Edukacja. Szkoła może się zmienić! Stworzyli niesamowitą przestrzeń dla dzieci

- Chciałabym, żeby ludzie wiedzieli, że szkoła może się zmienić. W tym systemie, w którym teraz jesteśmy, można bardzo dużo rzeczy zrobić, żeby uczniowie w szkole byli szczęśliwi. W wszystko to zgodnie z prawem, przy wsparciu funduszy z ministerstwa, różnych programów, rady rodziców i społeczności - mówi Anna Czyżycka, wicedyrektorka Szkoły Podstawowej w Binczarowej. Binczarowa to niewielka miejscowość, malowniczo położona niedaleko Nowego Sącza.

W szkole, na pierwszy rzut oka, najbardziej widać przestrzenie, które uległy przemianie w czasie ostatnich kilku lat.

Zielona Czytelnia

20 leżaków tworzy krąg. Każdy inny, po to, aby pokazać dzieciom różnorodność świata i różnorodność pasji, więc każdy leżak coś innego przedstawia. Służą lekcjom z języków polskiego, angielskiego czy niemieckiego czy jakimkolwiek zajęciom, które mogą się odbywać poza zwykłą klasą, a takich zajęć jest całkiem sporo.

Co dalej? Wchodzimy w mały korytarz, a tam - sofy, pufy, 3 hamaki sensoryczne i półki zapełnione czasopismami (od "National Geographic" po "Vogue'a" i poradniki kuchenne), żeby pokazać dzieciom, że niekoniecznie muszą ciągle siedzieć w telefonach. Nauczyciele nie chcą zabierać telefonów, ale pokazać, że gazety też mogą być wciągające i ciekawe. Mogą być pretekstem do zwykłej rozmowy. W szkole obowiązują dyżury pedagogów na przerwach. Najpierw był kłopot: Kto tam będzie dyżurował? Tymczasem okazało się, że to właśnie tam są najbardziej ulubione dyżury nauczycieli, bo albo się siedzi albo w hamaku, albo na sofie i... gada się z dziećmi, młodzieżą. Uwielbiają to. Pierwsze, co robią po przyjściu do szkoły, to tam biegną, a jak brakuje im miejsca na sofie, to przynoszą sobie leżaki.

Korytarz przy bibliotece, a tam z kolei kolejne 2 sofy i małe stoliczki. To tu dzieci bardzo lubią się uczyć.

Przed biblioteką same nauczycielki zadbały o przytulny wystrój, tapetując ścianę starymi książkami i ocieplając przestrzeń chodniczkami. Przy tej okazji warto podkreślić, ze nauczyciele stworzyli sobie własne przestrzenie, a jednym z nich jest przejście z PRL-owskimi tabliczkami, na widok których pracownicy się uśmiechają.

Nowoczesne pracownie w miejsce starych piwnic

Dawne piwnice szkolne, dzięki Programowi Laboratorium Przyszłości, z którego mogła skorzystać każda szkoła, udało się przekształcić w dwa niezwykłe, a bardzo ważne w życiu ucznia i szkoły pomieszczenia.

Warsztatownia, ze stołami, z imadłami i sprzętem, który żmudnie był kompletowany, aż osiągnięto doskonałość. Sala ta jest królestwem kreatywności i pracownią techniczną z prawdziwego zdarzenia. Warsztatownia to oczko w głowie dyrektora szkoły, Wiesława Szczepanka.

Pracownia kuchenna cieszy się wielkim powodzeniem. - Początkowo myśleliśmy, ze będą z niej korzystać głównie przedszkolaki i klasy 1-3, tymczasem wszyscy z niej chętnie korzystają. Odbywają się tam i godziny wychowawcze, i język angielski, i język niemiecki, treningi umiejętności społecznych, a nawet wywiadówki. Rozmowy w kuchni budują zupełnie inne relacje - mówi Anna Czyżycka.

Wrażenie robi pracownia sceniczna, z profesjonalnym oświetleniem i prawdziwą sceną. W jakim celu powstała? Służy kształtowaniu u dzieci umiejętności wystąpień publicznych.

- Zasuwamy kotarę, włączamy światła i przenosimy się do innego świata! Kiedy zaświecimy światła, nie widać twarzy publiczności, uczniowie więc sami decydują, co chcą widzieć, aby się oswoić z taką formą społecznych aktywności. Chodzi nam o to, w aby wyposażyć naszych uczniów w umiejętności, z którymi poradzą sobie w życiu. Zajęcia w tych pracowniach wykorzystujemy w naszych programach, podczas codziennych lekcji – mówi dyr. Czyżycka.

Warte podkreślenia jest, że szkoła otrzymała duże wsparcie i od Rady Rodziców, i od lokalnych przedsiębiorców, i nawet od firmy, która pracowała przy budowie pracowni.

Szkoła oferuje też dzieciom dużą świetlicę, z poduchami i workami sako. Odbywają się tam zajęcia rozwijające kompetencje społeczne i emocjonalne, zajęcia wyrównawcze, korekcyjno-kompensacyjne; takie wyposażenie więc idealnie się sprawdza.

