Inspektor pracy w zakładzie

   Przeprowadzenie kontroli w sposób wskazujący na uzyskanie korzyści materialnych lub osobistych skutkuje konsekwencjami na drodze postępowania dyscyplinarnego i prokuratorskiego
   PIP, podlegająca Sejmowi RP, jest organem powołanym do kontroli przestrzegania prawa pracy. Podejmowane przez nią interwencje mają na celu stwierdzanie zgodności lub niezgodności faktów z przepisami prawa, a nie rozwiązywanie sporów pracowników z pracodawcami lub nawet pomiędzy pracodawcami.
   Sprawy sporne - gdy stanu faktycznego nie można ustalić lub gdy ustalenie takie jest trudne - podlegają kontroli sądowej, gdyż sąd, mając prawo do oceny dowodów, posiada większe możliwości działania.
   Rolę inspekcji pracy można porównać, w uproszczeniu, do roli policji - w niektórych krajach inspekcja jest oficjalnie nazywana policją pracy.
   W imieniu PIP działają inspektorzy pracy i to oni wydają decyzje lub nakładają kary, a nie instytucja, jaką reprezentują. Wynika z tego, że osoba niezadowolona z pracy inspektora winna odwołać się lub złożyć skargę na wydaną przez niego decyzję - w pierwszej kolejności do okręgowego inspektora pracy, a następnie, jeśli strona nadal nie jest usatysfakcjonowana, do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
   Inspektor pracy, wykonując swoje zadania jest funkcjonariuszem publicznym, a więc podlega szczególnej ochronie, lecz ma także szczególne obowiązki. Kontrola w zakładzie pracy może się zacząć dopiero po okazaniu przez niego legitymacji służbowej i upoważnienia wydanego przez okręgowego inspektora pracy (nie jest konieczne tylko w sytuacjach szczególnych).
   Każda kontrola przeprowadzana przez inspektora musi być wyraźnie wpisana do książki kontroli znajdującej się w zakładzie. Powinien też powstać protokół pokontrolny.
   Inspektor pracy nigdy nie pobiera w zakładzie żadnych pieniędzy. W przypadku ukarania pracodawcy mandatem (jest to mandat kredytowy) nie inkasuje pieniędzy bezpośrednio. Mają one być przesłane przelewem, przekazem pocztowym lub wpłacone osobiście w kasie Państwowej Inspekcji Pracy.
   Inspektor pracy, jako funkcjonariusz publiczny, nie powinien być w żaden sposób zainteresowany przebiegiem kontroli - nie będzie mógł kontrolować firmy, która należy do kogoś z jego rodziny, w której bliska mu osoba pracuje lub ma udziały.
   Przeprowadzenie kontroli w sposób wskazujący na uzyskanie przez inspektora korzyści materialnych lub osobistych skutkuje konsekwencjami na drodze postępowania dyscyplinarnego, jak i prokuratorskiego. Jest to przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności od roku do 10 lat.
   Inspektora obowiązuje przestrzeganie zasady zachowania tajemnicy dotyczącej zarówno osób skarżących się, poszkodowanych, jak i tajemnicy handlowej firmy. Obowiązek zachowania tajemnicy istnieje nawet po zakończeniu pracy w inspekcji. Ujawnienie danych przez inspektora możliwe jest tylko wówczas, gdy zainteresowana osoba wyrazi na to zgodę lub gdy zarządzi tak sąd powszechny.
   Inspektora obowiązuje również zasada całkowitej bezstronności - nie tylko nie może on zająć stanowiska w sporze pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, ale nie wolno mu też w żaden sposób wpływać na kontakty pomiędzy pracodawcą i innymi firmami.
   Zasada zachowania tajemnicy uniemożliwia np. utworzenie "czarnej listy" pracodawców, ale też nie pozwala inspektorowi na polecanie im np. firm szkolących czy zajmujących się sprawami bhp lub kadrowymi, nawet wtedy, gdy jest o to proszony.
   Osoba niezadowolona z postępowania inspektora może nie tylko zaskarżyć wydaną przez niego decyzję, ale także zwrócić się do jego zwierzchników ze skargą na sposób przeprowadzenia kontroli lub uchybienia w czasie jej wykonywania.
DANUTA ORLEWSKA
   Na zdjęciu: wzór legitymacji inspektora pracy wydanej przez PIP