niż 36 zł.

Gdyby więc w 2016 roku poprzestać na ustawowej waloryzacji, byłaby to najniższa podwyżka w ciągu ostatnich lat. W tej sytuacji zarówno poprzedni, jak i obecny rząd zdecydowały o wprowadzeniu jednorazowych dodatków.

Jednorazowe dodatki

W marcu wraz z waloryzacją emerytur i rent seniorzy otrzymają jednorazowe dodatki w kwocie od 50 do 400 zł, w zależności od wysokości świadczenia.

Emeryci i renciści otrzymujący miesięcznie do 900 zł otrzymają dodatkowo 400 zł. Osoby, których świadczenie wynosi między 900 a 1100 zł - 300 zł. Do osób, których emerytura wynosi między 1100 a 1500 zł, trafi 200 zł jednorazowego dodatku. Najniższy dodatek 50 zł powiększy konta osób, którym ZUS co miesiąc wypłaca od 1500 do 2000 zł. Pozostali, z wyższymi świadczeniami, nie otrzymają dodatkowych pieniędzy.

Łącznie emeryci i renciści dostaną ponad 1,4 mld zł. Dotyczy to 6,5 mln osób otrzymujących poniżej 2 tys. zł brutto miesięcznie. Z dodatku nie zostaną potrącone składki na ubezpieczenie ani podatek dochodowy - cała kwota trafi więc do kieszeni świadczeniobiorcy.

Na jednorazowy dodatek mogą liczyć nie tylko emeryci i renciści, ale także m.in. osoby pobierające renty wypadkowe i rodzinne, otrzymujące świadczenia i zasiłki przedemerytalne, a także pobierające częściowe emerytury kapitałowe, emerytury pomostowe i nauczycielskie świadczenia kompensacyjne.

Przywrócenie starego wieku emerytalnego

Podstawą prac przywracających poprzedni wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) jest projekt ustawy prezydenta Andrzeja Dudy, który 30 listopada ub.r. trafił do Sejmu i jest już po pierwszym czytaniu.

W projekcie prezydenckim zapisano, że zmiany wejdą w życie od 1 stycznia 2016 r., ale potem okazało się, że nie będzie to możliwe, gdyż konieczne są konsultacje ze związkowcami i pracodawcami, do zmian musi też przygotować się ZUS. Obniżenie wieku emerytalnego nastąpi więc prawdopodobnie pod koniec I lub w II kwartale, a być może dopiero w połowie 2016 r. Prędzej czy później nowa-stara ustawa wejdzie jednak w życie, gdyż jest to sztandarowy projekt PiS, najczęściej podnoszony w kampanii wyborczej.

Projekt prezydenta Andrzeja Dudy zakłada obniżenie powszechnego wieku emerytalnego do tego sprzed reformy - do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom, nie ma w projekcie dodatkowych wymagań odnośnie minimalnego okresu składkowego i nieskładkowego, który uprawniałby do przejścia na emeryturę. Nie ma zatem niczego o 40 czy też 45 latach stażu.

Projekt przewiduje także rezygnację z częściowych emerytur. Każdy ubezpieczony, który osiągnął wiek emerytalny, a nie uzbierał w formie składek wystarczającego kapitału, będzie mógł liczyć na minimalną emeryturę gwarantowaną przez państwo. Aby jednak ją otrzymać, trzeba będzie spełnić warunek stażowy: 20 lat (dla kobiet) lub 25 lat (dla mężczyzn) okresu składkowego i nieskładkowego.

A co z osobami, które już ukończyły 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni), a które na mocy obecnie obowiązujących przepisów nie doczekały się jeszcze swojego wieku emerytalnego? Jeśli ustawa prezydencka zostanie uchwalona, nabędą one prawa do emerytury wraz z dniem jej wejścia w życie.

Każdy ubezpieczony sam będzie decydował, czy po osiągnięciu wieku emerytalnego przejść na świadczenie z ZUS czy dalej pracować, o ile nie zmusi go do odejścia pracodawca...

Elektroniczne zwolnienia

Od stycznia 2016 r. lekarze mogą wystawiać elektroniczne zwolnienia lekarskie, nazywane e-ZLA. Nie oznacza to, że teraz znikną dotychczasowe zwolnienia papierowe. Te będzie można stosować do końca 2017 roku.

Wystawianie e-ZLA będzie trwało krócej niż wypisywanie papierowego zwolnienia. Lekarz uzyska bowiem dostęp do danych pacjenta (ubezpieczonego), jego pracodawców (płatników składek) i członków jego rodziny, jeśli zwolnienie będzie wystawiane w celu opieki nad nimi. Gdy wpisze nr PESEL pacjenta, pozostałe dane identyfikacyjne zostaną automatycznie uzupełnione przez system. Z kolei np. adres pacjenta czy dane płatnika lekarz będzie wybierał z wyświetlonej listy. Poza tym system będzie weryfikował datę początku okresu niezdolności z zasadami wystawiania zwolnień określonymi w przepisach oraz z ostatnim zwolnieniem.

Darmowe leki

Już za kilka miesięcy rząd PiS chce wprowadzić darmowe leki dla osób powyżej 75. roku życia. Obecnie w Polsce żyje prawie 2,7 mln osób powyżej tej granicy wieku. Minister zdrowia Konstanty Radziwiłł zapowiedział, że leki, które będą przysługiwać bezpłatnie seniorom, znajdą się w odrębnym wykazie na liście refundacyjnej. Mają to być najtańsze leki (na ryczałt albo z niewielką dopłatą), zaś spośród leków droższych jedynie te, które zaleca się osobom w starszym wieku. Minister dodał, że nie będzie kryterium dochodowego w dostępie do darmowych leków.

Baza martwych kont

Od 1 lipca 2016 r. zaczną obowiązywać nowe przepisy dotyczące tzw. martwych kont. Szacuje się, że na tych kontach znajduje się obecnie około 15 miliardów zł. Głównym celem ustawy jest utworzenie centralnej bazy kont - po to, aby spadkobiercy mogli dowiedzieć się z niej o wszystkich założonych rachunkach zmarłej osoby w bankach oraz SKOK-ach.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Emerytury i renty. Jednorazowy dodatek osłodzi małą podwyżkę