Cukrzyca a ciąża

Problem cukrzycy dotyczy przyszłych mam w dwóch wymiarach: kobieta chora na cukrzycę zachodzi w ciążę oraz u kobiety wcześniej zdrowej dochodzi w czasie ciąży do dowolnego stopnia nietolerancji (podwyższonego stężenia) glukozy (cukrzyca ciężarnych).

Jeśli kobieta ma cukrzycę, a chciałaby mieć dziecko, musi dobrze ciążę zaplanować – oczywiście, pod stałą opieką lekarza. Oznacza to, że co najmniej 3 miesiące przed poczęciem musi dbać szczególnie o swój stan zdrowia uwzględniając zaostrzone kryteria dopuszczalnych stężeń glukozy we krwi dla kobiet ciężarnych: przed posiłkiem 3,5–5,0 mmol/l, po posiłkach poniżej 6,7 mmol/l.

Kolejne wskazówki dla przyszłych mam: nie pal, zacznij zażywać kwas foliowy, idź do okulisty i nefrologa, kontroluj ciśnienie tętnicze.
Jeśli kobieta choruje na cukrzycę typu 1, jej dziecko jest obciążone ryzykiem wystąpienia tej choroby rzędu 0,5– 2,5 proc. Natomiast jeśli choruje na cukrzycę typu 2, ryzyko to wzrasta nawet do 50 proc.

Każda diabetyczka planująca ciążę powinna zadbać o wyleczenie wszystkich toczących się przed ciążą infekcji: zębów, dróg moczowych, zatok i gardła, przede wszystkim jednak dróg rodnych. W czasie ciąży powinna częściej niż zdrowa kobieta odwiedzać ginekologa. Wiele diabetyczek, szczególnie młodych lub ze świeżo wykrytą chorobą (np. w czasie ciąży), ma postawę bierną lub negatywną względem leczenia i całej skomplikowanej samodyscypliny, koniecznej dla chorego z cukrzycą. To zła postawa – nie tylko matka poniesie jej konsekwencje, lecz przede wszystkim, o wiele ciężej, odczuje te zaniedbania dziecko. Może urodzić się z wadą rozwojową lub nawet umrzeć w okresie okołoporodowym.

Jeśli lekarz wykrył u kobiety cukrzycę ciężarnych, skieruje chorą do ośrodka diabetologiczno–położniczego. Podobny problem ma 1–3 proc. kobiet w ciąży, nie jest więc to rzadkie schorzenie.

Jeśli pomiary cukrów nie będą zadowalające, kobieta musi zacząć brać insulinę. Powinna mieć 4 iniekcje dziennie. Jeśli to nie zapewni dobrego wyrównania cukrów, w szpitalu może mieć podłączoną pompę infuzyjną, dostarczającą stale potrzebną ilość insuliny. Istnieje też indywidualna pompa programowana typu „otwartej pętli”. Ciężarna nie powinna się stresować, przemęczać. Wskazany spokój i odpoczynek. Po zakończeniu ciąży objawy cukrzycy powinny ustąpić, jednak kobieta jest w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia w przyszłości cukrzycy typu 2. Regularna kontrola glikemii jest konieczna.

Cukrzyca jest groźna dla dziecka ponieważ:

- częstsza jest umieralność wewnątrzmaciczna i okołoporodowa dzieci matek chorych na cukrzycę, która wynosi 5–10 proc. (matek zdrowych– 1 proc.)  
- zwiększone ryzyko urodzenia się noworodka z większą masą ciała (makrosomia)
- 2–5 razy częściej występują wady rozwojowe lub powikłania narządowe:
- układu oddechowego – niewydolność oddechowa
- układu kostnego – wady kręgosłupa, kończyn, zespół regresji kaudalnej
- układu nerwowego – wodogłowie, małogłowie i inne
- układu krążenia – wady serca,
- układu moczopłciowego – podwójny moczowód, nerki torbielowate, agenezja nerek
- inne wady – zarośnięcie jelit lub odbytu, rozszczep wargi i podniebienia