Czy będzie kredytowy reset

Pierwsi kredytobiorcy odczują wzrost rat już w przyszłym roku, jednak będzie to niewielka grupa (w 2007 r. udzielono bowiem zaledwie 4001 kredytów z dopłatą).

Największą popularnością program cieszył się w 2011 roku, kiedy po dopłaty sięgnęło ponad 50 tys. osób. Znacząca jest jeszcze inna kwestia: w 2007 roku były niskie marże (1,3 proc., obecnie ok. 1,75 proc.), dlatego raty płacone przez osoby, które wówczas zaciągnęły kredyty i tak będą atrakcyjne, natomiast w 2009 roku marża wynosiło średnio 2,8 proc.

Pieniądz
Średnia kwota kredytu z dopłatami wyniosła w całym okresie działania programu nieco mniej niż 140 tys. zł. Najwyższe zobowiązania zaciągali kredytobiorcy budujący domy po 2011 r., gdy średnia wartość długu wyniosła ponad 220 tys. złotych.

Przyjmijmy, że w 2007 roku skorzystaliśmy z „Rodziny na swoim” i pożyczyliśmy 300 tys. zł na 30 lat kupując 70-metrowe mieszkanie. Marża kredytowa wynosiła 1,5 proc. Przez 8 lat spłaciliśmy około 45 tys. zł zadłużenia. Rata takiego kredytu przy dzisiejszych stawkach WIBOR i stopy referencyjnej BGK to około 1100 zł. Po zakończeniu dopłat wzrośnie do 1460 zł, czyli niemal o jedną trzecią.

Nie wszyscy kredytobiorcy poradzą sobie z nagłym wzrostem obciążeń, a konsekwencją może być wysyp niespłacanych zobowiązań. O zbliżającym się niebezpieczeństwie od lat ostrzegała KNF w raportach o sytuacji sektora bankowego, określając je jako „istotne ryzyko”, chociaż trudno prognozować, jak liczna grupa klientów będzie miała kłopoty z terminowym regulowaniem rat, chociaż banki udzielające kredytów RnS oceniając wnioski brały pod uwagę wysokość raty po ustaniu dopłat.

Grzech pierworodny
Problem kredytów z dofinansowaniem wypłynie dopiero za kilka lat: 190 tysięcy kredytów z programu to niewiele w porównaniu np. z zobowiązaniami walutowymi, których w portfelach banków jest 677 tys. _– Przyszły rok pokaże, czy jest się czego obawiać. Jeśli okaże się, że „reset” rat zaowocuje wzrostem odsetka niespłacanych zobowiązań, wiadomo będzie, że w kolejnych latach wraz z przechodzeniem do kolejnych, coraz liczniejszych generacji kredytobiorców korzystających z dofinansowania, sytuacja będzie się pogarszać. Za tę niepewność można winić pomysłodawców schematu dopłat, którzy wbudowali w system niewielką, miejmy nadzieję, bombę z __opóźnionym zapłonem _– mówi Michał Kisiel z portalu Bankier.pl.

Osoby, które zadłużyły się w latach największej popularności programu, spłacają dość drogie kredyty, których raty są, dzięki dopłatom, niskie. Dotychczas tych kredytów nie można było refinansować, aby obniżyć marże. Oznaczałoby to bowiem utratę dopłat.

Czy kredytobiorcy są w tej sytuacji bez szans i będą musieli płacić znacznie wyższe niż dotychczas raty?

– Gdy minie osiem lat spłaty, osoby, które zaciągały kredyty w 2009 r. nie będą musiały godzić się ze znaczącym wzrostem raty. Będą mogły negocjować przeniesienie zobowiązania do innego banku, który zaoferuje korzystniejsze warunki. To nie spowoduje, co prawda, że rata będzie tak niska jak w __okresie dopłat, ale powinno częściowo zrekompensować zakończenie rządowego programu – twierdzi Jarosław Sadowski z Expandera.