Jeden procent, a cieszy!

Możliwość przekazywania 1 proc. z podatku pojawiła się w 2004 roku, kiedy weszła w życie ustawa o działalności pożytku publicznego. - Państwo dało nam w ten sposób jedyną możliwość zarządzania publicznymi pieniędzmi - wyjaśnia Tomasz Schimanek z Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, która przez kilka lat zajmowała się promowaniem idei 1 proc. - Podatnik nie daje bowiem pieniędzy z własnych środków, ale tych, które są jako podatek należne państwu.
Jako pierwsi ideę 1 proc. wprowadzili Węgrzy w 1997 roku. Pomysł przyjął się szybko i już w 2003 roku ponad 1/3 Węgrów przekazywała swój 1 procent podatku na organizacje pozarządowe lub kościelne. W Polsce pieniądze z 1 proc. można przekazać jedynie organizacjom, które mają status pożytku publicznego. Obecnie taki status ma ponad 5,6 tys. organizacji. Większość z nich to stowarzyszenia działające w obszarze kultury, sportu czy ochrony zdrowia, ale w mediach najczęściej słyszymy o działalności fundacji, które pozyskują pieniądze na różnego rodzaju cele charytatywne. To dzięki ich kampaniom medialnym mechanizm 1 proc. stał się tak popularny.
- Mechanizm ten z jednej strony wzbudza zainteresowanie ludzi problemami społecznymi, a z drugiej strony zmusza organizacje do większej aktywności - mówi Tomasz Schimanek. - Organizacje muszą przekonać ludzi, że działają sprawnie i skutecznie; muszą z tą informacją dotrzeć do społeczeństwa.
Kampanie medialne przynoszą wymierne korzyści: coraz więcej osób decyduje się na przekazanie 1 procentu organizacjom pożytku publicznego. W 2005 roku 1,1 mln osób przekazało w sumie 61 mln zł na rzecz OPP. W 2006 roku już 1,6 mln osób przekazało swój 1 procent na organizacje użytku publicznego, co w sumie dało kwotę prawie 104 mln zł.
Największą kwotę z 1 proc. w 2006 zebrała Fundacja Anny Dymnej "Mimo wszystko" uzyskując 4,3 mln zł. To o 2 mln więcej niż w 2005 roku. - Dzięki tym pieniądzom możemy kontynuować budowę ośrodka rehabilitacyjno-rekreacyjnego w Radwanowicach - cieszą się pracownicy fundacji.
W opinii Marty Chechelskiej z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie coraz więcej osób chce dokładnie wiedzieć, na jaki cel lub osobę zostaną przekazane ich pieniądze, a oddawanie datków anonimowym osobom na ulicy jest coraz mniej popularne. Jednak skomplikowane procedury w przypadku przekazywania darowizn czy - do niedawna 1 proc. - zachęciły ustawodawców do zmiany przepisów. Także organizacje pożytku publicznego starały się o to, by mechanizm przekazywania 1 proc. jak najbardziej uprościć. Nowe przepisy weszły w życie na początku 2007 roku.

Teraz podatnik, który chce przekazać 1 procent swojego podatku na OPP, nie musi już samodzielnie dokonywać przelewu, bo zrobi to za niego urząd skarbowy. Jednak szybko okazało się, że nowe przepisy nie dają możliwości wskazania celu szczegółowego np. subkonta dziecka, lub lokalnej filii organizacji. Wiele fundacji działa wyłącznie w oparciu o subkonta podopiecznych i nowe regulacje postawiły ich przez problemem: jak dzielić pieniądze? Najbardziej aktywni rodzice, którzy szukają darczyńców wśród przyjaciół i znajomych potrafili w ten sposób zebrać pokaźną kwotę, dlatego rozpoczęli walkę przywrócenie możliwości wpłacania pieniędzy na subkonto konkretnego dziecka. W grudniu Ministerstwo Finansów dało im taką możliwość. Podatnicy nadal w zeznaniu podatkowym wpisują ogólne konto OPP, ale będą mogli także wskazać cel szczegółowy w rubryce "Inne informacje, w tym ułatwiające kontakt z podatnikiem". System komputerowy ma automatycznie posegreguje te dane i przekaże je fundacjom, które przeleją odpowiednia kwotę na wskazany cel (np. konkretne dziecko).
Dla rodziców walczących o zdrowie dzieci jest to szczególnie ważne. - Wpływy z 1 proc. są najprostszą i najpewniejszą formą zapewnienia nam pieniędzy na leczenie naszych dzieci - wyjaśnia Roman Grzegrzółka, który od wielu lat zbiera pieniądze na leczenie swej córki, Małgosi, chorej na przepuklinę oponowo-rdzeniową odcinka lędźwiowego. - Duże firmy i przedsiębiorstwa czasem dadzą jednorazowo jakąś kwotę, ale ludzi potrzebujących pomocy są tysiące i te firmy są zasypywane prośbami.
MAGDALENA OBERC
Jak przekazać 1 proc. organizacji pożytku publicznego?

Wybrać organizację pożytku publicznego. Organizacje te znajdziemy na liście opublikowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości w Dzienniku Urzędowym "Monitor Polski". Wykaz organizacji mających status organizacji pożytku publicznego na dzień 30 listopada 2007 roku, którym można przekazywać 1% podatku znajduje się na stronach Departamentu Pożytku Publicznego MPiPS http://www.pozytek.gov.pl/ oraz pod adresem
http://www.pozytek.gov.pl/Wykaz,organizacji,majacych,status,OPP,1020.html
Wypełnić odpowiednią rubrykę w zeznaniu podatkowym. Po wyliczeniu, ile będziemy mieli do zapłacenia podatku w tym roku, w ostatnich rubrykach zeznania podatkowego wpisujemy nazwę numer i pod jakim widnieje w Krajowym Rejestrze Sądowym organizacja, której chcemy przekazać 1 proc. należnego podatku. Wpisujemy kwotę, którą chcemy przekazać OPP, jednak nie większą niż 1 proc. należnego podatku po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek w dół.
Jeśli podatnik chce wskazać cel szczegółowy w rubryce (np. subkonto podopiecznego fundacji) może wpisać w rubryce "Inne informacje, w tym ułatwiające kontakt z podatnikiem" imię i nazwisko podopiecznego lub tzw. indywidualne hasło podopiecznego fundacji.
Pieniądze na konto wybranej OPP przekaże urząd skarbowy w terminie do 3 miesięcy. Z wyliczonej kwoty potrącone zostaną koszty przelewu. Podatnik nie może podzielić swojego 1 proc. między kilka organizacji.

Emeryt lub rencista chcący przekazać 1 proc. na rzecz OPP musi do 30 kwietnia br. złożyć w Urzędzie Skarbowym zeznanie podatkowe na druku PIT-37, w którym wykazuje dochody z renty lub emerytury zgodnie z przesłanym z ZUS PIT 40A/11A oraz wypełnić część I druku, wpisując:
w poz. 124 - nazwę organizacji pożytku publicznego
w poz. 125 - numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego
w poz. 126 - 1 proc. kwoty wykazanej w poz. 112 "podatek należny" po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół.
Chcąc wskazać cel szczegółowy, emeryci lub renciści mogą podać dodatkową informację w rubryce "Inne informacje, w tym ułatwiające kontakt z podatnikiem", znajdującej się bezpośrednio nad wnioskiem o przekazanie 1 proc. podatku należnego, odpowiednio w poz. 123 - PIT-37. (MOB)