Jak dyskutować o PRL

Roman Graczyk FOT. PAWEŁ STACHNIK

- Krakowski Oddział IPN rozpoczął cykl spotkań dyskusyjnych zatytułowany Krakowska Loża Historii Współczesnej.

- Będziemy na nich dyskutować o publikacjach wydawanych przez IPN. Chcielibyśmy, żeby wokół tych książek - które często uchodzą za kontrowersyjne - toczyła się merytoryczna dyskusja, czyli by nawet w jakiś sposób te kontrowersje podtrzymywać. Do dyskusji nie chcemy zapraszać osób, które zgadzają się ze sobą, ale raczej takie, które mają odmienne poglądy. Chcemy przy tym godzić różnice poglądów z umiejętnością rozmawiania. Bo to akurat szwankuje w naszym życiu publicznym.

- Do dyskusji nie będziecie zapraszać wyłącznie historyków.

- Autorami naszych książek są wprawdzie historycy, ale do debaty chcemy zapraszać także osoby niekoniecznie będące zawodowymi historykami, jednak mające wyrazisty pogląd na tę czy inną sprawę. Wydawane przez instytut książki dotyczą bardzo często rozmai-tych aspektów rzeczywistości PRL-u: polityki, sztuki, religii itd. Specjaliści z tych dziedzin będą cennymi dyskutantami. Poza tym traktują one o tej części naszej historii, którą ludzie w średnim wieku czy starsi pamiętają z własnego życia.

- Do kogo kierujecie tę ofertę?

- Wydaje nam się, że wymarzoną grupą docelową będą studenci kierunków humanistycznych, niekoniecznie historii. To grupa i przyszłościowa, i z pewnym fundamentem wiedzy pozwalającym zrozumieć omawiane problemy. Zagadnienia, które będziemy poruszać, nie będą wybitnie fachowe i nie będą wymagały specjalistycznej wiedzy, a jedynie jakiejś ogólnej orientacji w temacie, no i pewnego zaangażowania obywatelskiego, bo pogląd na temat "jak było w Polsce niedawno" wiąże się z poglądem "jak powinno być teraz".

- Pierwsze spotkanie poświęcone było kontrowersyjnemu podręcznikowi "Od niepodległości do niepodległości 1918-1989" i wzbudziło żywą dyskusję.

- To była głośna książka, wysuwano wobec niej sporo zarzutów. Wśród jej autorów są obecny prezes IPN Łukasz Kamiński, Filip Musiał z naszego oddziału instytutu, poza tym Adam Dziurok i Marek Gałęzowski. Do dyskusji zaprosiliśmy właśnie dra Filipa Musiała i prof. Krzysztofa Łabędzia z Uniwersytetu Pedagogicznego. Stało się tak jak chcieliśmy, panowie prezentowali odmienne poglądy na publikację i - szerzej - na PRL oraz to, czy w PRL-u dało się żyć. Upraszczając: jeden twierdził, że w PRL-u dało się żyć, a drugi, że wprost przeciwnie. Radykalnie różnili się też w poglądach na takie wydarzenia, jak Październik 1956 czy stan wojenny.

- Jutro będziecie rozmawiać o nowej publikacji IPN - miesięczniku "Pamięć.pl".

- To periodyk, który zastąpił poprzedni miesięcznik historyczny instytutu noszący tytuł "Biuletyn IPN". Nowa publikacja zdążyła już wywołać kontrowersje, bo pewna część publiczności uznała, że pomysł się nie udał. Zarzut brzmi tak, że redakcja nadmiernie wyrozu-miale traktuje rzeczywistość PRL-u. Autorzy miesięcznika argumentują natomiast, że chcą robić pismo zrywające z cierpiętniczym sposobem opowiadania o polskiej historii. Że "Pamięc.pl" celowo jest bardziej żywa, kolorowa i otwarta, a mniej bogoojczyźniana. To przyczynek do szerszej dyskusji o sposobie pisania o naszej historii. Autorzy miesięcznika przyjmują, że tradycyjne podejście do rodzimych dziejów nie jest dziś już wystarczające. Ono może wystarczało w okresie zaborów czy komunizmu, ale w warunkach wolnego kraju już nie. O tym właśnie będziemy rozmawiać.
- Na kolejne spotkanie zapraszacie dopiero w październiku.

- Jak już wspomniałem, chcielibyśmy zapraszać głównie publiczność akademicką, a ta ma latem trzy miesiące wolnego. W drugą środę października będziemy rozmawiać o książce prof. Piotra Franaszka "»Jagiellończyk«. Działania Służby Bezpieczeństwa wobec Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 80. XX wieku", traktującej o Uniwersytecie Jagiellońskim w okresie 1981-1989, ze szczególnym uwzględnieniem działań SB wobec uczelni.

Rozmawiał PAWEŁ STACHNIK

ZAPRASZAMY

Jutro, 13 czerwca, IPN oraz Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie zapraszają na spotkanie "Pamięć.pl czy Pamięć.prl? Jak dziś mówić o historii?". W dyskusji o nowym periodyku historycznym instytutu, którą poprowadzi Roman Graczyk, wezmą udział Andrzej Brzozowski, dr Maciej Korkuć, prof. Andrzej Nowak oraz dr Andrzej Zawistowski. Spotkanie rozpocznie się o godz. 18.30 w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie przy ul. Rajskiej 1 w sali 315, III piętro. Patronem cyklu jest "Dziennik Polski".