Europę czeka dziś sądny dzień, bunty i rozruchy

Niezadowolenie z powodu sytuacji gospodarczej wyraża coraz więcej Francuzów FOT.AP PHOTO/BOB EDME

Międzynarodowa Organizacja Pracy ogłosiła, że działania zmierzające do redukcji długów w Europie i innych krajach rozwiniętych okazały się nieskuteczne. Dług publiczny i tak wzrośnie, niezależnie od cięć.

- Perspektywa koncentrowania się wielu państw strefy euro i innych rozwiniętych gospodarek na oszczędnościach budżetowych pogłębia kryzys na rynku pracy i może prowadzić do kolejnej recesji w Europie - mówi Raymond Torres, jeden z dyrektorów Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). Organizacja posiadająca siedzibę w Genewie, stwierdziła w swoim raporcie, że w ponad 90 proc. krajów, które zastosowały recepty oszczędnościowe, stopy bezrobocia utrzymują się na poziomach wyższych niż w 2007 r., czyli na rok przed kryzysem bankowym.

Agencja kwestionuje twierdzenia, jakoby działania prowadzące do redukcji deficytów budżetowych miały stwarzać korzystne warunki dla wzrostu zatrudnienia w sektorze prywatnym, utrzymując, że wiele krajów po prostu ogranicza działalność gospodarczą i wycofuje się z inwestycji produkcyjnych w sektorze publicznym.

Analiza ta pojawia się w momencie politycznej batalii w Europie ze stanowiskiem Niemiec, naciskających na rządy krajów strefy euro, aby jak najszybciej ograniczyły pożyczki. Francuski kandydat na prezydenta z ramienia socjalistów François Hollande wezwał do renegocjacji porozumienia fiskalnego, tak, by można było więcej pompować w gospodarki poszczególnych krajów.

Kanclerz Niemiec Angela Merkel powiedziała niedawno, że Europejski Bank Inwestycyjny powinien uzyskać wsparcie, aby mógł finansować więcej nowych projektów, a fundusze strukturalne Unii Europejskiej powinny być wykorzystywane bardziej elastycznie dla wspierania drobnego biznesu.

Mimo zapowiedzi Hollande'a, Merkel oświadczyła, że renegocjacja porozumienia fiskalnego uzgodnionego pod koniec ubiegłego roku nie wchodzi w grę.

Mario Draghi, szef Europejskiego Banku Centralnego, powiedział , że region ten potrzebuje porozumienia wzrostowego, co spotkało się z aprobatą kilku stolic UE. Jednak nie ma jasności co do tego, jakie skutki pociągnęłaby za sobą ta inicjatywa. - Gdy przychodzi do szczegółów, okazuje się, że każdy ma swoją interpretację tego, czym to porozumienie wzrostowe miałoby być - mówi Erik Nielsen, główny światowy ekonomista UniCredit.

Według raportu Międzynarodowej Organizacji Pracy oszczędności spowodują krótkoterminową redukcję długu narodowego, lecz zadłużenie zacznie znów rosnąć w roku 2014 w wyniku ubocznych szkód gospodarczych spowodowanych cięciami. Od 2007 r. zatrudnienie wzrosło tylko w sześciu spośród 36 gospodarek krajów rozwiniętych, w tym w Niemczech, Izraelu, Luksemburgu i na Malcie - podaje raport MOP.

Bezrobocie wśród ludzi młodych wzrosło w ok. 80 proc. krajów wysoko rozwiniętych. Tam, gdzie młodym udaje się uzyskać pracę, jest to często zajęcie niepewne, zdaniem agencji ONZ, która dodaje, że deregulacje na rynkach pracy nie spowodują w krótkim okresie stworzenia nowych miejsc pracy.
Na świecie jest dziś 50 mln stanowisk pracy mniej w porównaniu do okresu sprzed kryzysu, podaje raport, co prowadzi do rosnącego zagrożenia przemocą na ulicach. Indeks Społecznego Niepokoju MOP wzrósł w 57 ze 106 krajów.

Inne międzynarodowe organizacje też ostrzegają, że wiodące kraje nie potrafią właściwie określić proporcji między wzrostem i cięciami w wydatkach publicznych. Przedstawiciele Międzynarodowego Funduszu Walutowego oświadczyli, że same oszczędności nie spowodują wyleczenia ze słabości, która trapi przodujące kraje.

Przykładem jest upadająca gospodarka Hiszpanii i rosnące niezadowolenie ludności tego kraju. Spodziewany jest tam tydzień protestów z udziałem setek tysięcy ludzi na ulicach. Preludium tego, co czeka ten kraj, już było, kiedy dziesiątki tysięcy ludzi demonstrowały w całej Hiszpanii przeciwko cięciom budżetowym i reformom centroprawicowego rządu.

Dwa największe związki zawodowe Hiszpanii zorganizowały demonstracje w 55 miastach przeciwko wartym 10 mld euro cięciom w służbie zdrowia i szkolnictwie zapowiedzianym przez premiera Mariana Rajoya. Związki zawodowe planują dalsze demonstracje przeciwko niedawnym reformom, które spowodowały, że zatrudnianie i zwalnianie pracowników stało się tańsze i łatwiejsze.

Punktem zapalnym protestów może być najbliższa sesja Europejskiego Banku Centralnego w Barcelonie, gdyż opozycja oskarża ten bank oraz Angelę Merkel o nawrót recesji w Hiszpanii. W ubiegłym miesiącu miały miejsce w mieście burzliwe starcia protestujących z oddziałami policji w związku z jednodniowym strajkiem generalnym.

Związki zawodowe twierdzą, że cięcia budżetowe zagrażają przyszłości finansowanej przez państwo służby zdrowia i systemowi edukacji.

