Gmina Wiśniowa. Jaśniejsza przyszłość Obserwatorium Astronomicznego

FLESZ - Stanowcze „nie” zmianom w przepisach

Dla turystów obserwatorium na razie zostaje zamknięte, ale planuje się wznowić (od drugiej połowy lutego) cieszące się dużą popularnością wśród turystów pokazy nieba, a od kwietnia, jeśli sytuacja epidemiologiczna pozwoli, umożliwić turystom odwiedzanie go w każdy weekend.

Nie znaczy to, że teraz nic się tam nie dzieje. Prowadzone teraz prace mają rozpocząć zupełnie nowy etap w działalności obserwatorium.

Jaśniejsza przyszłość przed obserwatorium

Od trzech lat, kiedy trzeba było zwrócić wypożyczony profesjonalny teleskop jednej z uczelni, Obserwatorium nie miało żadnego. Pozostał tylko niewielki teleskop (o średnicy 35 cm) do pokazów nieba i luneta do obserwacji wybuchów na Słońcu. Obydwa, mimo że stosunkowo duże, to jednak sprzęty amatorskie używane do wizualnych obserwacji przez turystów. Kiedy jednak ci sami turyści, pytali o profesjonalny sprzęt, słyszeli, że takiego tu nie ma co nierzadko wywoływało konsternację.

Kierujący obserwatorium dr Marcin Cikała wcale się temu nie dziwi, ale z tym większą satysfakcją mówi, że dla Obserwatorium to moment przełomowy.

To pierwsze prawdziwe światło dla naszego obserwatorium. Dosłownie i w przenośni, bo dzięki niemu obserwatorium wreszcie stanie na nogi. Nie będzie tylko budynkiem na szczycie góry, ale miejscem, w którym prowadzona jest działalność naukowa

– mówi.

Miejsce z ciekawą historią

Warto przypomnieć, że to miejsce wyjątkowe i zasłużone dla nauki. Stacja obserwacyjna na Lubomirze powstała tu już w 1922 roku jako zamiejska filia Obserwatorium Krakowskiego. To właśnie w niej dokonano odkryć dwóch komet. Pierwszą odkrył i opisał w 1925 roku Lucjan Orkisz. Drugą zaś Władysław Lis i było to w 1936 roku. Osiem lat później, pod koniec II wojny światowej stacja została spalona przez niemieckie wojska.

Kamień węgielny pod jego budowę wmurowano dokładnie w 70 rocznicę odkrycia komety przez Władysława Lisa. Powstało prawdziwe obserwatorium. Jedyne w powiecie myślenickim, jedno z zaledwie kilku w Małopolsce, jedno z dwóch w Polsce, które z racji lokalizacji (na szczycie góry) pozwala korzystać z walorów ciemnego nieba. Daje możliwość obserwacji obiektów na niebie, których dostrzeżenie możliwe jest tylko na niebie nie zanieczyszczonym jakimkolwiek światłem. Tyle, że niedoposażone, bo na zakup sprzętu brakowało pieniędzy. Wspomagano się pożyczonym.

Gmina pozyskała środki i sama dołożyła z własnych

Urzędujący od 2018 roku wójt Bogumił Pawlak postanowił to zmienić.
Jak mówi, że do tej pory Obserwatorium było atrakcją, ale jedynie... architektoniczną: pięknie położonym atrakcyjnym obiektem. I najwyższy czas, aby zaczęło pełnić także inne role, w tym tę najważniejszą, do której zostało powołane. - Zależy mi na tym, aby nasze gminne Obserwatorium było magnesem przyciągającym z jednej strony turystów, a z drugiej dzieci i młodzież i pozwalało im sięgać gwiazd, dosłownie i w przenośni – dodaje.

W ubiegłym roku przekonał Radę Gminy do przeznaczenia na ten cel z gminnego budżetu ok. 30 tys. zł. Choć nie udało się to za pierwszym razem. Większość przychyliła się do tego pomysłu dopiero kiedy gminie udało się pozyskać 32 tys. zł z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Za tę kwotę udało się kupić teleskop, dwie kamery i konieczne oprzyrządowanie.
Sprzęt znajdzie swoje miejsce w zmodernizowanej, w pełni zautomatyzowanej kopule.

Nie jest to teleskop, który będzie służył turystom do obserwacji wizualnych, ale nie znaczy to, że turyści i mieszkańcy zainteresowani astronomią z niego nie skorzystają. Chciałbym ogłosić coś w rodzaju konkursu dla pasjonatów fotografii astronomicznej i wykonać dla wybranych zdjęcia wskazanych przez nich obiektów. Chcę również, w miarę możliwości prowadzić pokazy Księżyca i planet przez internet. Ponadto chciałabym, aby z naszego teleskopu mogły korzystać kółka astronomiczne, dla których możemy wykonywać obserwacje, lub organizować warsztaty na miejscu w obserwatorium

- mówi Marcin Cikała.

Perspektywy na ciekawą współpracę

Obserwatorium ma też szansę i to już wkrótce nawiązać współpracę z jedną z wyższych uczelni, która miałaby tu umieścić swój teleskop. Tym samym już obie kopuły spełniałaby funkcje do jakich zostały stworzone. Ten uczelniany sprzęt miałby być włączony do Światowej Sieci Teleskopów Astronomicznych przez co obserwatorium na Lubomirze zyskałoby popularność i rozpoznawalność w świecie astronomów.