Energia może być tańsza i czystsza

Wyczerpywanie się zasobów surowców energetycznych i rosnące ceny energii sprawiają, że coraz ważniejsze stają się kwestie związane z oszczędzaniem energii i poszukiwaniem nowych jej źródeł. Jednym ze sposobów może być technologia pod nazwą budownictwo samowystarczalne energetycznie.

Eksperymenty związane z budynkami zużywającymi mniej energii zaczęły się już jakiś czas temu. Najpierw pojawiły się tzw. budynki energooszczędne, później opracowano budynki pasywne, a po nich budynki samowystarczalne energetycznie, budynki o zerowym zapotrzebowaniu na energię oraz budynki energy plus, czyli niejako produkujące energię.

– Budynki pasywne to budynki zużywające bardzo mało energii do ogrzewania, przy czym określona jest konkretna graniczna liczba zużycia energii, jakiej nie można przekroczyć. Z kolei budynki samowystarczalne energetycznie to takie, które nie potrzebują konwencjonalnej energii z zewnątrz, a zaspokajają swoje potrzeby poprzez różne formy korzystania z energii środowiska. Wreszcie budynki energy plus to takie, które są w stanie oddać więcej energii niż do nich dostarczono. Oczywiście nie ma budowli, która w ogóle nie potrzebuje energii. Jeżeli pojawia się różnica temperatury – a w naszych warunkach klimatycznych jest to zjawisko nie do uniknięcia – do ogrzania trzeba dostarczyć energię z zewnątrz. Tyle, że w budynku samowystarczalnym nie koniecznie pochodzi ona tylko z węgla, oleju czy gazu – mówi dr hab. inż. Tomasz Kisilewicz, kierownik Zakładu Budownictwa i Fizyki Budowli Politechniki Krakowskiej, ekspert ds. budownictwa energooszczędnego.

Z pomocą przyjść mogą nowe technologie, materiały i sposoby postępowania związane z budownictwem. Autorzy opracowania „Perspektywa Technologiczna Kraków–Małopolska 2020” wymieniają wśród nich m.in.: energooszczędne systemy infrastruktury technicznej, technologie termomodernizacji budynków, wykorzystanie nowoczesnych i zmodyfikowanych materiałów izolacyjnych, wykorzystanie energii odnawialnej (wiatrowej, słonecznej, biomasy) oraz energooszczędne systemy ogrzewania i przygotowania ciepłej wody. Instalacje solarne, wiatrowe czy wymienniki gruntowe coraz częściej pojawiają się na i przy małopolskich budynkach – prywatnych, jak i użyteczności publicznej. Ich popularność, mimo ciągle stosunkowo wysokich cen, rośnie, do czego przyczyniają się rozmaite bodźce zewnętrzne (dopłaty, korzystnie oprocentowane kredyty, zachęty władz i organizacji ekologicznych). Ich wprowadzanie powinno w przyszłości zaowocować zwiększeniem samowystarczalności energetycznej regionu, zmniejszeniem zanieczyszczenia środowiska i wymiernymi oszczędnościami finansowymi, a rozwój budownictwa energooszczędnego może stać się jedną ze specjalności Małopolski.

Dr Kisilewicz dodaje, że główna droga do budownictwa energooszczędnego to jednak odpowiednie projektowanie budynków. To właśnie ono powinno stać się podstawą do uzyskiwania oszczędności energetycznych w budownictwie i punktem wyjścia na długiej drodze, której celem będzie samowystarczalność energetyczna.

– Najpierw trzeba ograniczyć straty, by budynek tracił jak najmniej energii, a dopiero później zastanawiać się, czy można coś uszczknąć ze środowiska i wspomóc się czymś od natury – mówi.

Najważniejsza jest więc izolacja: nie można na niej oszczędzać, bo jej koszty są niewielkie w porównaniu do całościowych kosztów budowy, a znaczenie ogromne. Dochodzą do tego następne ważne elementy: okna, drzwi, dach. Muszą być właściwej jakości i w odpowiedni sposób zamontowane, by płaszcz otaczający dom był szczelny i ciągły.

Gdy gmach jest już odpowiednio zaizolowany i wentylowany, możemy pomyśleć o pozyskiwaniu energii. Największe naturalne jej źródło to słońce, wystarczy tylko odpowiednio je wykorzystać. Dr Kisilewicz przypomina, że wszyscy mamy w swoich domach najprostsze i najskuteczniejsze pasywne systemy słoneczne, czyli po prostu okna. Odpowiedniej jakości, o racjonalnie dobranej przez projektanta wielkości i odpowiednio zamontowane mogą dać nieocenione zyski energetyczne.

We wspomnianym opracowaniu „Perspektywa Technologiczna Kraków–Małopolska 2020” stwierdzono, że w Małopolsce istnieje bogaty potencjał ośrodków naukowo–badawczych i duży segment firm pracujących dla potrzeb budownictwa. Region ma zatem warunki do rozwijania budownictwa samowystarczalnego energetycznie. (PS)