Elżbieta Koterba: przebywanie w zamkniętych gettach jest aspołeczne

Pierzeja to ciąg elewacji budynków ustawionych po jednej stronie ulicy lub placu. Ale także pierzeję może tworzyć mała architektura, ogrodzenia, zieleń.

Od strony ul. Karmelickiej nie proponujemy zabudowy pierzei na całej szerokości działki, tylko fragment, który będzie stanowił zwieńczenie dla ścian szczytowych budynków już tam istniejących. Teraz Karmelicka ma pierzeję urwaną. Potrzebny jest projekt, który zakończy pierzeję, tak aby przestrzeń między projektowanym budynkiem, a biblioteką stanowiła atrakcyjne otwarcie i wejście na teren parku. Ten planowany budynek chcemy przeznaczyć pod usługi związane z kulturą i gastronomią. Chcielibyśmy osiągnąć efekt podobny do tego, który powstał na Pl. Wszystkich Świętych po wybudowaniu Pawilonu Wyspiańskiego, który zakrył szczytowe ściany budynków przy ul. Grodzkiej.

Rozmawiamy z IPN na temat możliwości zmiany ich planów, tak by mogły tam pozostać tereny wolne od zabudowy. Lokalizacja budynku w tym miejscu była historycznie uzasadniona, ponieważ występowała tam zabudowa. Ale niewątpliwie zaangażowanie mieszkańców wpłynęło na obecny kształt projektu planu miejscowego. W projekcie planu pozostaną także drzewa przy ulicy Czarnowiejskiej.

Ale jest zasadnicza różnica pomiędzy tymi terenami: przy Czarnowiejskiej jest istniejąca zieleń, a przy Karmelickiej na razie betonowy parking. Chcieliśmy chronić zieleń, więc rozmawiałam z konserwatorem i przekonywałam go do naszych racji. Po wysłuchaniu argumentów uznał, że dopuszczalna jest zarówno odbudowa dawnych magazynów fabryki cygar, jak i zachowanie istniejącej zieleni. I dlatego ostatecznie w projekcie planu został wyznaczony teren zieleni.

We wszystkich dotychczasowych planach miejscowych był to teren przeznaczony pod inwestycje, a nie zieleń. Proszę pamiętać, że jeszcze kilkanaście lat temu na terenie parkingu planowane były różne inwestycje, w tym np. stworzenie wielosalowego kina czy budowa hotelu. Ale udało się wypracować w toku sporządzaniu aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego, nowe przeznaczenie dla tego terenu. Sporządzaniu planu zawsze towarzyszą konsultacje z mieszkańcami, i w ramach tego procesu udało się wypracować nowe rozwiązanie. Rozpoczęta dyskusja wchodzi w fazę pomyślnego końca. A to jest możliwe, kiedy dyskusja odbywa się poziomie merytorycznym.

Czasami górę biorą emocje i ich ekspresyjne wyrażanie. W przypadku planu miejscowego dla rejonu ul. Rajskiej, od początku zarówno przedstawiciele mieszkańców, jak i stowarzyszenia (np. Towarzystwo na Rzecz Ochrony Przyrody) i inni miejscy aktywiści rozmawiali w bardzo merytoryczny sposób: jaką powierzchnie biologiczną czynną przyjąć, w jaki sposób zagospodarować park, jakie funkcje powinna pełnić ewentualna zabudowa, itp. To była dobra rozmowa.

Zawsze szczegółowo analizujemy postulaty zgłaszane przez mieszkańców. W mojej ocenie indywidualne odczucia mieszkańców o pomijaniu ich postulatów stanowią raczej subiektywne odczucie danej osoby, że jej głos nie został uwzględniony. A każda decyzja, to wypracowany kompromis między, czasem wręcz sprzecznymi, żądaniami. Już w poprzedniej kadencji, przy opracowywaniu planów miejscowych poszerzyliśmy znacznie etap konsultacji społecznych. Proszę sobie przypomnieć procedurę sporządzania planów miejscowych dla Zakrzówka. Plan miejscowy powstawał kilka lat w ciągu których mieszkańcom prezentowano różne koncepcje. A dzisiaj, w oparciu o wypracowane z mieszkańcami rozwiązanie jest realizowane zagospodarowanie tego terenu. Oczywistym jest, że w procesie konsultacji niemożliwym jest uwzględnienie wszystkich złożonych postulatów, bo często są to oczekiwania wzajemnie wykluczające się. Niemniej zawsze staramy się, by uwzględnić w jak najszerszy sposób uwagi i oczekiwania mieszkańców.

