Jaka będzie Małopolska za 10 lat?

Kraków umocni markę węzła wiedzy i innowacji oraz silnego ośrodka gospodarczego i kulturowego. To tylko niektóre cele, jakie chciałby osiągnąć samorząd regionalny dzięki realizacji "Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020. Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości", którą 26 września 2011 r. przyjął Sejmik Województwa Małopolskiego.

Strategia to najważniejszy dokument samorządu województwa, określający obszary, cele i kierunki interwencji regionalnej polityki rozwoju. Jest to już trzecia strategia w historii województwa.

Przyjęty przez sejmik dokument to owoc 2,5-letniej pracy reprezentantów różnych środowisk, ekspertów, naukowców oraz przedstawicieli samorządu województwa dwóch kadencji. W debacie regionalnej na temat strategii udział wzięło ponad 1,5 tys. mieszkańców województwa.

Wizja rozwoju

Władze regionu chcą, by: "Małopolska była atrakcyjnym miejscem życia, pracy i spędzania czasu wolnego, europejskim regionem wiedzy i aktywności, silnym wartościami uniwersalnymi, tożsamością i aspiracjami swoich mieszkańców, świadomie czerpiącym z dziedzictwa i przestrzeni regionalnej, tworzącym szanse na rozwój ludzi i nowoczesnej gospodarki".

Jak będzie się żyć w Małopolsce za 10 lat? Produkt Krajowy Brutto w przeliczeniu na mieszkańca (w odniesieniu do średniej dla 27 państw Unii Europejskiej) ma wzrosnąć z 48,6 do 63,0 proc. Bezrobocie powinno się zmniejszyć z 8,0 do 5,9 proc. Małopolanie będą lepiej wykształceni (odsetek ludności w wieku 24-65 lat z wykształceniem wyższym ma zwiększyć się z 21,7 do 23,5 proc.) i będą dłużej żyli (szacuje się, że przeciętna długość życia kobiet wzrośnie z 80,9 do 84,7 lat, a mężczyzn z 72,9 do 76,7 lat).

Głównym celem strategii jest "efektywne wykorzystanie potencjałów regionalnej szansy dla rozwoju gospodarczego oraz wzrost spójności społecznej i przestrzennej Małopolski w wymiarze regionalnym, krajowym i europejskim". Aby to osiągnąć władze regionu wytyczyły siedem celów szczegółowych.

Gospodarka wiedzy i aktywności

Małopolska stanie się regionem jeszcze bardziej atrakcyjnym dla inwestycji, dzięki rozwojowi przemysłów wiedzy i nowoczesnych technologii oraz wykorzystaniu kluczowych atutów rozwojowych, jakimi są: kapitał intelektualny, aktywność i przedsiębiorczość mieszkańców.

Dziedzictwo i przemysły czasu wolnego

Małopolska umocni pozycję regionalnego lidera w dziedzinie przemysłów czasu wolnego wykorzystując zasoby dziedzictwa regionalnego oraz kultury, a także chroniąc naturalne i symboliczne bogactwa. Pomogą w tym m.in. takie działania, jak: upowszechnienie nowoczesnego modelu "użytkowania zabytków"; rozwój i różnicowanie oferty turystycznej w oparciu o turystykę biznesową, pielgrzymkową, kulturową, rekreacyjną i uzdrowiskową. Upowszechnianie kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży; wsparcie regionalnej oferty przemysłów czasu wolnego.

Infrastruktura dla dostępności komunikacyjnej

Po Małopolsce będzie się łatwiej podróżować, szybciej będzie można dotrzeć do innych części kraju, dzięki skoordynowanej polityce komunikacyjnej, w tym transportowej. Poprawi to konkurencyjność gospodarczą i spójność przestrzenną regionu. Najważniejsze działania to: nadanie Krakowowi rangi nowoczesnego węzła międzynarodowej sieci transportowej, stworzenie sieci sprawnych i efektywnych połączeń kolejowych i drogowych wokół głównych miast regionu, poprawa połączeń komunikacyjnych z sąsiednimi regionami, rozwój zintegrowanego transportu, budowa regionalnej internetowej sieci szerokopasmowej.

Krakowski Obszar Metropolitalny i inne subregiony

Krakowski Obszar Metropolitalny umocni markę węzła wiedzy i innowacji oraz silnego ośrodka gospodarczego i kulturowego, konkurującego z europejskimi regionami. Planowane jest uzupełnienie funkcji metropolitalnych Krakowa przez rozbudowę infrastruktury kongresowej, widowiskowo-sportowej, infrastruktury kultury oraz stworzenie odpowiedniej infrastruktury ochrony zdrowia. Strategia stawia także na rozwój współpracy krakowsko-górnośląskiej, kładzie nacisk na rozwój miast i terenów wiejskich.

