Jak się uczyć, żeby się nauczyć?

– Jakie treningi pamięci są skuteczne?

– Podstawowym warunkiem skutecznego treningu pamięci powinna być nauka koncentracji uwagi. Jeśli chcemy coś zapamiętać, musimy się na tym skupić. To tak, jak w życiu – gdy wracamy do mieszkania, żeby sprawdzić, czy wyłączyliśmy żelazko albo czy zamknęliśmy okno. Nie pamiętamy, czy wykonywaliśmy te czynności, bo byliśmy zajęci czymś innym, myśleliśmy o innych sprawach. Warto więc powiedzieć sobie w myślach, wykonując daną czynność, np. „zamykam drzwi”. Wówczas nasza uwaga skupi się na tym konkretnym momencie. Tak samo jest z nauką. Uczniowie nieraz mówią: „nic mi nie wchodzi do głowy”. Pytanie tylko, czy czytając książkę, rzeczywiście koncentrują się na tym, co czytają. Sam udział w kursie czy szkolenie to też za mało. Trenowanie pamięci jest w dużej mierze trenowaniem koncentracji uwagi.

– Co jeszcze jest pomocne w zapamiętywaniu?

– Nasze możliwości przetwarzania informacji są ograniczone. Dlatego należy porcjować wiadomości; nie uczyć się wszystkiego naraz, tylko łączyć elementy w sensowne całości. Pomaga w tym robienie notatek. Ważne jest też rozumienie tego, czego się uczymy. Podstawowe znaczenie mają skojarzenia, czyli łączenie nowych informacji z tymi, które już znajdują się w naszej pamięci. To, czego się uczymy, starajmy się jak najczęściej odnosić do tego, co już znamy. Obok skojarzeń ważna jest też wyobraźnia i wykorzystywanie obrazu. Łatwiej zapamiętujemy coś, co widzimy, choćby oczami wyobraźni. Warto więc na przykład treść wykładu zwizualizować sobie w formie wykresów, tabelek, rysunków itd.

– Zazwyczaj też więcej zapamiętujemy, gdy poznajemy jakąś dziedzinę od strony praktycznej, a nie tylko w samej teorii.

– To kolejny klucz do sukcesu – uczenie się przez doświadczenie. Łatwiej zapamiętamy doświadczenie chemiczne niż naukę na podstawie wzorów. Chodzi o to, by samemu do czegoś dojść, wypracować rozwiązanie od początku do końca. Nie zapominajmy też o emocjach. Wielogodzinne siedzenie nad książkami może być nudne i męczące. Trzeba więc angażować emocje, choćby przez wykorzystywanie wspomnianych skojarzeń i wyobraźni. To, czego się uczymy, warto też odnosić do siebie. Lepiej zapamiętujemy bowiem te rzeczy, które mogą mieć wpływ na nasze życie czy są nam bliskie. Na przykład ucząc się o układzie krwionośnym, nie myślmy o tym jak o czymś abstrakcyjnym, tylko odnośmy do samych siebie – uczymy się o „swoim” układzie krwionośnym, o funkcjonowaniu „swojego” organizmu.

– Jak często należy robić przerwy podczas przygotowywania się do egzaminu?

– Jeśli uczymy się intensywnie przez kilka dni, to należy robić sobie często krótkie przerwy, a kilka razy dziennie dłuższe – co najmniej półgodzinne. Taki czas wolny od nauki jest potrzebny, mówiąc potocznie, żeby wiedza się „uleżała”, co ma uzasadnienie w funkcjonowaniu naszego mózgu.

– Jakie metody utrwalania wiedzy są najbardziej skuteczne?

– Panuje przekonanie, że powtarzając informacje, zapamiętujemy je. Jest w tym sporo prawdy, jednak mechaniczne zapamiętywanie, czyli tzw. nauka na pamięć, ma to do siebie, że nie jest długotrwale skuteczna. Po jakimś czasie po prostu zapominamy to, czego wyuczyliśmy się mechanicznie, bez zrozumienia. Dużo bardziej efektywne jest więc robienie notatek, zaznaczanie fragmentów kolorami, podkreślanie wybranych części. Wszelka aktywna praca nad tekstem jest również utrwalaniem wiedzy.

– Czy trenowanie pamięci inaczej przebiega u dzieci, a inaczej u dorosłych?

– Zasady efektywnego uczenia się są takie same bez względu na wiek osób uczących się, odmienne są natomiast metody, specyfika treningu pamięci. Ich dobór zależy od potrzeb – inne będą mieć dzieci, a inne studenci czy seniorzy. Przykładowo: studenci czy pracownicy korporacji, chcąc przyspieszyć naukę języka obcego, potrzebują poznać inne metody skutecznego uczenia się niż osoby w starszym wieku, których funkcje pamięciowe ulegają osłabieniu i należy je wzmocnić.

Rozmawiała
KATARZYNA KLIMEK–MICHNO

REKLAMA**