Plan miejscowy to zbiór przepisów prawa i musi mieć taką formę, jaka wynika z przepisów określających zakres planu miejscowego. Natomiast urzędnik zawsze stara się mówić jak najprostszym językiem. Dlatego każdy rysunek planu ma swoją legendę, która objaśnia użyte na rysunku symbole. Niestety mieszkańcy patrzą na sam rysunek planu, a zapominają o części opisowej, która zawiera dodatkowe ustalenia dotyczące poszczególnych terenów. I dopiero ustalenia zawarte na rysunku planu i w tekście łącznie określają, w jaki sposób będzie można zagospodarować poszczególne tereny.

Nie ma innej możliwości. To jest przepis prawa i musi zostać zapisany zgodnie z zasadami techniki prawodawczej. Natomiast na spotkaniach czy też bezpośrednio w ramach wyłożenia do publicznego wglądu w Biurze Planowania Przestrzennego, wyjaśniamy szczegóły konkretnych zapisów. A poza tym, ze zmianami wprowadzanymi do projektu planu w trakcie procedury planistycznej trzeba chcieć się zapoznać.

Myślę, że mieszkańcy są bardzo zainteresowani sporządzaniem planów. Niemniej bardzo często zamiast sięgnąć bezpośrednio do treści projektu planu, opierają się jedynie na zasłyszanych sądach innych osób bądź skrótowych informacjach funkcjonujących w różnych mediach. I dlatego często zdarza się, że wpływają uwagi do projektu planu, których treść jest tożsama z ustaleniami projektu. To pokazuje, że przez cały czas prac planistycznych tak koniecznym jest informowanie mieszkańców o wprowadzanych w projekcie planu zmianach. Podkreślam, że na spotkaniach wyjaśniamy szczegóły, dlatego zachęcam wszystkich do udziału w dyskusjach publicznych czy też do bezpośredniego kontaktu z Biurem Planowania Przestrzennego.

Spotkałam się z inwestorem, który planował realizować zabudowę wokół fortu. Rozmawialiśmy o możliwości wykupu tego terenu przez miasto. Inwestor zapewnił nas, że jest zainteresowany sprzedażą nieruchomości, ale decyzja w tej sprawie zapadnie po dłuższym czasie. To było dwa miesiące temu, dlatego zwróciliśmy się z ponownym zapytaniem, o możliwość wykupu terenu przez miasto i o określenie ewentualnych warunków sprzedaży nieruchomości.

Wydział Skarbu Miasta jest przygotowany na wykupy terenów zielonych. Gdyby doszło do zgody na sprzedaż, to mamy zagwarantowane środki na jego wykup. Zwłaszcza, że jest to teren przeznaczony w planie miejscowym pod zieleń. Gdy będzie zgoda właściciela na sprzedaż, od razu przystąpimy do wyceny nieruchomości.

Możliwość zabudowy w tamtym terenie pojawiła się z powodu wytycznych wojewódzkiego konserwatora zabytków. Dlatego w ustaleniach planu została wpisana możliwość powstania zabudowy na terenie otaczającym fort.

Konserwator w ramach postępowania planistycznego uzgadnia projekt planu w zakresie kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu bez względu na to, czy w danym obszarze występują obiekty zabytkowe, czy też nie. Oznacza to, że ze względu na posiadaną wiedzę specjalistyczną ma wpływ na takie kształtowanie całej zabudowy w mieście, by zachowane zostały walory zabytkowe obiektów ujętych w rejestrach zabytków. I w przypadku Fortu Luneta Warszawska, w ocenie konserwatora zabytków nie było przeciwwskazań konserwatorskich, by zabudowa w sąsiedztwie fortu powstała.

Musimy pamiętać, że na kształt planu miejscowego mają wpływ nie tylko właściciele nieruchomości, mieszkańcy i urbaniści, ale także około 30 innych instytucji, których obowiązkiem jest zagwarantowanie możliwości realizacji innych zadań zarezerwowanych dla pozostałych instytucji państwowych, związanych np. z szeroko rozumianym bezpieczeństwem państwa czy z możliwością realizowania inwestycji centralnych.

Tu właśnie mamy do czynienie z sytuacją, o której była mowa wcześniej. Agencja Mienia Wojskowego została powołana do tego, by m. in. dbać o potrzeby mieszkaniowe wojska. W związku z tym, na gruntach znajdujących się w jej zarządzie planuje realizację budowy budynków wielorodzinnych. I dlatego Agencja jest zainteresowana ewentualnie jedynie zamianą posiadanych gruntów, na inne nieruchomości, na których możliwym będzie wybudowanie mieszkań dla wojskowych. I dlatego wciąż prowadzimy z nią rozmowy, by doprowadzić do porozumienia, satysfakcjonującego obie strony.

