Dzieła sztuki powtórnie odnalezione

Ks. proboszcz Józef Wałaszek prezentuje krzyże św. Jakuba (z lewej) i św. Kingi Fot. Jerzy Cebula

To tu właśnie, w czasie prac remontowych, znaleziono relikwie św. Kingi i św. Jakuba, a także cenny obraz Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny.

Jak to zwykle bywa, odkrycia są dziełem przypadku. Obraz przedstawiający Zwiastowanie odnalazł się podczas ciągnącego się od kilku lat remontu kościoła św. Jakuba Apostoła Starszego w Podegrodziu koło Starego Sącza. To niezwykłe dzieło zniknęło z oczu parafian 50 lat temu. Podejrzewano, że zostało skradzione. Tymczasem okazało się, że obraz cały był ukryty za ołtarzem. Nie wiadomo, dlaczego.

Obraz, datowany na przełom XVI i XVII wieku, namalowany w manierze wczesnego baroku, jest zapewne owocem kontrreformacji, zwłaszcza że tematyka niepokalanego poczęcia i wniebowzięcia Marii Panny była jednym z punktów sporu katolickich teologów z protestantami. W związku z tym duchowni chętnie zamawiali obrazy, w których na pierwszym planie pojawiały się motywy maryjne.

Ale to nie wszystko. Podczas remontu znaleziono także krzyże skrywające relikwie świętych. W pierwszy oprawiono relikwie Świętej Kingi i trzech męczennic z zakonu klarysek, w drugi - św. Jakuba Apostoła, patrona parafii. Oba krucyfiksy pochodzą prawdopodobnie z XVII wieku, o czym świadczyć może ich wczesnobarokowa forma.

- Jestem w parafii dopiero od 1998 roku. Nie znałem wszystkich tajemnic tej świątyni. Dzięki prowadzonym od kilkunastu lat pracom nad odnową kościoła trafiliśmy na te skarby. Teraz pieczołowicie je odrestaurowaliśmy, by stały się znów chlubą parafii - tłumaczy ks. Józef Wałaszek, proboszcz parafii w Podegrodziu.

Odkrycie jest o tyle ciekawe, że dotychczas mieliśmy w Polsce tylko cztery kościoły, w których znajdują się relikwie św. Jakuba Apostoła: w Szczyrku (woj. śląskie), w Jakubowie (woj. dolnośląskie), Więcławicach Starych (woj. małopolskie) i Łebie (woj. pomorskie).

To zapewne nie ostatnie takie odkrycia. Historycy sztuki przypominają, że już od czasów średniowiecza cenne z punktu widzenia dzisiejszego odbiorcy zabytki wywożono z krakowskich kościołów, by zrobić miejsce na nowe dzieła sztuki. Exodus ten swoje apogeum osiągnął w epoce baroku. I tym właśnie sposobem do prowincjonalnych świątyń trafiły dzieła twórców tej klasy, co Wit Stwosz, a także cenne relikwiarze czy obrazy.

(ŁUG)