Jak oznakowana jest żywność w sklepie

Dobra dieta to podstawa zdrowia i dobrego samopoczucia. Jeśli chcesz o nie zadbać, musisz wiedzieć, jak oceniać żywność w sklepie, by wybrać tę najlepszą dla Ciebie i dla rodziny. Jednym z najistotniejszych elementów pozwalających na ocenę produktów spożywczych jest ich oznakowanie. To właśnie tam znajdują się informacje, które powinny być najważniejsze dla nas, konsumentów. Są to dane dotyczące nazwy produktu oraz identyfikujące przedsiębiorcę wprowadzającego go do obrotu (lub też składniki, jakich użyto do jego produkcji).

Zmieniły się przepisy
Od 13 grudnia 2014 roku obowiązuje nowe unijne rozporządzenie w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności – i to nim zajmiemy się w naszym poradniku. Do wyczerpania zapasów w handlu mogą znajdować się jednak produkty zgodne ze starymi regulacjami.

Wielkość czcionki
Minimalna wielkość czcionki na etykiecie to 1,2 mm, a na bardzo małych opakowaniach – 0,9 mm. Dodatkowo nie mogą być one usuwalne, jak również zakryte, pomniejszone, przerwane innymi nadrukami czy też ilustracjami.

Obowiązkowe informacje
Obowiązkowo trzeba umieścić na etykiecie produktu między innymi:

• jego nazwę;
• wykaz wszystkich składników – wraz z alergenami oraz dodatkami do żywności;
• zawartość netto;
• datę minimalnej trwałości albo termin przydatności do spożycia;
• warunki przechowywania lub przygotowania;
• dane producenta.

Nazwa produktu
Nie chodzi o nazwę wymyśloną przez przedsiębiorcę, ale o taką, która ma wskazywać na rodzaj produktu. Bo ma ona precyzyjnie informować nas o rodzaju żywności, jaką kupujemy i umożliwić odróżnienie jej od innych podobnych. Nazwa ma podkreślić, jakie procesy technologiczne zastosowano do wytworzenia. Na przykład w przypadku produktów, które zostały przed sprzedażą zamrożone, a które sprzedawane są rozmrożone, nazwie powinno towarzyszyć określenie „rozmrożone”.

Skład produktu
Na opakowaniu mamy znaleźć jako konsumenci spis wszystkich surowców, które zostały użyte do wyprodukowania wyrobu, który chcemy kupić.

Warto wiedzieć: w wykazie tym jako pierwszy powinien być wymieniony ten ze składników, który znajduje się w produkcie w największej ilości. Następne – w kolejności malejącej.

Wykazu tego nie trzeba podawać jednak w każdym przypadku. To odstępstwo od reguły dotyczy między innymi produktów jednoskładnikowych (masło, mleko), świeżych owoców i warzyw, wody gazowanej. Jeżeli produkt zawiera składniki, których zazwyczaj nie spodziewamy się w danym wyrobie, będzie o tym informować napis na opakowaniu, znajdujący się obok nazwy. To dlatego możemy przeczytać, że trzymamy w dłoni na przykład pasztet drobiowy z tłuszczem roślinnym.

Alergeny
Etykiety muszą informować o rodzaju składnika powodującego alergię. Musi być on wyróżniony, na przykład inną czcionką, kolorem czy też znajdować się na innym tle.

Ważne: w przypadku produktów sprzedawanych luzem informacji o alergenach szukajmy na wywieszce przy danym towarze.

Takie dane muszą pojawiać się też w przypadku środków spożywczych oferowanych bez opakowań lub pakowanych przy sprzedaży na życzenie klienta oraz na żywności sprzedawanej zakładom żywienia zbiorowego.

Źródło: UOKiK

Ważne informacje. Praktyczne porady

Oznakowanie to nie tylko informacja znajdująca się na etykiecie.

Dane dotyczące żywności znaleźć możesz też na innej części opakowania, na obwolucie, zawieszce, w katalogu, w ulotce, opakowaniu zbiorczym. Informacje mogą być przedstawione w postaci tekstu, elementów graficznych, symboli.

Masz prawo wiedzieć!