Nie naciskać, ale czynnie uczestniczyć w debatach, które dotyczą sposobu zagospodarowania miasta. I to zarówno w organizowanych w toku sporządzania planu dyskusjach publicznych, jak i w różnego rodzaju spotkaniach konsultacyjnych.

W każdym spośród wymienionych powyżej przypadków, ostateczny kształt planu miejscowego to wypadkowa występujących uwarunkowań i efektów debaty publicznej. Mieszkańcy powinni jak najszerzej prezentować swoje potrzeby jak zagospodarować dany teren. Ale z drugiej strony ważna jest chęć współpracy z miastem po stronie właściciela nieruchomości. W taki sposób zamierzamy działać przy zagospodarowania terenów pod wiaduktami kolejowymi w ramach inwestycji kolejowych w centrum miasta. Chcę zacząć od debaty z mieszkańcami, aby wysłuchać jakie są ich oczekiwania, co do sposobu zagospodarowania tych terenów. Dopiero po tych konsultacjach, określimy warunki do konkursu architektonicznego, uwzględniające postulaty mieszkańców. Tak samo władze miasta postąpiły przy planach zagospodarowania Zakrzówka.

Nie presja, lecz konstruktywna debata, by w jak najlepszy sposób włączyć ten teren w strukturę miasta. I mam taką nadzieję, że po zrealizowaniu nagrodzonego projektu konkursowego, na tym obszarze powstanie wyjątkowe miejsce do rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców miasta.

Każdy przypadek jest inny i różne są oczekiwania mieszkańców miasta w stosunku do tych obszarów, na których sporządzamy plany miejscowe. Natomiast sztuka kompromisu polega na tym, żeby wypracować takie rozwiązanie, które każdemu mieszkańcowi miasta zapewni akceptowalny stopień satysfakcji i równocześnie w części zabezpieczy interesy właściciela. Nie może to się odbywać kosztem tylko jednej strony. Pamiętajmy, że wiele terenów pod zieleń będziemy starali się wykupić z rąk prywatnych, co niejednokrotnie – bez dobrej woli ze strony właściciela nieruchomości – bywa trudne.

Na pewno nie wycofamy się z obrony ładu w przestrzeni publicznej. Ostateczna wersja uchwały zależy od radnych. Biuro Planowania Przestrzennego przygotuje jak najlepszy dokument bez braków formalnych oraz uwzględniający postulaty mieszkańców. W toku prac nad dokumentem zespół autorski bierze pod uwagę również wytyczne sądów administracyjnych, które dokonują wykładni przepisów ustawy.

Znikną wielkie reklamy siatkowe zakrywające całe elewacje. Reklamy wieszane na budynkach na czas remontów będą miały ograniczenie czasowe – maksymalnie na 12 miesięcy, raz na siedem lat, która nie będzie mogła zajmować więcej niż 50 proc. powierzchni rusztowania. Ulice wlotowe do miasta też czeka zmiana i na tych ulicach reklam będzie zdecydowanie mniej.

Ustawa określa, że właściciele reklam niespełniających warunków określonych w uchwale zostaną obciążeni karami finansowymi do czasu usunięcia reklamy. Proponujemy, by każdy prowadzący działalność mógł umieścić jeden szyld, który nie będzie podlegał opłatom. Każdy kolejny szyld oraz pozostałe tablice i urządzenia reklamowe będą podlegały opłatom.

Proponujemy 2 lata na dostosowanie się do zmian. Po tym czasie specjalnie powołana komisja będzie kontrolować realizację ustaleń uchwały. Podobnie, jak to miało miejsce w przypadku parku funkcjonowania parku kulturowego.

Jeżeli w momencie wejścia w życie uchwały ogrodzenie wokół zabudowy wielorodzinnej funkcjonuje, to będzie można je pozostawić. Proponujemy zakaz grodzenia budynków mieszkalnych wielorodzinnych, które będą powstawały po wejściu w życie postanowień uchwały krajobrazowej. Chcemy także przekonać mieszkańców, że ogrodzenia stanowią złudne poczucie prestiżu i ochrony. Przebywanie w zamkniętych gettach jest aspołeczne i myślę, że mieszkańcy sami nie będą chcieli być odgradzani. Zwłaszcza gdy zobaczą, jak będą powstawać nowe, niegrodzone osiedla. A pamiętajmy, że będzie je można grodzić żywopłotami, co poza względem estetycznym jest ekologiczne.

WIDEO: Barometr Bartusia - 500+ - (odc. 2)

Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Nasze Miasto