Franciszkanie otworzą krużganki [WIDEO]

Gotyckie, z cennymi XV-wiecznymi freskami oraz - powstającą przez stulecia - galerią portretów biskupów krakowskich. To krużganki klasztoru franciszkanów w Krakowie. Obecnie w większej części za kratą, niedostępne dla odwiedzających. To jednak ma się zmienić: zakonnicy w ciągu trzech lat zamierzają przeprowadzić kompleksową renowację, a następnie zaprosić na krużganki zwiedzających oraz otworzyć je dla wystaw czy koncertów.

Przedsięwzięcie to znalazło się na liście tzw. projektów kluczowych, jakie będą realizowane z gwarantowanym wsparciem Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa w latach 2017-19. Na liście tej są remonty w najcenniejszych krakowskich obiektach zabytkowych. Klasztor oszacował koszt na ok. 2,8 mln zł, dofinansowanie z NFRZK wyniesie 85 proc. tej kwoty (ok. 2,4 mln zł).

Autor: Małgorzata Mrowiec

- Stan krużganków nie jest zadowalający - mówi o. Łukasz Brachaczek, ekonom klasztoru. - Mamy problem z wilgocią. Z tego powodu mocno zniszczone są fragmenty dolnych partii „Tłoczni Mistycznej” - jednego z najcenniejszych fresków, który znajduje się w zachodnim skrzydle krużganków. Odspojone tynki odpadają.

Trzeba sprawdzić, co jest przyczyną zawilgocenia ścian, poszukać rozwiązań, wykonać izolację murów. Zakonnik wymienia dalej: kamienna posadzka w wielu miejscach jest tak zniszczona, że niektórzy się przewracają. Musi przejść remont. Witrażowe okna czeka pełna konserwacja, zostaną ponadto zabezpieczone dodatkowymi zewnętrznymi szybami. Remont obejmie też wszelkie instalacje.

Potem na krużganki mieliby wkroczyć konserwatorzy, którzy zajmą się drewnianymi elementami wystroju, w części zniszczonymi przez drewnojady, polichromiami, jak też zadbają o scalenie estetyczne całości. - Nie chcemy zrobić pałacu z tych krużganków - zaznacza o. Brachaczek. - Ważne jest, by miały swój zakonny charakter, aby też opowiadały o historii tego klasztoru i historii franciszkanów w Polsce.

Franciszkanie planują też odpowiednią iluminację krużganków, która podkreśli ich formę. W przestrzeń tę chcą wprowadzić nowe technologie: bezprzewodowy internet (WiFi), ekrany dotykowe, wielojęzyczne, dzięki którym będzie można dowiedzieć się więcej o klasztorze, także kody QR (po zeskanowaniu telefonem będzie można uzyskać informacje o zabytku).

Mury krużganków są XIV- i XV-wieczne. Pierwotnie krużganki miały cztery skrzydła, jednak północne, które przylegało do ściany kościoła, zostało zamienione na kaplicę Matki Boskiej Bolesnej. Z pozostałych trzech dostępne dla wszystkich jest dziś tylko wschodnie, które pozwala wejść do bazyliki od strony pl. Wszystkich Świętych. Pozostałe dwa ramiona krużganków otwierane są sporadycznie, na wigilię dla samotnych i bezdomnych oraz dwa-trzy koncerty czy prelekcje w roku.

- Udostępnienia krużganków jest istotne dla pokazania historii klasztoru i na pewno będzie atrakcją - komentuje prof. Andrzej Włodarek, historyk sztuki, badacz architektury średniowiecznej. -W skrzydle zachodnim znajdują się monumentalne, niezwykle interesujące i cenne XV-wieczne freski. To m.in. Stygmatyzacja św. Franciszka oraz przedstawienie symboliczne - Chrystusa w tłoczni mistycznej. Mamy tu także najstarszą galerię portretów biskupów krakowskich - wymienia. Najpierw, od połowy XV w., portrety te malowano na murze (zachowało się kilka, we fragmentach), a dalej w galerię są włączane obrazy (najnowszy to portret kard. Macharskiego).

W krużgankach znajdziemy też portrety dostojników i uczonych franciszkańskich oraz epitafia nagrobne. Gdy chodzi o architekturę, zachował się np. portal do nieistniejącej już średniowiecznej kaplicy św. Cecylii.

Zaglądając na krużganki warto też wiedzieć, że Austriacy w czasie zaboru austriackiego urządzili sobie tam skład tytoniu, a Niemcy w czasie II wojny - skład części zamiennych dla lotnictwa.