Małopolska stanie się jeszcze bardziej atrakcyjnym miejscem zamieszkania i pracy, dzięki wzmocnieniu integracji małych i średnich miast oraz terenów wiejskich.

Bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne

Region będzie komfortowym miejscem do życia, dzięki poprawie bezpieczeństwa mieszkańców w wymiarze środowiskowym, zdrowotnym i społecznym. Małopolska będzie przygotowana do ochrony przed katastrofami i klęskami żywiołowymi. Ważne zadania, to m.in.: redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza, większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, rozwój recyklingu, współdziałanie z administracją rządową i sąsiednimi samorządami przy tworzeniu systemu ochrony przed powodzią w dorzeczu Górnej Wisły, opracowanie bilansu energetycznego określającego potrzeby województwa, wieloletnie programy ochrony zdrowia, wdrożenie regionalnej strategii działań w kontekście starzenia się społeczeństwa.

Zarządzanie rozwojem województwa

Województwo będzie sprawnie zarządzane przez władze regionalne, wykorzystujące zasadę partnerstwa, co zwiększy kapitały społeczny i aktywność obywatelską.

RENATA GODYŃ-SWĘDZIOŁ, wiceprzewodnicząca Sejmiku Województwa Małopolskiego:

W obszarze bezpieczeństwa zdrowotnego Strategii Województwa Małopolskiego jednym z najważniejszych zadań jest poprawa poziomu zdrowia i jakości życia. Ten kierunek polityki realizowany będzie poprzez zapewnienie wszystkim mieszkańcom Małopolski dostępu do opieki medycznej o wysokim standardzie usług, w szczególności usług specjalistycznych takich jak: kardiologia, onkologia, psychiatria i geriatria w zależności od potencjałów i potrzeb poszczególnych subregionów.

W Krakowskim Obszarze Metropolitarnym istotna jest realizacja inwestycji zapewniających wysoki standard specjalistycznych usług medycznych, utrzymanie jakości świadczeń zdrowotnych w zakresie kardiologii, rozwój onkologii, psychiatrii, specjalistycznej pediatrii, ratownictwa medycznego oraz centrum leczenia wielonarządowych urazów, zatruć i oparzeń, ośrodka neurologii inwazyjnej, leczenia chorób wieku podeszłego, a także rozwój ośrodka medycyny doświadczalnej i szkoleniowej. W subregionie tarnowskim ważne jest wzmocnienie funkcji Tarnowa poprzez utrzymanie usług kardiologicznych, onkologicznych oraz rozwój psychiatrii, geriatrii i ośrodka leczenia udarów, natomiast w subregionie sądeckim duże znaczenie ma wzmocnienie funkcji Nowego Sącza w świadczeniu usług wyższego rzędu oraz rozwój rehabilitacji i lecznictwa uzdrowiskowego w celu wykorzystania potencjału uzdrowisk. W subregionie podhalańskim istotne jest wzmocnienie funkcji Nowego Targu i Zakopanego jako ponadlokalnych ośrodków o wysokim standardzie usług medycznych, rozwój medycyny sportowej, ośrodka chorób płuc oraz rehabilitacji i lecznictwa uzdrowiskowego. W subregionie Małopolski Zachodniej ważne jest wzmocnienie funkcji Oświęcimia, Chrzanowa i Olkusza jako ponadlokalnych ośrodków o wysokim standardzie usług medycznych oraz rozwój medycyny pracy.
Stworzenie warunków dla prawidłowego funkcjonowania regionalnego systemu opieki zdrowotnej będzie wymagało znaczących nakładów inwestycyjnych na infrastrukturę jednostek ochrony zdrowia, jak również racjonalizacji funkcjonującego już systemu. Muszę jednak podkreślić, że realizacja wyżej wymienionych zamierzeń wymaga systematycznych działań wielu instytucji i różnego rodzaju wsparcia środowiskowego: społecznego, politycznego, organizacyjnego, ekonomicznego i prawnego.