Obok znajdują się oddziały przedszkolne. Jedna sala jest już wyremontowana, według pedagogiki Montessori. Własnym sumptem i przy pomocy rodziców stworzono pracownię, która jest bardzo celowa i nieprzebodźcowana, ze specjalnymi oszklonymi drzwiami, przez które zarówno dzieci mogą wyjrzeć na zewnątrz, jak i rodzice mogą zobaczyć, że ich dzieci są szczęśliwe i bezpieczne.

A to nie koniec zmian! Stworzono piękną bibliotekę i strefę przed biblioteką. Pomocny był tu dostępny dla szkół Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa.

Szkoła bez dzwonków

Strefa dla dzieciaków znajduje się na piętrze; specjalne stoły, pufy i wielki dywan, są nawet hokery przy parapetach, gry i karty. Pedagogom chodziło nam o to, aby dzieci zaczęły ze sobą rozmawiać, aby otwarły się na siebie, a nie tylko patrzyły w telefony. Emocjonalnie dzieci potrzebują wsparcia i różnorodnych zajęć.

W szkole nie ma dzwonków. Nie ma stresu, pojawia się zwykła samokontrola.

W szkole zastosowano kolor biały, bez lamperii, żeby przestrzeń była jak największa. Jedna z sal została wyposażona dzięki programowi Szkoła dla innowatora z Centrum Edukacji Obywatelskiej. To program, w którym uczestniczyło 20 szkół z całej Polski, i do którego dostała się szkoła z Binczarowej. Centrum Edukacji Obywatelskiej dało nauczycielom mnóstwo szkoleń, a oprócz tego fundusze dla szkoły.

Teraz szkolne sale w Binczarowej są mobilne: ławki można łączyć w dowolnych konfiguracjach tak, aby dzieci mogły pracować w określonych grupach. Zamiast podłogi jest wykładzina, są poduszki i hamaki, ale najbardziej zaskakują kapelusze myślowe w oknach. Po co? Wszystko, aby zmienić perspektywę myślenia, O co chodzi? Jeśli ktoś powie, że chce mówić czarnym kapeluszem, to znaczy, że dziś widzi same negatywne strony życia; kapelusz czerwony oznacza emocje itd. Wartością dodaną jest komfort i wygoda tej przestrzeni.

Pracowanie chemiczna, przyrodnicza, językowa i komputerowa determinują nie tylko pracę dzieci, ale i nauczyciela, a biurko nauczyciela ma otwierać przestrzeń, a nie zamykać.

W zeszłym roku w placówce udało się stworzyć nowe skrzydło. Staraliśmy się, aby było przyjaźniej, i aby to służyło uczeniu się (nie nauczaniu!) dzieci. Tam cały czas się coś dzieje. Przykładowo Maria Koszyk, laureatka Plebiscytu Gazety Krakowskiej "Nauczyciel na Medal", nauczycielka klas 1-3 i nauczania zintegrowanego, namalowała tam mapę świata. Gdzie indziej są inspirujące myśli, Układ Słoneczny, postaci sportowców, reprezentujących różne dyscypliny sportowe.

Zainstalowano białe, suchościeralne tablice. Kiedy uczniowie pracowali w zespołach, to efekty pracy prezentują na tych tablicach, a oszczędza się papier.

Wartością niebywałą jest zespół ludzi, pracujących w szkole. Zaangażowany, wspierający, chętny do pomocy. Zarówno pedagodzy, jak i panie sprzątające. Każdy człowiek ma w sobie potencjał, tylko trzeba odkryć w ludziach to, co jest ich mocną stroną. Czuć tu ogromne wsparcie lokalnej społeczności. Wioska jest mała i na uboczu, i szkoła jest niewielka: 260 uczniów i przedszkolaków, niespełna 30 nauczycieli. Rada Rodziców i lokalna społeczność i firmy bardzo wspierają szkołę i są z niej bardzo dumni.

Szkoła współpracuje z Sądeckim Uniwersytetem III Wieku. Seniorzy, podobnie bowiem, jak i instytucja szkoły, zmagają się z negatywnymi stereotypami.

Jeśli chcemy oddolnie zmieniać szkołę, musimy zmienić w niej: przestrzeń, relacje, metody i ocenianie.

Wprowadzaliśmy zmiany stopniowo, obserwując reakcje dzieci i rodziców, a także nauczycieli - komentuje dyr. Czyżycka. - Chcieliśmy stworzyć przestrzeń, która będzie służyć jak największej ilości dzieci, aby wytworzyć potrzebne w przyszłości kompetencje. Nie chodzi tylko o wyniki, ale o to, jakimi uczniowie są ludźmi, jak sobie radzą z życiem. Staramy też pokazać i dzieciom, i rodzicom jak wartościowa jest współpraca. Przykładowo, dzieci w klasach 1-3 wszystkie dostały nagrody, bo wszystkie mają zdolności, a rodzice przychodzą teraz do nas, aby się poradzić.

Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Binczarowej to klasy 1-8 oraz trzy oddziały przedszkola.