Galeria "Broń i Barwa w Polsce"

Galeria „Broń i Barwa w Polsce”, znajdująca się na parterze w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie, jest największą w Polsce, po Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, galerią militariów. Powstała w 1991 roku i w ciągu 18 lat nieco się „zestarzała”. Dlatego Muzeum Narodowe w Krakowie, w ramach programu modernizacji wystaw stałych, by uatrakcyjnić tę Galerię przeprowadziło jej remont, zmieniło scenariusz i aranżację. Było to możliwe dzięki pomocy finansowej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kilkumiesięczne prace dobiegły końca i od 6 marca 2009 odmłodzona galeria - prawie 1200 metrów kwadratowych - jest dostępna dla zwiedzających. I pewnie niejednego zaskoczy.

Ze ścian Galerii „Broń i Barwa w Polsce” zniknął modny kiedyś, smutny, mundurowy kolor. Teraz każda z sal jest w innych, żywych kolorach, dostosowanych do charakteru pokazywanych w nich 1600 eksponatów. Opowiadają one 1000-letnią historię polskiej wojskowości - od wieku X po czasy II wojny światowej. To jeden z największych i najlepszych zbiorów dawnych militariów, jakie znajdują się w polskich muzeach.

W odnowionych gablotach i zmienionej aranżacji można zobaczyć piękne wyroby rzemiosła artystycznego i najważniejsze dla polskiej historii pamiątki po wielkich wydarzeniach i ludziach. Znajdują się tu przedmioty związane z polskimi hetmanami: rząd koński (czyli zdobione szlachetnymi kamieniami siodło i czaprak) po Stefanie Czarnieckim, karacena (pancerz) i szczerozłoty buzdygan po Stanisławie Jabłonowskim oraz jedyny w Polsce zachowany znak hetmański po Hieronimie Lubomirskim. Można zobaczyć pamiątki po polskich wodzach: sukmanę Tadeusza Kościuszki, jedyną na świecie Gwiazdę Orderu Virtuti Militari po księciu Józefie Poniatowskim czy kurtkę mundurową Józefa Piłsudskiego. Nie brak też rzadkich kolekcji: szabel polskich, zbroi i uzbrojenia husarskiego, polskich odznak i odznaczeń, unikatowego zbioru mundurów polskich od XVIII do XX wieku. Wielbicieli dawnych ciekawostek technicznych zainteresują pewnie strzelające maczugi z wbudowanym mechanizmem pistoletowym, strzelby o kilku lufach czy noże o rozwidlających się ostrzach, służące do łamania szabel i rapierów. A jeśli ktoś byłby ciekaw, jak to działa, to nic prostszego. Przygotowaliśmy specjalne eksponaty, które można dotknąć, założyć, przymierzyć i poznać z bliska. Zrekonstruowaliśmy nawet okop. Można tam zrobić sobie zdjęcie w żołnierskim rynsztunku.

To, czego nie są w stanie opowiedzieć same eksponaty, dopowiadają obrazy, filmy dokumentalne, teksty informacyjne. W salach pojawiły się monitory i stanowiska multimedialne, a na ścianach galerii - oryginalne obrazy i fotograficzne powiększenia fragmentów sławnych dzieł sztuki. Przygotowaliśmy ulotki z trasami dla zwiedzających, kolorowankę dla najmłodszych, komiks dla młodzieży, wykłady, warsztaty edukacyjne i specjalne pokazy, m.in. walk dawną bronią. To nie koniec niespodzianek. Zapraszamy!

Przy Muzeum i Galerii działa Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy, które od czterdziestu lat popularyzuje wiedzę o dawnych militariach.

Opracowania cennych i nowatorskich badań z zakresu broni ukazują się w wydawanych przez Muzeum we współpracy ze Stowarzyszeniem “Studiach do Dziejów Dawnego Uzbrojenia i Ubioru Wojskowego”.