Jak rozpoznać sepsę

Wyjaśnia dr hab. med. Aleksander Garlicki, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Collegium Medicum UJ, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych

Zakażenie organizmu, przebiegające z ciężkimi objawami klinicznymi, powodują najczęściej infekcje gronkowcowe i paciorkowcowe, ale też pneumokoki, meningokoki, czy pałeczki okrężnicy.
Rozwojowi posocznic paciorkowcowych sprzyjają zakażenia skóry lub gardła. Następstwem zakażenia paciorkowcami może być również gorączka połogowa w czasie porodu.
Posocznice wywołane bakteriami Gram ujemnymi są następstwem chorób jamy brzusznej, takich jak np.: choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, zapalenie wyrostka robaczkowego, zabiegi chirurgiczne na jelitach.
Posocznice gronkowcowe mogą być następstwem powikłań wykonywanych w szpitalach zabiegów, takich jak cewniki żylne, czy cewniki do stymulacji serca, ale też powstają na skutek ran chirurgicznych, zwłaszcza pourazowych, czy stosowania cewników naczyniowych lub żywienia pozajelitowego.
Niektórymi bakteriami wywołującymi sepsę można się zakazić drogą kropelkową - zarazki przenoszone są z człowieka na człowieka - przez bliski i długotrwały kontakt z wydzieliną z gardła, np. podczas całowania się, picia napojów z jednej szklanki, czy jedzenia z tego samego talerza. Zakażeniu sprzyja też palenie jednego papierosa przez wiele osób.
Za okoliczności sprzyjające rozwojowi posocznicy uznaje się również: wstrząs, uraz, oparzenie, leczenie w przeszłości sterydami, lekami immunosupresyjnymi oraz współistniejące choroby przewlekłe. Odporność organizmu mogą osłabiać antybiotyki.
W ostrej sepsie, o najcięższym przebiegu, u chorego bardzo szybko dochodzi do niewydolności wielu narządów wewnętrznych, a nawet śmierci. Nie można lekceważyć objawów takich jak: wahania temperatury ciała - gorączki szczególnie wysokiej, ale również znacznego obniżenia temperatury; dreszcze; bóle mięśni; poty; ogólne zmęczenie; niepokój; splątanie.
Szybko pogarszający się stan chorego - występują zaburzenia świadomości, bóle głowy, światłowstręt, senność czy drgawki - jest sygnałem wskazującym na bezpośrednie zagrożenie, a wobec tego należy jak najszybciej szukać pomocy lekarskiej. W przypadku zakażenia meningokokowego może wystąpić wysypka, nie blednąca pod naciskiem. Początkowo są to drobne, czerwone punkciki, które jednak szybko mogą zlewać się, tworząc duże plamy. Lepiej jednak nie czekać na wystąpienie tego groźnego objawu i wcześniej zwrócić się o pomoc do lekarza.
Nawet najdrobniejsza infekcja powinna być przez lekarza zdiagnozowana. Rozpoznanie stanu zagrożenia - metodą badań laboratoryjnych - wykazujące, że mechanizmy obronne organizmu nie działają dość skutecznie, jest wskazaniem do podjęcia leczenia jak najszybciej. Przy silnym zakażeniu odpowiedni antybiotyk musi być podany choremu w ciągu paru godzin.
(DO)