BOGUSŁAW MĄSIOR, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego:

Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego jest dokumentem otwartym, który może być poszerzany. Z tego względu oceniam go bardzo pozytywnie. Bardzo cieszy mnie, że kładzie on nacisk na rozwój regionów - w tym Małopolski Zachodniej. Bardzo ważna jest zapisana w nim współpraca ze Śląskiem, której jestem gorącym orędownikiem, otwiera bowiem perspektywę rozwoju dla obu województw. Cieszy mnie to, że nabiera ona realnych kształtów dzięki podpisanej umowie o współpracy, której efektem jest dziś tworzenie rad naukowych i społecznych, a także grup lobbingowych działających na rzecz pomyślności Śląska i Małopolski. Widzę w tym szansę przede wszystkim dla zagospodarowania kapitału ludzkiego, zwłaszcza wszystkich absolwentów wyższych uczelni. Istotne znaczenie, skoro myślimy o wykorzystaniu atutów turystycznych regionów, mają kwestie wspólnych działań związanych z budową dróg (m.in. trasy prowadzącej do Cieszyna) czy rewaloryzacji połączenia kolejowego z Żywcem, a także budowy drogi łączącej Bukowno z węzłem Balickim i trasą A-4, co otworzy możliwość tranzytu od strony Częstochowy w kierunku południa Polski. Uważam, że strategia może być realizowana z pełnym powodzeniem, pod warunkiem, że w realizację tego programu włączą się samorządy różnych szczebli - zarówno gminne, jak i powiatowe, co zgodne jest z duchem przemian następujących w Unii Europejskiej.

KRZYSZTOF TENEROWICZ, wiceprzewodniczący Komisji Głównej:

Strategia jest dokumentem potrzebnym. Jej założenia powinny, a wręcz muszą przełożyć się na konkretne działania. Dla mnie najważniejszymi jej elementami są zagadnienia związane z równomiernym rozwojem regionu, polityką kreowania przedsiębiorczości oraz stworzenia i wykorzystania bazy innowacyjno- technologicznej umożliwiającej rozwój zarówno Krakowa, jak i całej Małopolski. Musimy pamiętać, że miarą sukcesu tego dokumentu będzie wzrost jakości życia mieszkańców. By był on zadowalający, poza aspektem gospodarczym nie wolno zapominać o szeroko rozumianej kulturze, edukacji czy też spuściźnie historycznej całego regionu. Podobnie jest z wykorzystaniem potencjału turystycznego Małopolski, z którego należy czerpać mądrze i z umiarem. Rozważania o strategii pozwolę sobie zakończyć refleksją, że prawdziwej oceny tego dokumentu mogą dokonać jedynie czas i wyborcy. Tylko od stopnia realizacji planów w niej zawartych zależy bowiem, czy okaże się ona projekcją sukcesu, czy też kolejną odsłoną pobożnych życzeń.

JACEK SOSKA, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego:

W kontekście rozwoju województwa w perspektywie roku 2020 ważne są następujące kwestie: rozwiązania transportowo-komunikacyjne, demograficzne (poprzez właściwe gospodarowanie tzw. Kapitałem Ludzkim na obszarze całej Małopolski oraz uwzględnienie występujących tu trendów migracyjnych). Interesują mnie zagadnienia rozwoju rynku pracy - szczególnie w aspekcie wiodącej roli metropolii krakowskiej, która w decydującym stopniu wpływa na resztę województwa, a także sprawa zakresu współpracy Małopolski i Śląska, uwzględniającej wzajemne oddziaływanie metropolii miejskich na województwa, regiony, subregiony oraz województwa przygraniczne, gdyż partnerstwo Śląska z Małopolską ma również wymiar współpracy transgranicznej. Jednym z kluczowych zagadnień jest konieczność zintensyfikowania i wprowadzenia skutecznych instrumentów dla realizacji polityki innowacyjnej dla całej Małopolski.

Należy również zastanowić się nad wydzieleniem metropolii krakowskiej, jako odrębnego dominującego subregionu, a także nad rezygnacją z idei budownictwa zwartego i przeciwdziałania rozpraszaniu zabudowy na obszarach wiejskich. Trzeba równiez zadbać o utrzymanie dynamiki demograficznego rozwoju pozamiejskich obszarów Małopolski. Do strategii powinien wpisany być cel priorytetowy w postaci utrzymania i zachowania minimum rolniczego charakteru obszarów wiejskich o rozdrobnionej strukturze agrarnej, a także zapis dotyczący wyrównywania szans i niwelacji dysproporcji socjalno-bytowych w odstających od reszty peryferyjnych częściach województwa. W mojej opinii istnieje potrzeba powołania instytutu współpracującego z instytucjami rządowymi i regionalnymi, który zajmowałby się m.in. dostosowywaniem i korygowaniem wszelkich inicjatyw dotyczących polityki regionalnej UE, jak również prawodawstwa polskiego oraz unijnego w kontekście rozwoju województwa małopolskiego.