Emerytura jest bliżej niż myślisz

Tylko 29 proc. emerytów z woj. małopolskiego, lubelskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego jest zadowolonych z tego, jak zaplanowali swoją emeryturę - wynika z badań przeprowadzonych na zlecenie Grupy Ubezpieczeniowej Europa przez instytut IMAS. Patrząc wstecz, część osób na emeryturze starałoby się dodatkowo oszczędzać, część żałuje, że nie zdecydowała się na życie w innym kraju. Mimo nieciekawych prognoz dotyczących przyszłych emerytur, aż 70 proc. badanych Polaków wciąż nie oszczędza samodzielnie.

3 miliony Polaków mogłoby wciąż pracować
Jak pokazały badania, dzisiejsi emeryci z południowo-wschodniej Polski nie są zadowoleni ze swojej sytuacji. Środki, które wypłaca ZUS, w większości przypadków nie wystarczają im na zaspokojenie potrzeb. Prawie trzy czwarte z nich nie jest usatysfakcjonowanych poziomem życia, 14 proc. żałuje, że nie oszczędzało samodzielnie, a 35 proc. twierdzi, że nie miało wpływu na swoją emeryturę ani szans na jej lepsze zaplanowanie. Aż 20 proc. badanych deklaruje, że wolałoby żyć w innym kraju.

Ze względu na społeczno-ekonomiczne zmiany, technologiczny postęp, rozwój medycyny i wzrost stopy życiowej ludności, wydłuża się nasze życie. Wśród osób starszych zwiększa się równocześnie liczba osób nieaktywnych zawodowo. Są to zarówno osoby przechodzące na emeryturę, jak i te, które powinny jeszcze pracować, ale nie mają odpowiednich kwalifikacji lub przeszkadza im w tym zły stan zdrowia.

W Polsce mamy do czynienia z jednym z najniższych w Europie wskaźników zatrudnienia dla osób w wieku 55-64 lata, wynosi zaledwie 32 proc. Oznacza to, że ponad 3 miliony Polaków mogłyby jeszcze pracować, ale nie mają zatrudnienia - są zdani tylko na świadczenia emerytalne (dane Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce).

Najlepsze czasy dla emerytów są teraz
W regionie południowo-wschodnim mieszka 1 056 779 emerytów, którzy żyją przeciętnie: blisko 80 lat kobiety i 71 lat mężczyźni. Otrzymują świadczenia średnio w wysokości 1800 zł brutto. Jest to niewiele, biorąc pod uwagę fakt, jak rosną wydatki na opiekę zdrowotną, ceny leków i koszty utrzymania.

- Konstrukcja polskiego systemu emerytalnego jednoznacznie wskazuje, na kim spoczywa odpowiedzialność za nasz byt po przejściu na emeryturę: na nas samych - mówi Andrzej Popielski, wiceprezes Grupy Ubezpieczeniowej Europa. - Minimum gwarantowane przez ZUS często nie zaspokaja wszystkich podstawowych potrzeb, a na pewno jest o wiele niższe niż kwoty, do których przywykliśmy, pracując.

Pomimo powszechnej wiedzy, że przyszła emerytura jest związana z ilością opłaconych składek, Polacy nie mają świadomości, na jakie konkretnie świadczenia mogą liczyć na starość. Zabrzmi to przewrotnie, ale najlepsze czasy dla emerytów są teraz. Jest tak za sprawą tzw. stopy zastąpienia, czyli relacji emerytury do ostatniego wynagrodzenia. Wskaźnik ten wynosi obecnie ponad pięćdziesiąt procent i będzie on spadać w przyszłości.

Badanie przeprowadzone przez IMAS potwierdza, że sumy, którymi dysponują emeryci zamieszkujący woj. małopolskie, lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie, nie wystarczają na wszystkie wydatki. Sytuacja zmusza 10 proc. z nich do podejmowania dodatkowego zajęcia, aby zapewnić sobie godziwy standard życia. Niemal 63 proc. emerytowanych chętnie podjęłoby dodatkowe zajęcie, gdyby mieli taką możliwość lub gdyby pozwalał im na to stan zdrowia.
To o 16 proc. więcej niż w innych rejonach kraju. 22 proc. przyznaje, że zdarza im się prosić o finansowe wsparcie znajomych, rodzinę lub instytucje charytatywne. 17 proc. chciałoby prosić o pomoc, ale nie wie, do kogo się zwrócić lub nie pozwala im na to duma.

Oszczędzać na starość? Jeszcze zdążę
- Ideą emerytury nie jest jednak poszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania - zauważa dr Artur Fabiś, prezes Stowarzyszenia Gerontologów Społecznych. - Emerytura to czas, który z racji stanu zdrowia, ciężko przepracowanych lat, a przede wszystkim etapu rozwojowego, na jakim znajduje się człowiek dojrzały, powinien być spędzany na odpoczynku, realizacji swoich pasji i zaspokajaniu swoich potrzeb - i nie chodzi tu o potrzeby podstawowe, tylko wyższego rzędu.

Ale żeby można było próbować je realizować, niezbędny jest względny komfort życia. Nie można przecież oddać się kontemplacji sztuki, gdy głowę zaprząta myśl o niezapłaconych rachunkach - mówi ekspert.

Badanie pokazuje, że świadomość emerytalna Polaków wzrasta. Tylko 15 proc. naszych dziadków i rodziców przyznało, że samodzielnie oszczędzali poza obowiązkowym ubezpieczeniem ZUS. Wśród pracujących jest to już 30 proc. Pokolenie dzisiejszych emerytów twierdzi, że nie miało tylu możliwości oszczędzania (45 proc.) lub liczyło na emeryturę z ZUS (31 proc.), a 56 proc. deklaruje, że nie było ich na to stać.

Dzisiaj nadal 70 proc. aktywnych zawodowo Polaków nie oszczędza na swoją emeryturę. Jedna piąta w ogóle nie zamierza dodatkowo oszczędzać, licząc na emeryturę z ZUS i OFE. Prawie 78 proc. osób aktywnych zawodowo chciałoby oszczędzać, ale nie ma na to środków, 12 proc. chce oszczędzać, ale dopiero za jakiś czas.

Widmo niskiej emerytury nie mobilizuje Polaków do oszczędzania. Życie po zakończeniu pracy zawodowej w oczach osób pracujących kojarzy się podobnie, jak emerytom: w pierwszej kolejności z czasem wolnym i czasem dla siebie, zaraz potem z brakiem pieniędzy. Osoby pracujące dodatkowo nie doceniają wagi chorób i złego stanu zdrowia, a także samotności.

- Polacy wiedzą, jak będzie wyglądało ich życie po przejściu na emeryturę i mają świadomość, że nie będzie to pozytywna zmiana. Mimo to odsuwają problem od siebie. Odchudzamy się od jutra, oszczędzamy od jutra, tymczasem każdy miesiąc zwłoki to niższa emerytura - ocenia wiceprezes Grupy Europa.