Endometrioza

Nieprawidłową lokalizacją błony śluzowej mogą być m.in. pochwa, krocze, jajnik, jajowód, a także, rzadziej, odległe od narządów płciowych miejsca organizmu, m.in. pęcherz moczowy, blizny pooperacyjne, jelita.

Niewłaściwie umiejscowiona błona śluzowa posiada wszystkie cechy błony śluzowej macicy, tak samo reaguje na bodźce hormonalne – zachodzą w niej cykliczne zmiany rozrostowe, wydzielnicze i rozpad z towarzyszącym krwawieniem. Jest to szczególnie niebezpieczne w miejscach oddalonych od macicy, ponieważ wskutek nagromadzenia krwi, która nie może być wydalona, następuje powiększenie ogniska chorobowego i ucisk na sąsiadujące tkanki – grozi to także wystąpieniem stanu zapalnego tej okolicy.

Objawy

Objawy choroby są różne i zależą od umiejscowienia nieprawidłowego ogniska błony śluzowej, np. bolesne miesiączki, obfitsze i wydłużone krwawienia miesiączkowe, dokuczliwe bóle, które są najsilniejsze w okresie poprzedzającym miesiączkę i podczas miesiączki, osłabienie, ból w czasie lub po stosunku płciowym, bolesne kurcze jelit w czasie miesiączek. Macica jest twarda i nieco powiększona.
Jeżeli kobiecie chorującej na endometriozę uda się zajść w ciążę, objawy tej choroby w większości przypadków ustępują podczas ciąży. Po urodzeniu dziecka często dochodzi do samoistnego wyleczenia oraz do martwicy i rozpadu ognisk gruczolistości. Po menopauzie rozwój i aktywność ognisk endometriozy zostają zahamowane, ale pod warunkiem, że w tym czasie nie stosowano leczenia dużymi dawkami estrogenów.

Przyczyny

Etiologia choroby nie jest dokładnie znana. Najczęściej wymieniane są trzy powody: implantacja (do rozsiania się komórek endometrium poza macicą może dojść np. podczas ginekologicznego zabiegu operacyjnego lub podczas miesiączki), metaplastyczna (nieprawidłowe różnicowanie), indukcja (napływ pewnych substancji pochodzących z błony śluzowej macicy podczas miesiączki do jamy otrzewnowej, prowadzący do nieprawidłowego różnicowania komórek mezenchymy).

Leczenie

Wybór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby, wieku pacjentki i jej chęci urodzenia dziecka. Endometriozę leczy się dwiema metodami: zachowawczą (za pomocą terapii hormonalnej) lub chirurgiczną. Jeżeli leczenie zachowawcze jest nieskuteczne, pozostaje zabieg operacyjny. U młodych kobiet (do 35. roku życia) pragnących mieć dzieci operacja z reguły jest nieunikniona, gdyż konieczne jest m.in. usunięcie zrostów, aby kobieta mogła zajść w ciążę. Po operacji – wykonanej w sposób możliwie najbardziej oszczędzający – najczęściej niezbędne jest kontynuowanie leczenia farmakologicznego, aby zapobiec nawrotowi i postępowi endometriozy. Kobiety, u których istnieje podejrzenie niewielkich ognisk gruczolistości, powinny regularnie co 6 miesięcy poddawać się badaniu ginekologicznemu aż do okresu menopauzy – aby potwierdzić lub wykluczyć endometriozę.