Jakie są perspektywy rozwoju małopolskiej gospodarki?

Jaka będzie małopolska gospodarka po roku 2020? Czy uda się pobudzić rozwój naszego regionu? Co trzeba zrobić, aby poprawić współpracę sektora nauki i biznesu? Czy turystyka może być ważniejsza niż nowoczesne technologie?

To tylko kilka z wielu zagadnień, poruszonych podczas debaty pt. „Małopolska gospodarka. Tradycyjna czy nowoczesna? Polska czy zagraniczna?”. Debatę zorganizował „Dziennik Polski” i samorząd województwa małopolskiego w Międzynarodowym Centrum Kultury. To trzecie spotkanie z cyklu „Małopolskie obserwatoria – dostrzegamy zmiany”.

W wystąpieniu prof. Bolesława Domańskiego, kierownika Zakładu Rozwoju Regionalnego w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, była mowa o szeroko rozumianym klimacie inwestycyjnym w Mało- polsce.

– Jeśli popatrzymy na rankingi ogólnej atrakcyjności inwestycyjnej, województwo małopolskie jest na czwartym miejscu w Polsce. W konkretnych grupach kryteriów dostrzegamy jednak znaczne zróżnicowanie – powiedział prof. Domański. Z prezentowanych przez niego danych wynika, że najwyżej, bo na drugiej pozycji, nasze województwo jest klasyfikowane pod względem zasobów i kosztów pracy oraz infrastruktury społecznej.

Janusz Górecki z The Association of Business Service Leaders in Poland, mówił o szybkim rozwoju sektora outsour-cingu procesów biznesowych. – Sektor nowoczesnych usług biznesowych jest najbardziej dynamicznie rozwijającą się branżą polskiej gospodarki w ostatnich latach. Corocznie w Polsce powstaje kilkadziesiąt nowych podmiotów tego typu – podkreślał Janusz Górecki.

Kraków jest zdecydowanym liderem pod względem usług biznesowych, nie tylko w kraju, ale także w Europie Środkowo--Wschodniej. Wiedzie prym pod względem zatrudnienia w tym sektorze. Obecnie jest to ok. 32 tys. osób pracujących w 89 centrach usług z kapitałem zagranicznym. To prawie jedna czwarta całego zatrudnienia w tym sektorze w Polsce.

W trakcie debaty zwrócono uwagę na pojawiające się obawy odnośnie trwałości sektora usług outsourcingowych dla biznesu, który jest w Krakowie bardzo silnie rozwinięty. Są opinie, że sektor może zniknąć tak szybko, jak szybko się pojawił.

– Sądzę, że to są oceny na wyrost, i że te firmy jednak się z Krakowa i Małopolski szybko nie wyniosą, gdyż poniosły zbyt wysokie koszty. W tym przypadku są to nakłady na wykształcenie pracowników. Samo biuro można bez problemu przenieść, jednak nie da się tego zrobić z całą kadrą – stwierdził prof. Domański. Jego zdaniem, będzie następowało przechodzenie tych firm na wyższy poziom zaawansowania, czyli do bardziej złożonych funkcji procesów outsour­cingowych obsługiwanych w Krakowie.

Dr Marcin Zawicki z Katedry Gospodarki i Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie mówił o roli tzw. inteligentnych specjalizacji w rozwoju Małopolski. Ideą tego podejścia jest, aby w zakresie badań, nauki i rozwoju określić pewne specjalizacje, które będą służyły intensywnemu rozwojowi poszczególnych regionów i krajów.

– Od 2013 roku inteligentne specjalizacje stały się jednym z warunków wstępnych, koniecznych do otrzymania funduszy unijnych przez regiony. Wcześniej te specjalizacje były tylko rekomendacją. Obecnie jest to wymóg – wyjaśnia Marcin Zawicki. Mają być one bodźcem do większej konkurencyjności w dziedzinach, które są uważane za perspektywiczne i mogą stać się siłą napędową szeroko rozumianej gospodarki.

