Historia brzeskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół"

   Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Brzesku zostało reaktywowane w lipcu 1998 roku - 50 lat po decyzji władz komunistycznych rozwiązujących tę organizację mającą swój początek jeszcze w XIX wieku. O tym, jak ważne było to stowarzyszenie, można przekonać się, sięgając po najnowszą publikację profesora Mariana Stolarczyka od wielu lat interesującego się historią tej sportowej organizacji.
   Brzeski Wydział Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" był jednym z najprężniej działających ognisk tej organizacji na ziemi tarnowskiej. Anegdotycznie brzmi przytoczona w książce Mariana Stolarczyka historia przygotowań do IV Zlotu Polskich Sokolich Towarzystw Gimnastycznych, który odbywał się w 1903 roku we Lwowie. Tarnowianie planowali wysłać do Lwowa 25-osobową reprezentację, podczas gdy Brzesko zgłosiło 30 osób ,które miały wziąć udział w imprezie. Wychodzące w Tarnowie czasopismo "Pogoń" grzmiało na swoich ziomków: _"Macie chyba na tyle młodzieży polskiej, by nie wstydzić się na egzaminie narodowym we Lwowie". _Ostatecznie tarnowianie zwiększyli skład reprezentacji do 85 osób. Lwowski zlot był nie tylko wydarzeniem sportowym, była to przede wszystkim wielka patriotyczna manifestacja z udziałem młodych Polaków.
   Książka Mariana Stolarczyka "Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Brzesku (1892-2003) zawiera kompletną wiedzę na temat tej organizacji. Warto sięgnąć po tę pozycję i przypomnieć sobie (lub dopiero uzmysłowić), jak różnorodne dyscypliny sportowe uprawiano niegdyś w Brzesku - gimnastykę artystyczną, akrobatyczną, kolarstwo, tenis ziemny, tenis stołowy, siatkówkę. Prężnie działało koło teatralne, przygotowujące regularnie nowe przedstawienia. Nade wszystko była to organizacja ucząca patriotycznych postaw. Ciekawostką jest fakt, że chociaż do "Sokoła" należały dziewczęta (na przykład drużyna ćwicząca - tak się to wówczas nazywało), to jednak w składzie zarządów poszczególnych kadencji, w komisjach rewizyjnych i sądach honorowych na próżno szukać reprezentantki płci pięknej.
   Atutem książki jest jej przystępny język. Wprawdzie napisana jest przez zawodowego historyka, jednak cały czas pamięta on o swojej misji wobec czytelnika. Dlatego czyta się tę historię niemal jednym tchem. Książkę już można nabyć, jej promocja odbędzie się 22 października w sali oświatowej brzeskiego MOK-u (parter) - towarzyszyć jej będzie otwarcie wystawy poświęconej TG "Sokół".
   Doktor habilitowany Marian Stolarczyk jest profesorem Uniwersytetu Rzeszowskiego, gdzie pełni funkcję kierownika Zakładu Historii Polski XIX wieku. Urodził się 12 stycznia 1940 roku w Jasieniu- Kopalinach (obecnie jest to ulica Wiejska należąca już do Brzeska). W Brzesku pobierał naukę na etapie szkoły podstawowej i liceum. Studia, doktorat i habilitacja związane są z jego pobytem w Krakowie. Obecnie obok pracy naukowej zajmuje się życiem społecznym - pełni funkcję zastępcy przewodniczącego brzeskiej rady miejskiej. Oczywiście jest członkiem władz reaktywowanego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". Ma w swoim dorobku wiele znaczących publikacji książkowych.
   Wydawcą książki "Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Brzesku (1892-2003)" jest Miejski Ośrodek Kultury w Brzesku. Skład i druk dokonane zostały w Brzeskiej Oficynie Wydawniczej. Autorami fotografii występujących w książce są Maria Srokowa, Janusz Głuch, Jacek Magdoń i Tomasz Czyrek, część pochodzi z prywatnych zbiorów autora i archiwum TG "Sokół". (Walp)
fot. Z. Sitarz