Dworki: dla samorządów czy spadkobierców?

W tym budynku była szkoła. Teraz o zwrot posiadłości ubiegają się spadkobiercy dawnych właścicieli Fot. Magdalena Uchto

MAJĄTKI. Samorządy mają związane ręce, bo nie mogą ani sprzedać ani wydzierżawić nieruchomości

Stwierdzenie, czy poszczególne majątki podlegały dekretowi o reformie rolnej z 1944 roku, ważne jest dla wszystkich stron. Z jednej strony spadkobiercy dawnych właścicieli chcą, by nieruchomości, które kiedyś im odebrano wróciły w ręce rodzin. Z drugiej - samorządom, które dotychczas utrzymywały obiekty wydając na to określone sumy trudno jest je oddać.

Wysocice: część wioski do zwrotu

Na korzyść spadkobierców nieruchomości w Wysocicach działają decyzje wojewody małopolskiego wydane w 2006 i 2008 roku. - Uznano, że majątek w Wysocicach obejmujący 39 hektarów nie podlega dekretowi o reformie rolnej. Ta druga decyzja nie była efektem kolejnego wniosku spadkobierców, tylko uzupełnieniem pierwszej - mówi Wanda Trojan z Biura Prasowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Od decyzji wojewody nikt się nie odwołał. - Jednak wójt gminy Gołcza wystąpił do Ministerstwa Rolnictwa o stwierdzenie nieważności tej decyzji i obecnie tam trwa wyjaśnianie sprawy - dodaje Wanda Trojan. Podkreśla jednak, że w przypadku nieruchomości w Wysocicach nie było wątpliwości, gdyż w wyniku reformy rolnej odbierane były m.in. wszystkie majątki przekraczające 50 ha użytków rolnych. Nie została więc spełniona tzw. norma obszarowa.

Uznanie, iż grunty w Wysocicach nie podlegały dekretowi o reformie rolnej skomplikowało życie nie tylko samorządowcom, ale także mieszkańcom. - Zgodnie z decyzją wojewody, spadkobiercy powinny zostać zwrócone różne działki: prywatne, gminne, powiatowe, a także kościelne. Wśród nich są nawet drogi. Trudno sobie wyobrazić, jak można oddać na przykład drogę gminną. Niektóre grunty zostały oddane, ale pozostałych nikt nie zamierza się pozbywać. To sąd powinien rozstrzygnąć, czy spadkobiercy przysługuje odszkodowanie czy zwrot majątku - uważa wójt Blacha.

Czaple Wielkie: jest spadkobierca

To jednak nie jedyny problem, który spędza władzom sen z powiek. Kolejny, to dwór w Czaplach Wielkich, będący dawną siedzibą Popielów. Tu do ubiegłego roku swoją siedzibę miała szkoła podstawowa. Po jej likwidacji obiekt miał zostać zagospodarowany. - Pojawił się inwestor, który chciał tu otworzyć ośrodek rehabilitacyjno-rekreacyjny, w którym mogłyby przebywać między innymi osoby po operacjach. Teren do tego typu działalności jest idealny ze względu na duży park - mówi Lesław Blacha.

Ale gminne plany pokrzyżował wniosek spadkobierców właścicieli o zwrot majątku. Wanda Trojan potwierdza, że do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego trafił on w maju ubiegłego roku. Zostało wszczęte postępowanie. Wnioskodawca miał uzupełnić dane dotyczące spraw geodezyjnych, związanych m.in. z oznaczeniami działek. Na razie trudno stwierdzić, kiedy można oczekiwać decyzji wojewody, gdyż wniosek spadkobierców został złożony dopiero kilka miesięcy temu.

Święcice: sąd uchyla decyzje

Za to latami ciągnie się postępowanie dotyczące dworku w Święcicach (gm. Słaboszów). Spadkobiercy o zwrot tej nieruchomości starają się od 2001 roku. W 2009 roku wojewoda małopolski wydał decyzję, że podlega ona pod dekret o reformie rolnej. Spadkobiercy się odwołali, ale ministerstwo utrzymało stanowisko wojewody. Tego zdania nie podzielił sąd, który uchylił decyzje wojewody i ministerstwa. - Dopiero w grudniu ubiegłego roku akta sprawy wróciły do nas i muszą zostać na nowo rozpatrzone - tłumaczy Wanda Trojan. Należy się więc spodziewać, że postępowanie jeszcze potrwa. Tymczasem gmina z obiektem nie może nic zrobić, ale musi go utrzymywać. Zbigniew Kita, wójt gminy Słaboszów, uważa, że skandalem jest, iż samorząd mając akt własności i numer księgi wieczystej nie może władać majątkiem. Kolejni chętni na jego kupno zostają odsyłani z kwitkiem. Tymczasem gmina musi wykładać pieniądze na kolejne remonty, bo budynek niszczeje.

Rzędowice: powiat straci dwór?

Dobiega końca postępowanie w sprawie pałacu w Rzędowicach. Wniosek o zwrot nieruchomości został złożony przez spadkobierców byłego właściciela dworu i parku w 2008 roku. - Gromadzony jest materiał dowodowy - mówi Wanda Trojan. Pałac Zdziechowskich jest własnością powiatu. Całość nieruchomości zajmuje ponad 5 hektarów. W międzyczasie postępowanie w tej sprawie musiało zostać zawieszone. Trybunał Konstytucyjny uznał, że sprawy dotyczące zwrotu nieruchomości zabranych w wyniku dekretu o reformie rolnej powinien rozstrzygać sąd. Jednak - zdaniem NSA -- dopuszczalny jest tryb administracyjny i ostatecznie uzgodniono właśnie tę wersję. W Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim postępowanie zostało wznowione w maju minionego roku i być

może niedługo się zakończy. Obecnie w Pałacu mieszczą się Warsztaty Terapii Zajęciowej.

Dopóki nie będzie oficjalnych rozstrzygnięć samorządowcy mają związane ręce, a niektóre majątki, szczególnie te niezagospodarowane, niszczeją.

Magdalena Uchto

[email protected]