Fundusze Europejskie dla Małopolski na lata 2021-2027 z kwotą 2,7 mld euro. Pierwsze konkursy ruszą na na przełomie I i II kwartału 2023 r.

- W tej chwili można powiedzieć, że jesteśmy w najtrudniejszym okresie. Z jednej strony kończymy okres 2014-2020, a z drugiej strony rozpoczynamy okres 2021-2027 - mówił Witold Kozłowski.

Alokacja środków na program wynosi 2 690 298 343 euro. Trafią one do regionu w ramach: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST).

Informacje na temat programu FEM przestawiła Joanna Urbanowicz - Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionu, Joanna Schilbach- Dyrektor Departamentu Monitorowania Wdrażania FE, Agata Syrek - Dyrektor Biura ds. Certyfikacji, Paweł Knapczyk - Dyrektor Departamentu Departamentu Funduszy Europejskich oraz Witolda Kozłowski - Marszałek Województwa Małopolskiego.

- Zakresy wsparcia będą dotyczyły wielu działań związanych z ochroną środowiska, przedsiębiorczością, innowacjami, jednostkami badawczo-naukowymi, współpracą ze środowiskiem akademickim, sportem, turystyką. W zasadzie wszystkie dziedziny naszego życia są tym programem regionalnym objęte - mówił Witold Kozłowski.

- Chcemy jak najszybciej uruchamiać programy i konkursy. Oczywiście są pewne ograniczenia, ponieważ to wszystko musi być bardzo dobrze przygotowane, żebyśmy później nie mieli problemów w trakcie realizacji. Jednak mamy wybitnych fachowców, nie tylko jeżeli chodzi o wiedzę, ale również o doświadczenie w realizacji tych wszystkich zadań i jestem przekonany, że podołamy temu trudnemu zadaniu - tłumaczył Marszałek.

Joanna Schilbach poinformowała również:

- Jeżeli chodzi o nabory, to przygotowujemy się na ich ogłoszenie od początku września. Czekaliśmy na ostateczne decyzje Komisji, natomiast mamy już opracowany wstępny harmonogram naborów i jesteśmy w trakcie ich konsultacji z instytucjami, które będą je ogłaszać. Dyrektor Departamentu Monitorowania Wdrażania FE zaznaczyła, że przyszły rok, czyli rozpoczęcie programu będzie pod hasłem zarówno Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, jak również Polityki Społecznej.

- Zaczynamy od naborów w zakresie walki z bezrobociem, czyli pierwsze nabory, które planujemy ogłosić na przełomie I i II kwartału to będą nabory dla Powiatowych Urzędów Pracy, czyli walka z bezrobociem, aktywizacja zawodowa, wszelkiego rodzaju formy wsparcia mające na celu poprawę sytuacji na rynku pracy. Oczywiście będzie to też Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, ponieważ tam mamy aż 148 mln euro do zakontraktowania do końca przyszłego roku i do rozliczenia do końca 2025r - mówiła Joanna Schilbach.

Blisko 312 mln euro zostanie przeznaczonych na działalność badawczo-rozwojową oraz przedsiębiorczość. Z FEM zostaną dofinansowane m. in. cyfrowe rozwiązania w e-administracji, geodezji, rozwoju e-zdrowia, e-kultury i przedsiębiorstw. Budżet wesprze także firmy we wczesnej fazie rozwoju, infrastrukturę badawczo-rozwojową przedsiębiorstw oraz infrastrukturę badawczą sektora nauki.

Kwota ok. 510 ml euro zostanie przeznaczona na ochronę środowiska, w tym poprawę efektywności energetycznej, model szkół neutralnych klimatycznie, rozwój sieci ciepłowniczych, wdrażanie Programu ochrony powietrza, a także wsparcie rozwoju OZE, gospodarowanie wodami, wsparcie służb ratunkowych czy też przeciwdziałanie klęskom żywiołowym.

- Gdy pracowaliśmy nad strategią to mieliśmy pomysł, by w Małopolsce powstały projekty pilotażowe dotyczące pełnego aspektu działań środowiskowych pokazujących nowe oblicze zmienionego budynku - tłumaczyła Joanna Urbanowicz - projekt "Szkoły neutralne klimatycznie" ma dotyczyć sieci szkół z Małopolski, które miałyby zyskać pełną termomodernizację, OZE, pompy ciepła, nowe otoczenie przyrodnicze oraz organizację kompleksowych zajęć dla uczniów z zakresu ekologii.

- Takie założenia projektowe są przygotowywane w tej chwili przez Politechnikę Krakowską i mamy nadzieję, że gdy będzie gotowy model to wtedy zostanie ogłoszony konkurs właśnie dla szkół - mówiła Joanna Urbanowicz.

Na transport miejski, czyli zero- i niskoemisyjną mobilność miejską zostanie przeznaczonych ponad 136 mln euro. Transport regionalny z kolei zyska ok. 201 mln euro na drogi wojewódzkie i powiatowe, bezpieczeństwo ruchu, transport kolejowy i transport pozamiejski.