Etykiety produktów oferowanych w opakowaniach muszą być czytelne, nieusuwalne, zrozumiałe, nie mogą wprowadzać w błąd oraz pomijać żadnych istotnych informacji.

W wykazie składników, w sposób wyróżniający się od pozostałych informacji, powinny być podane wszystkie występujące w produkcie alergeny.

Ich lista obejmuje: zboża zawierające gluten, skorupiaki, jaja, ryby, soję, mleko, orzechy (ziemne, migdały, laskowe, włoskie, nerkowca, pekan, brazylijskie, pistacje, makadamia), seler, gorczycę, nasiona sezamu, dwutlenek siarki i siarczyny w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/l w przeliczeniu na dwutlenek siarki, łubin oraz mięczaki. Z pewnymi wyjątkami obowiązek podania alergenów dotyczy też pochodnych wymienionych składników.

Jesteś alergikiem?

To musisz to wiedzieć!

Odniesienie do nazwy składnika uczulającego nie jest wymagane w sytuacji, gdy produkt jest wprowadzany do obrotu pod nazwą wyraźnie odnoszącą się do tego składnika. Na przykład pasztet sojowy, mleko migdałowe, jogurt z ziarnami zbóż.

Co wykaz składników „mówi” o dodatkach do żywności.

W wykazie składników, podanym na produkcie, znajdziemy też informację, czy do jego wytworzenia użyto dozwolonych dodatków do żywności. Substancje te powinny być wymienione pomiędzy innymi składnikami, zachowując kolejność malejącą – począwszy od składnika, którego jest najwięcej. Oprócz nazwy substancji dodatkowej lub jej numeru wg systemu oznaczeń Unii Europejskiej, („E” + numer), należy zawsze podać zasadniczą funkcję technologiczną ( wzmacniacz smaku i aromatu, substancja zagęszczająca, itp.).

Przeczytaj, o czym jeszcze musi poinformować przedsiębiorca, kiedy oferuje nam żywność w opakowaniu i bez

Wyróżnione składniki

Czyli takie, które podkreślono w nazwie wyrobu lub w oznakowaniu słowem, ilustracją czy też symbolem graficznym. Powinna im towarzyszyć informacja na temat procentowej zawartości tego właśnie wyróżnionego składnika. Na przykład w wykazie składników serka pieczarkowego, ozdobionego jeszcze stosowną grafiką obrazującą pieczarki, powinniśmy znaleźć informację w rodzaju: „Pieczarki – 2 proc.”.

Termin przydatności do spożycia

Oznacza dzień i miesiąc, po którego upływie produkt traci swoje właściwości i nie powinniśmy go jeść. Termin ten znajdziesz na większości przetworów mięsnych i mlecznych (mięso mielone, śmietana), bo one łatwo się psują.

Data minimalnej trwałości

Jest podawana w przypadku produktów, które możemy przechowywać dłużej. Na przykład konserw mięsnych, mleka w kartonie (UHT) czy w proszku.

Miejsce pochodzenia produktu

Ma ono duże znaczenie, gdy podejmujemy zakupowe decyzje. Etykieta musi informować, skąd pochodzi dany produkt – jeśli jego szata graficzna albo informacje w oznakowaniu mogłyby konsumenta wprowadzić w błąd.

Jedzenie bez opakowania, luzem

Taka żywność także musi być oznakowana. Zakres informacji jest znacznie węższy niż na produktach opakowanych, ale każdorazowo musi być podana:

1) nazwa produktu,

2) nazwa albo imię oraz nazwisko producenta,

3) wykaz składników,

4) klasa jakości handlowej albo inny jej wyróżnik – jeśli są ustalone dla poszczególnych artykułów lub ich grup albo wynika to z odrębnych przepisów.

Te wymagane informacje sprzedawca podaje na wywieszce dotyczącej danego środka lub w inny sposób w miejscu, do którego mamy bezpośredni dostęp (katalog, plakat, itp.). Udzielanie informacji o składzie przez personel sklepu, umieszczanie wywieszek na zapleczu czy z drugiej strony wywieszki cenowej, nie spełnia nałożonego wymogu.

Unikajmy wyrobów, które są oferowane luzem, a nie są w ogóle oznakowane – ostrzega Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.