Głosy osobne

Ewa Kolasińska, Jerzy Grałek i Iwona Budner Fot. Wacław Klag

Paweł Głowacki: SALONY

Przerywam, nie ma sensu ciągnąć zabawy. Histeryczny fan, niczym Edek z "Tanga" Mrożka, i tak wie swoje. W niedzielę na Salonie Poezji Grałek, Iwona Budner i Ewa Kolasińska czytali pieśni XIX i XX "Odysei" Homera. Głos głęboki, męski, piękny? Głos ciemny, erotyczny? Głos intrygująco zachrypnięty? O czytających tyle powiedzieć, to tak, jak by po sobotnim Salonie z okazji 110 rocznicy prapremiery "Wesela" Wyspiańskiego oznajmić, że Joanna Słowińska śpiewała - znakomicie, zaś akordeonista Jarosław Bester grał - interesująco. Cóż, nie bądźmy skromni, do słów: "znakomicie" oraz "interesująco" dorzućmy dzielnie kolejne trzy mądrości. Otóż, Słowińska jest kobietą, Bester - mężczyzną, zaś akordeon to instrument muzyczny kłopotliwy w transporcie.

Nie ma niczego boleśniej kłopotliwego w transporcie myśli, smaków, uczuć, wrażeń niż semantyczne trupki histerycznego fana banałów. Słowa - wory, słowa - sprane szmaty, słowa bez twarzy, słowa - dziwki dobre do wszystkiego i dla każdego. Matka moja mawiała: gdy coś jest do wszystkiego - jest do niczego. Przecież nawet wśród psów jest tak, że nie każdemu Burek. Dlaczego wśród nas bywa, że za każdym razem, gdy komuś coś się spodoba, ten ktoś ciska worem "piękne!" - i uważa sprawę za odfajkowaną? Skąd się to bierze? Z lenistwa? Z głupoty? Z głuchoty? Ze stadnego nawyku?

Homer, wiersze w ogóle, metafory na Salonach Anny Dymnej, uczą, by w myśleniu, mówieniu, pisaniu o czymkolwiek, o sztuce zwłaszcza, nie poprzestawać na wymachiwaniu semantycznymi dziwkami. Uczą uważności. Uczą wyłuskiwania ze wszystkiego niepowtarzalności, osobności, 1 os. l. poj. - i szukania osobnych układów słów, brzmień nie do podrobienia. Niczym brzmienia aktorów w niedzielę.

Głos Grałka. Kroki zmęczonego mężczyzny, w twardych butach idącego kamienistą aleją? Głos Budner. Wieczorny szmer jeziora filcu? Głos Kolasińskiej. Skoki pasikonika, któremu od dziecka coś chrzęści w stawach? Tak jest - cuduję! Celowo klecę kłopotliwe obrazki! Wlokę język po bandzie! Po to, by przypomnieć starą prawdę: lepiej zaryzykować utonięcie w baroku niż taplać się w płytkich bajorach słów bez twarzy. W pierwszym przypadku - może uda ci się przeżyć. W drugim - trupem jesteś, nim zaczniesz bekać truizmy.

Zatem - pieśni XIX i XX. Eurykleja obmywa stopy Odysa, rozpoznaje go po bliźnie na nodze. Zalotnicy znieważają Odysa na uczcie - któryś z nich ciska weń krowią nogą, trafia w ścianę. Wieszczba Teoklymena sprowadza grozę. Zbliża się chwila decydująca - chwila łuku... Niewiele zostało, jeszcze tylko cztery pieśni. A gdy skończy się salonowa lektura "Odysei" i ziści się plan wydania całości na płytach - jak ongiś "Pana Tadeusza" oraz "Beniowskiego" - będzie można sto razy usłyszeć wyraźnie, że każdy z głosów aktorskich jest tak intensywnie osobny, iż jest w istocie - przedmiotem niepodobnym do innych przedmiotów. Trupia niemota słów "piękne", "znakomite", "ciekawe" - brzdęknie czysto jak nigdy.
Teatr im. Juliusza Słowackiego. 335 Krakowski Salon Poezji. Pieśni XIX i XX “Odysei" Homera czytali: Iwona Budner, Ewa Kolasińska i Jerzy Grałek. Grał zespół Acoustic Acrobats.