Infrastruktura społeczna, a w niej m. in. szkoły podstawowe i ponadpodstawowe, ośrodki wychowanie przedszkolnego, infrastruktura: zawodowa, szkoleniowa, edukacji i związana z zapewnianiem opieki, opieka długoterminowa, paliatywna i hospicyjna, czy też Dzienne Domy Opieki Medyczne zyskają kwotę prawie 300 mln euro.

Na integrację społeczną osób w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, programy zdrowotne, wsparcie społeczności romskiej i usług społecznych, a także lokalne inicjatywy edukacyjne i rozwój kompetencji kadr i adaptacji do zmian oraz innych dziedzin rynku pracy, edukacji i włączenia społecznego trafi ok. 660 mln euro.

Wspólnoty lokalne, czyli m. in. dziedzictwo niematerialne, infrastruktura kultury, oferta turystyczna, czy też ochrona i opieka nad zabytkami otrzymają ponad 211 mln euro.

Nowa dziedzina, czyli Sprawiedliwa Transformacja Małopolski Zachodniej zostanie wsparta kwotą ok. 265 mln euro. Jest ona adresowana do obszaru województwa małopolskiego, na którym skutki transformacji w dziedzinie energii i klimatu oraz w kierunku neutralnej dla klimatu gospodarki Unii do roku 2050, będą szczególnie odczuwalne. W tym przypadku mowa o podregionie oświęcimskim, obejmującym powiaty: chrzanowski, olkuski, oświęcimski i wadowicki, zwyczajowo nazwanym Małopolską Zachodnią, który jest silnie uzależniony od starych gałęzi przemysłu i z racji wielostronnych powiązań funkcjonalnych silnie odczuwa skutki transformacji węglowej całego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Mowa tutaj, np. o działaniach na rzecz poprawy sytuacji na rynku pracy, edukacji dla transformacji, opieki nad osobami potrzebującymi wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, transformacja: energetyczna, transportu i klimatyczna oraz wiele innych.

- Naszym nowym dzieckiem funduszowym jest Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, czyli fundusz, którego dotychczas nie było. Ciężko go było pozyskać dla Małopolski, ponieważ jest skierowany do regionów węglowych w okresie dużych zmian. Okazało się, że mamy w Małopolsce Zachodniej takie tereny uzależnione od przemysłu węglowego i ciężkiego, ale zmiany są przewidywane dopiero w 2040 roku, a fundusze są do 2027r. -stąd problem w pozyskaniu środków, jednak udało się. Ze względu na to, że jest to nowy fundusz, dlatego jest objęty szczególną troską - mówiła Joanna Urbanowicz.

Ostatnią już dziedziną jest Pomoc Techniczna z kwotą 97 mln zł. Na etapie tworzenia programu operacyjnego zidentyfikowano następujące propozycje operacji o znaczeniu strategicznym: SPIN- Małopolskie Centra Transferu Wiedzy, Żyj i pracuj w Małopolsce, Małopolski Tele-Anioł 2.0, Po pierwsze Rodzina i inne.

- Kontynuowany będzie również czołowy projekt Województwa Małopolskiego, czyli Tele-Anioł, który świadczy na razie usługi opiekuńcze dla małopolskich seniorów. Chcemy go rozbudować o wsparcie tele-medyczne - mówiła Joanna Urbanowicz i dodała -Małopolskie Centra Transferu Wiedzy to współpraca sektora naukowo-badawczego i prywatnych firm, które się zajmują działalnością badawczą z przedsiębiorcami przy wsparciu administracji regionalnej. Model został opracowany w Małopolsce razem z ekspertami Uniwersytetu Jagiellońskiego. Chcemy go kontynuować, ponieważ to trudne pole by połączyć środowisko naukowe i przedsiębiorców udaje się.

Pierwsze przygotowania w regionie rozpoczęły się w 2019r. Wówczas trwały zaawansowane prace nad kształtem regionalnego programu na lata 2021-2027, umożliwiające wykorzystanie funduszy europejskich w kluczowych dla rozwoju regionu obszarach.

Zarząd Wojewódzki na przestrzeni lat 2019-2022, prezentował oraz dyskutował zapisy regionalnego programu zapraszając szerokie grono osób i instytucji, w szczególności przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego (JST), partnerów społecznych i gospodarczych, administracji rządowej, organizacji pozarządowych (NGO), środowisk akademickich, związków zawodowych oraz osoby prywatne. Udział tak szerokiego grona pozwolił na otwartą dyskusję z mieszkańcami regionu oraz wszystkimi zainteresowanymi podmiotami na temat wyzwań i potrzeb stojących przed Małopolską.

W marcu 2022 r. Zarząd Województwa Małopolskiego przyjął projekt programu regionalnego i przekazał go do Komisji Europejskiej. Po trzech miesiącach KE przekazała uwagi do programu, co rozpoczęło formalne uzgodnienie i negocjacje dokumentu. 12 października br. miało miejsce spotkanie podsumowujące negocjacje ZWM z KE.

W październiku br. ZWM zatwierdził projekt programu regionalnego na potrzeby przekazania uzgodnienia programu do KE przez system SFC.

5 grudnia br. Komisja Europejska zatwierdziła program, tym samym otwierając drogę do uruchomienia naborów, a wcześniej do powołania Komitetu Monitorującego program i przyjęcia szczegółów opisu priorytetów, a następnie kryteriów wyboru projektów.