Forty: szukać i wspierać dzierżawców

Kraków ma stosunkowo bardzo dobrze zachowane forty, ale wciąż jakby czekały na swój czas. Są zarośnięte, zagrożone wdzierającą się zabudową albo po prostu niewykorzystane. Z sytuacją obiektów Twierdzy Kraków zapoznawali się wczoraj radni miasta z komisji kultury oraz komisji promocji i turystyki. Apelują, żeby je solidnie je chronić i pozyskiwać dla nich fundusze. Dopiero następną kwestią powinno być stworzenie z nich atrakcji turystycznej.

- Powinniśmy chronić tę ważną spuściznę historyczną, nie pozwolić jej zniszczyć. Potrzeba kompleksowej polityki, żebyśmy jej nie stracili - podsumowywał radny miasta Aleksander Miszalski (PO), kierując też uwagę do Biura Planowania Przestrzennego - by nie dopuszczać w planach upychania bloków na terenach fortów.

Wiele z obiektów Twierdzy Kraków znika z krajobrazu, przesłaniana nieopanowaną roślinnością. Brakuje tablic i informacji o tych zabytkach. Z jednej strony miasta nie stać na wyłożenie setek milionów na rewaloryzację wszystkich fortów, z drugiej problemem są najemcy, którzy się przeliczyli co do swoich możliwości inwestycji w takich obiektach. Są zagrożone forty w rękach prywatnych, jak np. Luneta Warszawska, która ma zostać obudowana blokami.

Większość obiektów Twierdzy Kraków - 23 nieruchomości forteczne - jest w gestii Zarządu Budynków Komunalnych, część ma najemców. Obecnie ZBK prowadzi najważniejsze inwestycje w forcie nr 52 Borek. Obiekt został przeznaczony m.in. na Klub Kultury „Kliny”. W tym roku na jego rewitalizację w budżecie miasta zagwarantowano 2 mln zł, ponadto ZBK złożył wniosek o dotację do Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, jak też o ponad 10,5 mln ze środków unijnych (za miesiąc będzie wiadomo, czy je uzyskał). W złożonych wnioskach do SKOZK Zarząd Budynków Komunalnych stara się też o wsparcie prac remontowych planowanych w tym roku w fortach: Kościuszko, Batowice, Mogiła, Dłubnia czy dotyczących dzieł obronnych przy ul. Małeckiego 18, Hofmana 23, Księcia Józefa 65. O fundusze unijne z kolei ZBK stara się jeszcze dla fortu Łapianka, który zamienia się w Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego. Łącznie koszt całej potrzebnej tu przebudowy ma wynieść ok. 12 mln zł.

Jak podsumowują obserwatorzy tego, co dzieje się w fortach, inwestorzy biznesowi raczej je omijają, zdając sobie sprawę, jaką „skarbonką” potrafią być te obiekty. Z kolei stowarzyszenia, organizacje społeczne podchodzą do ich wynajmowania z entuzjazmem, jednak nie dysponują potrzebnymi milionami, a wtedy rewitalizacja nie nabiera tempa, toczą się tylko prace porządkowe.

- Kluczowe dla fortów jest znalezienie odpowiedniej funkcji. Możemy generować w nich kolejne domy kultury lub muzea, ale tą funkcją nie wypełnimy wszystkich obiektów - alarmował na wczorajszym posiedzeniu połączonych komisji Jerzy Zbiegień, miejski konserwator zabytków.

Z kolei przedstawiciele stowarzyszenia broniącego przed zabudową fort Luneta Warszawska zwracali uwagę, że forty powinny funkcjonować jako atrakcja turystyczna. Ich zdaniem Luneta Warszawska, po odpowiednim wyeksponowaniu (dziś od strony u. 29 Listopada nie widać jej zza chaszczy) mogłaby pełnić rolę billboardu, wizytówki całej Twierdzy Kraków.

Wiceprezydent Krakowa Andrzej Kulig uważa, że odpowiednim kierunkiem jest przekazywanie fortów przez gminę w dobre ręce, dzierżawcom, którzy mają własne pomysły i zapał. Nowe funkcje obiektów powinny być zróżnicowane, dostosowane do lokalnych potrzeb.

- Powinniśmy poszukiwać dla każdego z obiektów optymalnego dzierżawcy (i lepiej przy tym weryfikować najemców) oraz wspierać go np. dofinansowując działalność, inwestując w dojazd, opłacając prąd czy sprzątanie - mówi Andrzej Kulig.