Czesław Miłosz i kontekst europejski

Wiktoria Malicka, konsul Marcin Zieniewicz, prorektor Ihor Cependa i profesor Mieczysław Dąbrowski. Fot. Sabina Różycka

Na Uniwersytecie Przykarpackim imienia Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankowsku (d. Stanisławowie) przy pełnej auli studentów i profesorów odbył się wykład o Czesławie Miłoszu. Odczyt wygłosił dyrektor Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, profesor Mieczysław Dąbrowski.

Przyjazd i wystąpienie profesora odbyło się w ramach programu „Razem w zjednoczonej Europie”. Z prof. Dąbrowskim przyjechał konsul Marcin Zieniewicz z konsulatu generalnego RP we Lwowie. „Ten wykład jest częścią projektu zorganizowanego w ramach Narodowego Zakładu Ossolińskich z Wrocławia, – mówi konsul, – we Lwowie Spotkania Ossolińskie odbyły się już po raz 20. W tym mieście profesor również wystąpił z wykładami. Temat wykładu jest związany z rokiem Czesława Miłosza, stulecie urodzin którego obchodzimy w Polsce i na całym świecie. Nasz projekt polega na tym, że zapraszamy na Ukrainę najlepszych wykładowców, profesorów polskich uczelni z różnych dziedzin nauki: historyków, specjalistów od spraw międzynarodowych, polonistów itp. Dajemy możliwość studentom ukraińskim skorzystać z wykładów profesorów z Polski. Dzisiaj po raz pierwszy inaugurujemy nasz projekt w Iwano-Frankowsku. Do tej pory, w ciągu dwóch lat, wykłady odbywały się tylko we Lwowie na Uniwersytecie im. Iwana Franki, w Ukraińskim Katolickim Uniwersytecie, w Bibliotece UAN (dawn. Ossolineum). Teraz będziemy starać się częściej do Państwa przyjeżdżać z różnymi wykładami”.

Prof. Mieczysław Dąbrowski powiedział, że czuje się zaszczycony, że może spotkać się z takim wspaniałym gronem studentów i naukowców. W ciągu wykładu prof. Dąbrowski poruszał różne ciekawe tematy, dotyczący biografii Miłosza. Chodziło o to, kim jest wybitny pisarz: Litwinem – ponieważ urodził się na Litwie, czy Polakiem – bo pisał po polsku. Z tego powodu czasami wynikają nieporozumienia. „Te nieporozumienia można zlikwidować jednym ruchem, – mówi Pan profesor, – trzeba rozumieć to, co mówi osoba prywatna, i wtedy Miłosz może powiedzieć, że jest Litwinem i kształtowało go otoczenie litewskie. Oprócz tego, Litwa dla Miłosza jest miejscem mitycznym. Natomiast sam Miłosz mówi co innego, jako człowiek polityczny, który rozumie, że pisząc i wychowując się w polskiej rodzinie i przyjmując cały system pojęć kulturowych z języka polskiego, należy do literatury polskiej”.

Mieczysław Dąbrowski opowiadał też o szerokim pojęciu miejsca, ojczyzny, ziemi, dzieciństwa z językowego punktu widzenia, patriarchalnym wychowaniu, religijności, poglądach politycznych Miłosza, o życiu na emigracji, różnych życiowych doświadczeniach, o nagrodzie Nobla, która, zdaniem pana profesora, ma podtekst polityczny. W ten sposób nagrodę dostała po prostu cała polska emigracja, która do dziś jest bardzo liczna.

 Przed wykładem prof. Mieczysław Dąbrowski wręczył Ihorowi Cependzie, prorektorowi Uniwersytetu Przykarpackiego ds. Międzynarodowych, dwie książki o komparatystyce. Jedna z książek redagowana przez niego osobiście, to pierwszy podręcznik polski z komparatystyki. Druga to „Literatura i konteksty”, też autorstwa pana profesora.

SABINA RÓŻYCKA