- Stoimy w obliczu sytuacji, której skutki są poważniejsze niż ostre cięcia - powiedział Cándido Méndez, sekretarz generalny Ogólnego Związku Pracowników (UGT). - Jesteśmy przekonani, że opinia publiczna odczuwa, że robimy krok do tyłu.

Oscar Perpinán, nauczyciel, i jego żona Maria Terol, lekarka, wzięli mimo ulewy udział w madryckim proteście. - Jesteśmy tutaj, gdyż chcemy przyszłości dla naszych dzieci - powiedziała pani Terol.

Niepokoje w Hiszpanii nasilają się, gdyż bezrobocie wzrosło do 24,4 proc., osiągając najwyższy wskaźnik w strefie euro. Na wczorajszym zjeździe partii Mariano Rajoy powiedział, że nie miał wyboru. - Hiszpania potrzebuje głębokich przemian strukturalnych, a nie makijażu - dodał.

Nic więc dziwnego, że w takiej sytuacji do głosu dochodzą partie skrajne, populistyczne. We Francji gwiazdą pierwszej tury wyborów była szefowa skrajnej prawicy Marine Le Pen. To o jej głosy walczyli zażarcie kandydaci do fotela prezydenckiego Hollande i Sarkozy. Sam Sarkozy, jak zauważają obserwatorzy, używał w końcówce swojej kampanii wyborczej haseł niemal identycznych jak Marine Le Pen. Postulował więc ograniczenie liczby imigrantów, bo to oni mają być winni obecnym problemom Francuzów.
Jeszcze groźniej wygląda sytuacja w Grecji, gdzie partie głównego nurtu dołują, rośnie zaś poparcie ugrupowań populistycznych i - co szczególnie niepokoi - nawet nazistowskich. W Niemczech z kolei rośnie poparcie dla Partii Piratów, uważanej jeszcze nie tak dawno za politycznego dziwoląga, a dziś traktowanej jako ugrupowanie z przyszłością.

Nie dziwi więc, że młodzieżowa, będąca w opozycji do establishmentu, Partia Piratów wywołuje niezadowolenie w głównym nurcie politycznym w Niemczech, bowiem zbliża się do 10 proc. poparcia w rozbiegówce przed wyborami.

Prowadzeni przez 28-letniego programistę komputerowego "piraci" mają mało politycznych pomysłów i żadnych dobrze znanych osobowości. Jednak ich wezwania do większej przejrzystości i wolności korzystania z internetu uderzyły w czułą strunę i wydaje się pewne, że zapewnią im miejsca w parlamencie w przyszłorocznych wyborach parlamentarnych.

W zeszłym miesiącu zdobyli 7,4 proc. głosów w wyborach w Saarland, a w Berlinie zgarnęli 8,9 proc., zapewniając sobie miejsca w obydwu zgromadzeniach. Sondaż dla "Sterna" daje im 12 proc., podczas gdy sondaż przeprowadzony w ubiegłym miesiącu dla telewizji ARD dał "piratom" 10 proc. w skali kraju i prognozuje sukces w największym niemieckim landzie Nadrenii Północnej-Westfalii.

Lider Partii Piratów Sebastian Nerz radośnie przyznaje, że nie mają pojęcia, co zrobić z kryzysem w Grecji i całej strefie euro. - Nikt nie ma odpowiedzi na grecki kryzys - mówi. - Żadna z partii w Bundestagu nie wie, jak to powinno zostać rozwiązane. Nie wie tego także Partia Piratów. Różnica polega na tym, że my to przyznajemy. Nerz, podobnie jak każdy w partii, jest nieopłacanym wolontariuszem.

Partia Piratów została założona w 2006 r., wyłaniając się z międzynarodowego ruchu walczącego o wolność korzystania z internetu. Chodziło o prawo do ściągania plików, a ten ruch narodził się w Szwecji.

Jednak kiedy ruch walczył o przyczółki na świecie, Niemcy były już gotowe na świeże spojrzenie na politykę. Spadało poparcie dla Wolnych Demokratów (FDP), mniejszego partnera w koalicji, co pozostawiło niszę dla partii liberalnej. Sondaże pokazują, że w innym wypadku większość tych, którzy popierają "piratów", w ogóle by nie głosowała.

Ze żmudnego, ale demokratycznego procesu konsultacji w partii - gdzie każdy może przedstawiać pomysły - powoli wyłaniają się konkretne propozycje.

Jedna z nich to bezpłatna komunikacja miejska, która ma być utrzymywana z podatków. - Dobrym miejscem do sprawdzenia takiego systemu byłby Berlin, bo ma rozbudowaną sieć komunikacyjną - mówi Nerz. - Wówczas budowanie dróg nie byłoby takie ważne.

Największe niemieckie partie musiały zauważyć, że "piraci" zdobywają i utrzymują poparcie. - Piraci są partią bez programu - mówią o zasadach, nie o konkretach - mówi Peter Altmaier, jeden z polityków CDU. - Są przeciwwagą dla partii o ugruntowanej pozycji. Ale konkrety są w fazie początkowej. Może przyczyna ich sukcesu tkwi w tym, że wstrzymują się z odpowiedzią na wiele pytań - dodaje.
"Piratów wyróżnia nastawienie do życia" - pisze gazeta "FT Deutschland". "Ich zwolennicy tęsknią za czymś nowym, za czymś, co niesie obietnicę optymizmu, jasności, prostoty i łatwości obsługi. Piraci są tym, jak pokolenie Apple'a wyobraża sobie partię polityczną".

Gazeta ostrzega, że nastawienie może nie wystarczyć, by scementować poparcie, jeśli nie pójdą za nim wymierne rezultaty.