Groźny typ B

Co to oznacza, że ktoś choruje na wirusowe zapalenie wątroby typu A, a ktoś inny na typu B?

- Jest po prostu kilka wirusów zdolnych do uszkodzenia wątroby i to w różnym stopniu. Poza tu wymienionymi należy do nich także wirus C, przeciwko któremu nie ma szczepionki. Spośród wirusów A i B, tylko ten drugi wywołuje także zakażenia przewlekłe i jest rakotwórczy.

- Czy można mówić o grupach ryzyka, szczególnie narażonych na zachorowanie?

- Ulec zakażeniu tymi dwoma wirusami może każdy człowiek, niezależnie od wieku, nieposiadający na nie odporności. Zakażenie wirusem A nie chroni przed wirusem B i na odwrót. Wirus B przenosi się także z zakażonej matki na jej dziecko, jeżeli nie są stosowane odpowiednie metody ochrony niemowlęcia, czyli szczepienie i podanie surowicy zawierającej przeciwciała anty-HBV. Częstość zakażeń HBV jest wyższa u osób mających licznych partnerów seksualnych oraz zawodowo narażonych na kontakt z wirusem, o ile nie są uodpornione.

- Jakie są objawy zakażenia wirusem WZW typu B?

- Przeważają zakażenia bezobjawowe, czyli mimo infekcji osoba zakażona nie ma dolegliwości, względnie są to skąpe objawy. Objawy mogą występować także w różnym nasileniu - od osłabienia, braku apetytu, mdłości, po bóle stawowe. Żółtaczka nie jest synonimem tego rodzaju zakażeń. Przeciętnie tylko jedna osoba na dziesięć ma ten objaw.

- Kiedy lekarz może zdiagnozować przewlekłe zapalenie wątroby?

- Przewlekłe zapalenie wątroby rozpoznajemy wówczas, kiedy zakażenie utrzymuje się dłużej niż sześć miesięcy. Nieleczone - u ok. 20-30 proc. chorych po upływie kilku lat może doprowadzić do rozwoju marskości wątroby. Natomiast u każdej zakażonej osoby, jednak pięciokrotnie częściej u tej z marskością - występuje ryzyko raka wątrobowokomórkowego, z ryzykiem określanym w Europie na ok. 0,1 proc. na rok, zwłaszcza u osób po 45. roku życia.

- Czy leczenie WZW typu B gwarantuje pełny powrót do zdrowia?

- To bardzo złożony problem, ponieważ należy odróżnić wyleczenie z całkowitą eliminacją wirusa - co jest bardzo rzadkie - od doprowadzenia do sytuacji, w której dochodzi do maksymalnego stłumienia jego namnażania się - tak, aby wirus nie groził nasileniem już poczynionych w wątrobie szkód. Dotyczy to przede wszystkim zahamowania zmian zmierzających do rozwoju marskości wątroby i jej powikłań. A te ostatnie są często bardzo ciężkie, skracające życie, np. krwotoki z przewodu pokarmowego, zaburzenia funkcji mózgu, wodobrzusze, etc.

- Konsekwencje są bardzo poważne, jak wobec tego uchronić się przed zakażeniem?

- Podstawą jest uzyskanie odporności przez szczepienia. Przy braku takowych - należy pamiętać, że HBV to wirus, tak samo jak HIV, przenoszony na drodze seksualnej oraz przez naruszenie skóry przedmiotem skażonym krwią osoby zainfekowanej, np. tatuaże lub inne tego typu podobne zabiegi.

- W ten sam sposób ochronimy się także przed zakażeniem WZW typu A.

- To najlepsza metoda. Jednak - ponieważ ten wirus przenosi się drogą pokarmową - należy często myć ręce, np. w toaletach publicznych, starannie opłukiwać owoce i inne nadające się do tego produkty, podczas wyjazdów do krajów egzotycznych absolutnie nie pić wody innej niż butelkowana i nie jadać posiłków ze straganów ulicznych.
- Czy szczepionki są bezpieczne i skuteczne?

- Efektywność szczepionek przeciwko WZW A i WZW B jest bardzo wysoka, tym wyższa, im w młodszym wieku są one zastosowane; skuteczność przekracza wówczas 95 proc. Należą także do bardzo bezpiecznych, co udowodniono przez lata stosowania, czyli od początku lat 80. ub. wieku.

- Kto przede wszystkim powinien się zaszczepić przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B?

- Praktycznie każdy, kto do tej pory tego nie uczynił. Natomiast szczepienie przeciwko WZW typu A poleca się szczególnie osobom planującym podróże do krajów, w których ten typ zakażeń ma tzw. charakter endemiczny, a więc są one stale obecne. Ponieważ jednak dzisiaj są dostępne szczepionki typu "dwa w jednym", dlatego warto skorzystać z możliwości zaszczepienia się przeciwko obu tym wirusom jednocześnie. To bardzo racjonalne postępowanie.

Rozmawiała: Dorota Dejmek

ŻÓŁTY TYDZIEŃ

XXIII edycja ogólnopolskiej akcji adresowanej do wszystkich zainteresowanych profilaktyką wirusowego zapalenia wątroby typu A i typu B potrwa do 14 października. Do punktów szczepień na terenie całego kraju mogą zgłaszać się osoby, które rozpoczęły cykl szczepień wiosną. Jednak do podjęcia profilaktyki zachęcamy szczególnie osoby dotychczas niezaszczepione. Listę punktów szczepień, które włączyły się do akcji można znaleźć na stronie www.zoltytydzien.pl.