Gdy zawodzi ochrona

Najbardziej znanym migdałkiem jest migdałek gardłowy, tzw. trzeci migdałek, który uprzykrza życie dzieciom i ich rodzicom. U większości osób zanika on w okresie dorastania. Jednak problemy z migdałkami nie ustają i nie są wcale rzadkie wśród dorosłych. Jak sobie z nimi radzić - opowie specjalista laryngolog, dr n. med. Krzysztof Cecherz z Centrum Medycznego Enel-Med.

Pierścień chłonny

Człowiek ma kilka migdałków - tworzą one tzw. pierścień chłonny Waldeyera. W jego skład wchodzą: migdałek gardłowy, migdałki podniebienne, migdałek językowy, migdałki trąbkowe, pasma boczne i grudki chłonne na tylnej ścianie gardła. W okresie dojrzewania wszystkie ulegają inwolucji, to znaczy częściowo zanikają, a tylko jeden z nich zanika całkowicie, czyli migdałek gardłowy.

Migdałki, które są zbudowane z tkanki limfatycznej, odpowiadającej m.in. za układ odpornościowy, pełnią bardzo ważną funkcję w organizmie człowieka. Stanowią dodatkową ochronę przeciw drobnoustrojom, w tym chronią np. oskrzela i płuca. Identyfikują zagrożenie, a następnie tworzą odpowiednie przeciwciała, które umożliwiają eliminację bakterii i wirusów z organizmu.

Źródło problemu

W życiu dorosłym najwięcej problemów wiąże się z migdałkami podniebiennymi. Migdałek podniebienny jest elipsoidalnym skupieniem tkanki limfatycznej o szczelinowatej budowie. Jego większa powierzchnia to skuteczniejsza walka z drobnoustrojami. Szczeliny to jednak również większe ryzyko choroby. Mogą się zapchać, np. resztkami pokarmu, złuszczonym nabłonkiem. Efekt? Czop retencyjny, który przyczynia się do wzmożonego namnażania się mikroorganizmów, a w konsekwencji - powstania niebezpiecznego dla zdrowia stanu zapalnego. Zapalenie migdałka podniebiennego może powstać na skutek działania wielu czynników. Ciągłe nawroty tej dolegliwości w znacznym stopniu upośledzają jego funkcjonowanie. Przestaje spełniać swoją funkcję ochronną przeciw drobnoustrojom, stając się zarzewiem chorób.

Podstępna angina

Chyba najczęściej spotykaną chorobą związaną z zapaleniem migdałków podniebiennych jest angina. Powodują ją bakterie z grupy paciorkowców lub pneumokoki. Najczęściej spotykane objawy anginy to: ból gardła, trudności w połykaniu, gorączka, dreszcze, ból głowy i przede wszystkim powiększone węzły chłonne. Charakterystyczny jest również pojawiający się nierzadko na tylnej ścianie gardła białawy osad. Lekarz pierwszego kontaktu w lżejszych przypadkach zaleca przyjmowanie antybiotyku przez minimum 10 dni. Bardziej chore osoby natychmiast powinny być kierowane do laryngologa.

- Nieleczona lub źle leczona angina to poważne ryzyko dla pacjenta - mówi dr Cecherz. - Mogą wystąpić różne powikłania, m.in. sepsa, gorączka reumatyczna, zapalenie wielostawowe, zapalenie nerwów lub zapalenie mięśnia sercowego.

Przewlekłe zapalenie

Ciągle powtarzające się anginy mogą spowodować wystąpienie u chorego przewlekłego zapalenia migdałków. W wyniku zalegania złogów w szczelinach migdałka podniebiennego powstają małe ropnie, powodujące jego zakażenie. Groźne jest to, że mikroropnie mogą naczyniami krwionośnymi przedostać się do bardzo ważnych narządów, powodując np. gorączkę reumatyczną, zapalenie mięśnia sercowego. Jak rozpoznać przewlekłe zapalenie migdałków? Przejawia się m.in. okresowym bólem gardła, trudnościami w po- łykaniu, uczuciem guli w gardle, nieprzyjemnym posmakiem w ustach lub powiększonymi węzłami chłonnymi.

Radykalne rozwiązanie

W tym wypadku, niestety, leczenie zachowawcze, również antybiotykoterapia, zazwyczaj nie przynoszą rezultatów. Optymalnym rozwiązaniem jest usunięcie migdałków podniebiennych, czyli tonsillektomia.

- Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym - wyjaśnia dr Cecherz. - Trwa on około 30 minut i uznawany jest za podstawowy zabieg w laryngologii. Sprowadza się do wyłuszczenia i wycięcia migdałków, a następnie zatamowania krwawienia, które polega na ucisku, podwiązaniu naczyń albo elektrokoagulacji.

Po operacji lekarze przepisują środki przeciwbólowe, które zażywa się kilka dni. Poza tym nie ma zbyt wielu zaleceń. Z pewnością należy pić duże ilości wody, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu.

W pierwszym okresie po zabiegu radzi się spożywać jedzenie w postaci półpłynnej z powodu trudności z przełykaniem. Jeśli chodzi o aktywność fizyczną, warto odczekać dwa tygodnie.