Esbeckie emerytury zostaną ostro obcięte

Zobacz także: Po ocenie przeszłości czas myśleć o przyszłości

Projekt ustawy obniżającej świadczenia emerytalne byłym funkcjonariuszom Służby Bezpieczeństwa jest gotowy. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przekazało go do międzyresortowych konsultacji.

Dziś średnia esbecka emerytura to ok. 3200 zł, ale są i tacy, którzy co miesiąc dostają kilkanaście tysięcy (według MSWiA rekordzista ma ponad 19 tys. zł). - Nie ma zgody na to, żeby funkcjonariusze służb aparatu opresji otrzymywali tak wysokie świadczenia za to, że dławili wolność i niepodległość kraju - mówił wczoraj szef MSWiA Mariusz Błaszczak.

Po zmianach najwyższe świadczenie dla byłego esbeka nie przekroczy średniej emerytury wypłacanej przez ZUS (2130 zł). - To jest naprawienie tego, co przez lata naprawione nie zostało. To jest wyraz sprawiedliwości społecznej - uzasadnił ostre cięcia minister spraw wewnętrznych.

Naprawianie obejmie aż 32 tys. osób. Wysokie emerytury straci około 18 tys. byłych esbeków, kolejnym czterem tysiącom zostanie obniżona renta, a dziewięciu tysiącom - renta rodzinna. Pobierający rentę nie dostaną więcej niż 1610 zł.

Cięcia obejmą wszystkich funkcjonariuszy SB, także tych pozytywnie zweryfikowanych po 1989 r. i pracujących później w Urzędzie Ochrony Państwa. Obniżka dotyczyć ma jednak świadczeń za okres służby w PRL. Część emerytury wypracowana już po upadku komunizmu nie zostanie zmniejszona.

To nie jest pierwsze podejście do zmniejszenia świadczeń emerytalnych funkcjonariuszy SB. W 2009 r. obcięto je o 14 proc. Teraz obniżka ma być radykalniejsza. Zwłaszcza dla tych, którzy dziś otrzymują bardzo duże pieniądze. Dostaną kilka razy mniejsze emerytury niż obecnie. Za rządów PO--PSL esbeckie świadczenia obniżono średnio o 561 zł, PiS chce, by nawet ci, którzy dostają 3,2 tys. zł, stracili ponad tysiąc złotych. Emerytury rekordzistów zmaleją nawet kilkakrotnie.

Zdaniem Jana Ciesielskiego, byłego działacza opozycji demokratycznej z nowohuckiego kombinatu, wielokrotnie nękanego przez PRL-owski aparat represji, jego byli funkcjonariusze powinni otrzymywać emeryturę wyliczaną tylko w oparciu o podstawę pensji. - Wszelkie dodatki należy wyłączyć. Były one przyznawane za wierną służbę komunistycznemu reżimowi i gnębienie tych, którzy walczyli o wolną Polskę - podkreśla Ciesielski.

Druga ustawa dezubekizacyjna

Średnia emerytura byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa to obecnie 3,2 tys. zł, oficerowie dostają co miesiąc 4-6 tys., generałowie 8,5 tys. Jak podaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji rekordzista pobiera ok. 20 tys. miesięcznie.

Jeśli przygotowana przez resort ustawa dezubekizacyjna zostanie uchwalona, świadczenia byłych pracowników SB zostaną obcięte do kwoty nie większej niż 2130 zł. Renta takich osób nie będzie zaś mogła przekraczać 1610 zł, a renta rodzinna - 1850 zł. Dodatkowo do emerytury nie będzie można już doliczać 15-procentowego dodatku za inwalidztwo pozostające w związku ze służbą w SB. Zmiany obejmą 32 tys. osób. Co miesiąc do ich portfeli trafi w sumie o 11,3 mln zł mniej. Roczne oszczędności sięgną 135 mln.

Rząd PiS idzie dalej

To już druga obniżka esbeckich emerytur w ciągu ostatnich kilku lat. W 2009 r. zdecydował się na nią rząd PO-PSL (wprowadzona od 1 stycznia 2010 r.). Wtedy wskaźnik do obliczania świadczeń zmniejszono z 2,6 do 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok służby w latach 1944-1990. Jak się okazało w praktyce średnia obniżka wyniosła 561 zł.

Obecny rząd idzie dalej. Wprawdzie w przedstawionym wczoraj projekcie MSWiA mowa jest o zmniejszeniu przelicznika z 0,7 do 0,5 proc., ale pojawia się także górna granica esbeckiej emerytury - 2130 zł. To średnie świadczenie wypłacane przez ZUS. W trakcie prac nad drugą ustawą dezubekizacyjną padały nawet pomysły, by esbekom płacić najniższe emerytury, czyli 900 zł.

Planowana obniżka obejmuje tylko część emerytury wypracowanej w SB. Jeśli ktoś zatrudnił się w tej służbie tylko na kilka lat, a większość życia pracował np. w milicji, straży pożarnej czy jako ochroniarz, to straci niewiele. Dotyczy to także pozytywnie zweryfikowanych funkcjonariuszy SB, którzy po 1990 r. przeszli do Urzędu Ochrony Państwa albo innych służb specjalnych. Wprawdzie za okres pracy do 1990 r. dostaną nie więcej niż 2130 zł, ale do tego zostanie im doliczone świadczenie za kolejne lata zatrudnienia.

Najwięcej stracą ci, którzy przez całą karierę zawodową byli związani z aparatem bezpieczeństwa PRL i po zmianie ustroju od razu przeszli na emeryturę.

Rozliczyć można zawsze

Nowa ustawa budzi kontrowersje i wszystko wskazuje na to, że trafi do Trybunału Konstytucyjnego. Najpoważniejszy zarzut wobec proponowanych przepisów dotyczy odbierania praw już nabytych. Ale pierwszej ustawy dezubekizacyjnej TK nie uchylił. Zakwestionował jedynie odebranie emerytur członkom Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, odpowiedzialnej za wprowadzenie stanu wojennego. Sędziowie uznali, że za półtora roku działalności WRON nie można zmniejszać emerytury za cały poprzedni i późniejszy okres pracy.

W uzasadnieniu do orzeczenia podtrzymującego cięcia esbeckich emerytur TK stwierdził, że „upływ czasu od odzyskania suwerenności przez państwo polskie w 1989 r., nie może być decydującym kryterium oceny konstytucyjności przyjmowanych przez ustawodawcę regulacji rozliczeniowych”. Podkreślił, że uprzywilejowane prawa emerytalne funkcjonariuszy SB zostały nabyte niesłusznie.

Smaczku całej sprawie dodaje fakt, że głos decydujący dla takiego orzeczenia miał sędzia sprawozdawca Andrzej Rzepliński, obecny prezes TK.