Drugi najazd Marsjan

Właśnie tego dnia amerykańska radiostacja CBS nadała słuchowisko „Wojna światów”, zrealizowane przez Orsona Wellesa na podstawie słynnej powieści Herberta G. Wellsa. Rzecz, zaaranżowana w formie serwisu informacyjnego, opowiadająca o inwazji zabójczych istot z Marsa, wywołała gigantyczną panikę. Ponoć były nawet ofiary śmiertelne, choć niektóre źródła dementują informacje o skali przerażenia wywołanego przez to słuchowisko (oryginał nagrania można znaleźć w internecie).

To niezwykłe zdarzenie przypomniał przed paroma dniami kanał TVP Kultura, prezentując film dokumentalny „Nazywam się Orson Welles”, zrealizowany w roku 2014 w Wielkiej Brytanii przez Julię i Clare Kuperberg – pretekstem do emisji była mijająca 6 maja 100. rocznica urodzin znakomitego reżysera, autora m.in. filmu „Obywatel Kane”, uznawanego za największe arcydzieło w historii światowej kinematografii.

Słuchowisko stało się początkiem wielkiej kariery Wellesa, owocując propozycjami pracy dla Hollywood. Welles oczywiście musiał się pokajać, przeprosił za zamieszanie w obawie przed aresztowaniem, deklarując jednocześnie w wywiadzie włączonym do tego filmu, że „ludzie uwierzą we wszystko, co usłyszą w radiu”.

W USA wprowadzono zaś przepis zakazujący realizacji słuchowisk naśladujących serwisy informacyjne.

Ale od tego czasu wiele się zmieniło. Nikomu już nie uda się powtórzyć sukcesu Orsona Wellesa, nikt tak bezkrytycznie nie uwierzy w to, co podają mu do wierzenia stacje radiowe bądź telewizyjne – tracące wiarygodność nie tylko ze względu na rosnące możliwości techniczne manipulowania dźwiękiem czy obrazem. Widać to było chociażby w Polsce podczas ostatnich wyborów – ludzie nie uwierzyli, że kandydat lansowany przez większość stacji radiowych i telewizyjnych rzeczywiście jest najlepszy...