Forum III Wieku pokazało siłę osób starszych w Polsce

Wiesława Borczyk - prezes Ogólnopolskiej Federacji UTW Fot. Jerzy Cebula

Skąd wziął się pomysł organizacji Forum III Wieku?

- W Nowym Sączu od kilku lat odbywa się Forum Młodych Liderów, jako inicjatywa towarzysząca Forum Ekonomicznemu w Krynicy. Ma ono bardzo bogatą formułę. Pomyślałam, że na jego wzór można by zorganizować forum liderów starszego pokolenia. Jacy bowiem są liderzy, takie organizacje przez nich kierowane. Podsunęłam temat Zygmuntowi Berdychowskiemu, przewodniczącemu Rady Programowej FE.
Jakie argumenty przekonały organizatora tak ogromnej i prestiżowej imprezy, jaką jest "polskie Davos", że zgodził się uruchomić kolejny blok tematyczny - dotyczący seniorów - w ramach Forum?
- Zaprosiliśmy - bez żadnych intencji przekonywania - Zygmunta Berdychowskiego do wygłoszenia wykładów w Sądeckim UTW, gdyż zapraszamy wielu naukowców i specjalistów z różnych dziedzin. Zobaczył ogromne zainteresowanie seniorów, setki starszych słuchaczy w sali wykładowej. Zaprosiliśmy go także do Rady Programowo-Naukowej Sądeckiego UTW. Spotkałam się z nim również w Warszawie, w Instytucie Studiów Wschodnich, gdzie rozmawialiśmy o problemach ludzi starszych w wymiarze europejskim oraz o Federacji UTW. Uznał, że zorganizowanie Forum III Wieku w ramach Forum Ekonomicznego to dobry pomysł. Tu styka się demografia z ekonomią. Wsparła nas w tym także Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności. Podpisaliśmy nawet porozumienie o organizowaniu Forum III Wieku przez 5 kolejnych lat w ramach Forum Ekonomicznego w Krynicy.
Ilu liderów przyjęło zaproszenie na pierwsze forum? Skąd przyjechali?
- Wysłaliśmy zaproszenia do 248 UTW w kraju oraz do UTW zza wschodniej granicy, z Mołdawii i ze Słowacji. Byliśmy organizatorami panelu na forum i my zapraszaliśmy moderatora oraz panelistów. Do Nowego Sącza przyjechało 210 liderów UTW. Potrzebowaliśmy pięciu autokarów, aby - wraz z grupą słuchaczy z Sądeckiego UTW - dojechać na Forum Ekonomiczne w Krynicy.
W VI Ogólnopolskiej Konferencji UTW uczestniczyło ponad 40 gości, przedstawicieli świata nauki, polityki i różnych instytucji, które chcą nawiązać współpracę z UTW i Federacją. Taka była skala tego przedsięwzięcia.
Obserwowałam uczestników Forum III Wieku i VI Ogólnopolskiej Konferencji UTW. Doceniali rozmach tej imprezy i umiejętności organizacyjne, bo niełatwo zapanować nad ponad 200 uczestnikami i tak pracowicie wypełnić im trzy dni. Może nawet zbyt pracowicie? Widać, że pod koniec każdego wypełnionego sesjami, panelami i konferencjami dnia, czuli się już bardzo zmęczeni. W końcu byli to głównie starsi ludzie...
- To, co myśleliśmy, że będzie atutem forum w Krynicy i Nowym Sączu, okazało się pewnym problemem. Zaproponowaliśmy zbyt obszerny program. Trzeba jednak zrozumieć, że tak ogromne przedsięwzięcie jak Forum Ekonomiczne, rządzi się swoimi prawami, do których trzeba się dostosować. Niecodziennie przecież można słuchać na żywo wypowiedzi laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii prof. Edmunda Phelpsa z Uniwersytetu Columbia w USA (to było na sesji plenarnej w piątek o 9.15), jak również Güntera Verheugena, wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej (tego samego dnia od godz. 16.15).
Dlatego może zbyt mało czasu pozostało na dyskusje, a liderzy Uniwersytetów Trzeciego Wieku bardzo potrzebowali wymiany zdań. Odeszliśmy od dotychczasowej formuły stricte akademickich referatów na korzyść różnorodnej tematyki, czasami podanej w lżejszej formie. To bardzo się podobało. Furrorę zrobił wykład prof. Tadeusza Aleksandra z UJ nt. konieczności kształcenia ustawicznego. Ale faktem jest, że zabrakło czasu dla niektórych wystąpień. Zostały złożone na piśmie do sekretariatu Konferencji i będą zamieszczone na płytce z materiałami konferencyjnymi i przesłane do uczestników, a także na stronie internetowej Federacji UTW. Jedna konferencja ogólnopolska UTW w roku to stanowczo za mało. Forum III Wieku będzie więc trwało, tyle że będziemy korzystać w tym celu z poczty elektronicznej i Internetu.
