Dwie dekady samorządu

Marian Biliński, burmistrz Olkusza w latach 1990 - 92.

Przyznaje, że miał spore wątpliwości, czy przyjąć zaproponowane mu stanowisko burmistrza. - Zdawałem sobie sprawę, że mieszkańcy będą oczekiwać, iż nowa władza rozwiąże wszystkie zaległe problemy. A przecież to nie było możliwe - dodaje.

- Wtedy w radzie nie było podziałów politycznych. Jeśli były konflikty, to dotyczyły raczej podejścia do rozwiązania pewnych problemów. Potrzeby były bardzo duże. Wyszliśmy z panem burmistrzem z założenia, że jest cały szereg rzeczy, które gmina musi wykonać. Wiedzieliśmy, że efektów naszej pracy nie będzie widać, ale już nasi następcy mając to zrobione będą mogli robić inne rzeczy, które będzie widać gołym okiem i będą się nimi mogli pochwalić - wspomina doktor Mateusz Nowak, ówczesny przewodniczący Rady Miejskiej.

Mateusz Nowal, pierwszy przewodniczący Rady Miejskiej Olkusza. fot. Jacek Sypień

Dlatego na początku gmina postawiła na budowę niezbędnej infrastruktury; wodociągów, kanalizacji i dokończenie gazyfikacji wsi.

Wtedy w radzie zasiadało 32 radnych. Obecnie 23. Kiedy porówna się skład Rady Miejskiej Olkusza sprzed dwudziestu lat i obecnej powtarzają się tylko dwa nazwiska; Wojciech Gleń i Jerzy Pandel. - Byłem najmłodszym radnym i jedynym spoza Komitetu Obywatelskiego. Zaczynaliśmy od zera. W wielu przypadkach nie było przepisów, ani gotowych rozwiązań. Naprawdę czuliśmy, że tworzymy zręby lokalnej demokracji. Podam przykłady. Choć nie było takiego wymogu utworzyliśmy w radzie komisję przetargową, która wybierała wykonawców. Zaczęliśmy współfinansowanie szkolnych inwestycji, choć też nie było takiego obowiązku. Wyszliśmy z założenia, że jak dołożymy 10-20 proc. do jakiejś inwestycji, to kuratorium będzie bardziej skłonne ją finansować. Co się potwierdziło. Powołaliśmy komisję ochrony środowiska i zaczęliśmy walczyć z dzikimi wysypiskami śmieci i wyrzucaniem śmieci do lasu. Pamiętam, jakie budziło to sprzeciwy nawet wśród radnych. Jeden z nich przekonywał, że to jest jego prywatna sprawa, co robi ze śmieciami, a urzędowi nic do tego - wspomina Wojciech Gleń.

Wojciech Gleń był radnym w 1990 roku i jest nim obecnie. fot. Jacek Sypień

Jak mówi, społeczeństwo było biedniejsze, niż obecnie, ale nastawione mniej konsumpcyjnie i bardziej chętne do działań społecznych. Powstawały społeczne komitety budowy sal gimnastycznych, szkół, czy gazociągów. Ludzie się angażowali, bo autentycznie chcieli coś zmienić u siebie, na swoim osiedlu, czy wsi. - Wtedy, jak mieszkańcy wsi chcieli, żeby powstała droga, to pisali do urzędu "Jak dacie nam kamień, to sami zrobimy drogę". Teraz piszą "Żądamy zrobienia nam drogi" - tłumaczy Wojciech Gleń.

Czy samorządy się sprawdziły? Jak wynika z najnowszego badania CBOS władze samorządowe są dobrze postrzegane przez 62 proc. Polaków i jest to jedna z wyższych ocen dla instytucji publicznych. A jakie są "grzechy" samorządów? Układy, znajomości, pokusa korupcji. Nie przypadkiem nowelizując ustawę o samorządzie terytorialnym wpisano do niej cały pakiet przepisów antykorupcyjnych. Kiedy ostatnio przeprowadzono ankietę, w której 750 samorządowców z całej Polski wypowiadało się o barierach w rozwoju samorządu, aż 70 proc. uznało, że partie polityczne przeszkadzają samorządności. Poza tym samorządy coraz bardziej się biurokratyzują. W 2007 roku w urzędach samorządowych pracowało niespełna 222 tys. osób, pod koniec ub. roku już ponad 244 tys. osób, a jeszcze sześć lat temu 195 tys. osób.
 

Inna sprawa, że samorządom przybywa obowiązków. Na początku były to głównie sprawy komunalne, potem doszła oświata, później całe spektrum spraw społecznych. Teraz coraz więcej zadań realizują sami mieszkańcy zrzeszeni w stowarzyszeniach, współfinansowanych przez samorządy. Dotyczy to sportu, opieki społecznej, oświaty, czy kultury. Może to jest jakiś pomysł na samorządność jutra?

Jacek Sypień

[email protected]

Rada Miejska Olkusza I kadencji (1990 - 1994)

Mateusz Nowak (Przewodniczący Rady Miejskiej), Eugeniusz Foryś (Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej), Ryszard Wasilewski (Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej), Stanisław Barczyk, Tadeusz Bigaj, Marian Biliński, Sylwester Budny, Henryk Bugajski, Jacek Ćmielewski, Jerzy Dobrowolski, Adam Giera, Wojciech Gleń, Elżbieta Jamroz, Józef Januszek, Marian Jarno, Jadwiga Kallista, Stanisław Kasprzyk, Ewa Klich, Leszek Konarski, Anna Libura, Andrzej Muszalski, Adam Nabagło, Jerzy Pandel, Leszek Rusek, Andrzej Ryszka, Maria Rzepka, Julian Stach, Tadeusz Twardowski, Piotr Wiekiera, Stanisław Źrałka.