Dziesięć tysięcy kroków

W poniedziałek, 13 października będziemy obchodzić I Światowy Dzień Walki z Zakrzepicą. Zakrzepica każdego roku zabija – często znienacka – więcej osób niż umiera ich łącznie z powodu AIDS, raka piersi, raka prostaty lub w wyniku wypadków drogowych.

Skrzeplina

Zakrzepica, czyli zakrzepowe zapalenie żył głębokich, może się przydarzyć w każdym wieku, ale zwykle atakuje osoby po sześćdziesiątce. Częściej kobiety niż mężczyzn. Bywa, że choroba długo nie manifestuje objawów.

W prawidłowo działającym układzie krwionośnym krew płynie bez przeszkód żyłami do serca. Tłoczenie krwi z nóg w górę ułatwiają pracujące mięśnie, natomiast spływanie krwi w dół uniemożliwiają zastawki znajdujące się w naczyniach żylnych.

Jeśli krew chciałaby zawrócić, zatrzaskują się i odcinają jej drogę powrotną. Ale czasem coś w tym precyzyjnym systemie szwankuje i w żyle tworzy się skrzeplina. Co do tego doprowadza?

– Musi zaistnieć kilka warunków, które określa się jako triadę Virchowa – wyjaśnia prof. Witold Tomkowski, prezes Polskiej Fundacji do Walki z Zakrzepicą „Thrombosis”, twórca Koalicji Przeciw Zakrzepicy.

– W jej skład wchodzą: zaburzenia przepływu krwi pojawiające się, gdy pacjent jest unieruchomiony po operacji; uszkodzenia naczyń krwionośnych przez zastrzyki, kroplówkę, cewnik; nadmierna krzepliwość wywołana zmianami w składzie krwi, np. w wyniku choroby nowotworowej, trombofilii, czyli zaburzeń w układzie krzepnięcia, stosowania antykoncepcji lub terapii hormonalnej. Jeżeli występują dwa z trzech elementów tej triady, skłonność do powstawania zakrzepów jest wysoka.

Powikłania

Zakrzepica zajmuje najczęściej żyły łydek, rzadziej żyły ud lub miednicy. Przebieg choroby bywa różny. U niektórych osób organizm wytwarza substancję, która rozpuszcza skrzeplinę. Ale u ok. 50-70 proc. chorych skrzeplina w różnym stopniu wypełnia naczynie żylne – zmniejsza jego średnicę utrudniając odpływ krwi do serca.

Może się zdarzyć, że część skrzepliny oderwie się od ściany żyły, wraz z krwią popłynie do prawego przedsionka serca, następnie do prawej komory i tętnicy płucnej – dojdzie wówczas do jej do zatkania. Skutek to wstrząs lub nagłe zatrzymanie krążenia i oddychania, a to często oznacza śmierć.

Ponadto nieleczona zakrzepica prowadzi do zespołu pozakrzepowego, który objawia się brązowymi przebarwieniami na łydkach lub owrzodzeniami podudzi.

Profilaktyka

Profilaktyka to regularna aktywność fizyczna, angażująca szczególnie kończyny dolne, np. spacery. Wykonując dziennie 10 tysięcy kroków pokonujemy dystans, który pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia zakrzepicy.

Jeśli spędzamy wiele godzin za biurkiem lub wyruszamy w dłuższą podróż samolotem, powinniśmy przynajmniej raz na godzinę wykonać ćwiczenia stóp (np. okrążenia, uniesienia, napinanie mięśni nóg itd.).

Spędzając w jednej pozycji wiele czasu powinniśmy co 1-2 godz. robić przerwy, aby przejść się kilka kroków, wykonać kilka przysiadów czy podskoków. Picie dużej ilości płynów, szczególnie wody, uchroni nas przed odwodnieniem organizmu i zagęszczeniem krwi. Mniej alkoholu (odwadnia, czego konsekwencją jest zagęszczenie się krwi) oraz mniej kalorii – nadwaga i otyłość są czynnikami ryzyka zakrzepicy.

Pierwsze symptomy – spuchnięta i zaczerwieniona zazwyczaj jedna noga, ból nogi nasilający się podczas chodzenia, ale mijający przy unieruchomieniu czy podwyższona ciepłota nogi, mogą świadczyć o rozwijającej się chorobie.

– W takich przypadkach należy od razu zwrócić się do lekarza – radzi Anna Janas, wiceprezes Fundacji MITO.

Aby pomóc pacjentom w znalezieniu właściwego specjalisty, organizatorzy kampanii „Jak nie być jedną nogą w grobie” – Fundacja MITO – przygotowali mapę Polski z zaznaczonymi placówkami, gdzie można wykonać USG żył głębokich.

– Mapę można znaleźć na stronie www.wolnezyly.pl - mówi Aleksandra Kaszuba, prezes Fundacji MITO. – Nie czekajmy. Od szybkiej reakcji może zależeć nasze życie.

[email protected]