Co Pani Prezes jeszcze umieści po stronie porażek lub rozczarowań po tegorocznym debiucie Forum III Wieku?
- Pewną przykrość sprawiła nam absencja przedstawiciela Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Rozumiemy, że w sytuacji wywołanego w ostatniej chwili zamieszania w ZUS-ie nie mogła przybyć zapowiedziana minister Jolanta Fedak, ale seniorzy czekali na stanowisko ministerstwa w sprawach emerytalnych i pomocy społecznej. Zabrakło również senatora Mieczysława Augustyna, przewodniczącego Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Starszych. Sprawy osobiste były przeszkodą w jego przyjeździe.
Znacznie dłuższa jest lista sukcesów, ponieważ Forum III Wieku i VI Ogólnopolska Konferencja UTW były z pewnością sukcesem. Nie mamy powodu prawić komplementów organizatorom, ale obserwowaliśmy tę imprezę, więc jesteśmy upoważnieni do sformułowania swojej oceny. Bardzo wysokiej.
- Największym sukcesem jest to, że tak żywiołowo rozwija się ruch uniwersytetów trzeciego wieku. Uczestniczy w nim już 100 tys. osób. Jeden z polityków zapytał mnie wręcz: "Czy Pani zdaje sobie sprawę ze skali tego, co robicie? Czy Pani wie, ile to jest 100 tys. osób?" To wielka siła. Trzeba było ją pokazać, aby wreszcie zaczęto liczyć się z seniorami.
Sukcesem jest współpraca między krajowymi UTW i ta na skalę międzynarodową. Przyjechali liderzy UTW z Białorusi, Mołdawii, Ukrainy. Była szefująca UTW w Uniwersytecie Komenskiego w Bratysławie, na Słowacji, dr Nadezda Hrapkowa. Ze względu na chorobę męża nie dojechała ze Stanów Zjednoczonych dr Elżbieta Sikorska-Simmons z Uniwersytetu na Florydzie, ale wiem już, że będzie na III Rajdzie UTW "Wierchomla - Muszyna Złockie (9-11 października). Bardzo chce się poznać ze słuchaczami UTW i ma konkretne plany współpracy. Ważne, że próbujemy się konsolidować.
Za sukces należy również uznać wybór miejsca i termin - forum było częścią Forum Ekonomicznego w Krynicy.
- Oprócz możliwości uczestnictwa w panelach - niespotykanej dotąd formie zajęć na UTW - na najwyższym poziomie, uczestnicy naszej imprezy mogli w Krynicy spotkać mnóstwo osób znanych do tej pory tylko z telewizji. W autobusie, gdy wracaliśmy z Krynicy, słyszałam, że jakaś grupa rozmawiała z prof. Leszkiem Balcerowiczem, ktoś zrobił sobie zdjęcie z Józefem Oleksym, inny z Krzysztofem Kolbergerem. Jedna z pań mi nawet powiedziała: "Poczułam się jak VIP", a inna: "Czułam, że jestem w Europie".
W czasie sobotniej konferencji prof. Aleksander Koj, były rektor UJ, wywołał temat, który krążył w kuluarach. Chodzi o sprecyzowanie określenia "uniwersytet trzeciego wieku", o standardy, które należy zachować, aby w masie UTW nie doprowadzić do równania w dół, a w konsekwencji do deprecjacji tej idei. Jednak ten pomysł ma tylu zwolenników, co przeciwników.
- Musimy bardzo ostrożnie ważyć opinie w tej kwestii. Na jednym biegunie jest masowość, w której prawie każdy klub seniora chciałby się nazwać uniwersytetem, na drugim elitarność, która zamyka dostęp do kształcenia wielu chętnym. Na pewno zamknie go nawet znakomicie wykształconym seniorom, ale mieszkającym w małych miasteczkach. Gdzieś pośrodku jest zdrowy rozsądek i mądre rozwiązania. Jakie? Jeszcze tego nie wiemy, ale może dowiemy się na kolejnym Forum, na kolejnej Ogólnopolskiej Konferencji UTW.
ROZMAWIAŁA EWA PIŁAT