W Małopolsce określono siedem obszarów inteligentnych specjalizacji. Uznano, że o rozwoju naszego regionu będą decydować: nauki o życiu (life science), energia zrównoważona, technologie informacyjne i komunikacyjne, chemia, produkcja metali i wyrobów metalowych oraz wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych, elektrotechnika i przemysł maszynowy, przemysły kreatywne i czasu wolnego.

Jacek Woźniak, pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. planowania strategicznego, potwierdził, że przede wszystkim należy wspierać obszary inteligentnej specjalizacji. Zwrócił uwagę, że pieniądze publiczne służące rozwojowi gospodarki opartej na wiedzy, to w znacznym stopniu fundusze europejskie.

– Ważne znaczenie przy podziale środków mają regionalne specjalizacje. Wsparcie takich działań, jak prace badawczo-rozwojowe, wspieranie instytucji otoczenia biznesu i działalności parków technologicznych, będzie możliwe tylko w tych dziedzinach, które zostały zakwalifikowane jako inteligentne specjalizacje – powiedział Jacek Woźniak.

Może jednak pojawić się pytanie, czy siedem specjalizacji to optymalna liczba. – Ta lista, wypracowana na podstawie długich konsultacji i dyskusji, jest optymalna na dziś. Są jednak głosy, aby stworzyć mechanizm jej aktualizacji, tak, aby dokonać za pewien czas jej przeglądu i stwierdzić, czy trzeba coś dołożyć lub usunąć – dodał Jacek Woźniak.

Uczestnicy debaty pytali, czy zaistniały przypadki, że pieniądze publiczne zostały źle wydane. – W obszarze dotacji unijnych środki są na ogół bardziej efektywnie wydawane niż w wielu innych sferach. Jedną z podstawowych zasad jest skoncentrowanie na efektach, które będą osiągane dzięki realizacji projektów. Przedsięwzięcia mają przyczyniać się do ożywienia gospodarczego lub społecznego. Wspierane są przede wszystkim takie projekty, które będą przynosić dochody. Ważne jest także, aby projekty miały większą siłę oddziaływania i dzięki temu korzystała z nich większa liczba osób – przekonywał Jacek Woźniak.

Krzysztof Krzysztofiak, wiceprezes Krakowskiego Parku Technologicznego, zarządzającego Krakowską Specjalną Strefą Ekonomiczną stwierdził, że problem nieracjonalnego wydatkowania środków publicznych nie dotyczy firm, które zainwestowały w strefie. Wyjaśnił, że przedsiębiorca powinien najpierw spełnić pewne warunki inwestycyjne. Przede wszystkim musi kupić działkę, wybudować halę produkcyjną, kupić maszyny, zatrudnić i przeszkolić ludzi oraz zacząć produkcję. Efekty ujawniają się dopiero po dwóch, trzech latach i dopiero wtedy można odebrać pomoc publiczną, czyli np. uzyskać zwolnienie z podatków.

Kolejny problem poruszony w czasie debaty miał dać odpowiedź na pytanie: czy w samym Krakowie nie powinniśmy się skupić na rozwoju centrów biznesowych i wysokich technologii, natomiast na pozostałym obszarze Małopolski rozwijać turystykę? Prof. Bolesław Do­mański nie widzi tu żadnych sprzeczności. – Kraków będzie zawsze przyciągał zaawansowane technologie i spółki produkcyjne wymagające wysoko wykwalifikowanej kadry. Sam Kraków, a także pozostała część Małopolski posiada jednak także duże walory turystyczne. Nie widzę w tym problemu, jest natomiast konieczność wielopłaszczyznowego współdziałania i rozwoju – mówił profesor.

Marek Janas, prezes zarządu Arrow ECS sp. z o.o., spółki będącej dystrybutorem produktów informatycznych, odpowiedział na pytanie, czego polscy przedsiębiorcy oczekują od władz miasta i regionu. W jego opinii, dużym problemem jest niewielka dostępność terenów inwestycyjnych. – Wynika to m.in. z faktu, że właściciele atrakcyjnych pod względem inwestycyjnym obszarów, płacąc bardzo niski podatek, nie mają bodźca, żeby taki teren sprzedać, udostępniając go potencjalnym inwestorom. Trzymają go, licząc na istotny wzrost ceny – wyraził swoją opinię Marek Janas.

[email protected]